Monosaccharide là những Glucid đơn giản không thể thủy phân được.

Tùy thuộc nhóm cacbonyl trong phân tử ở dưới dạng aldehyte hay ceton, các monosaccharide được chia thành aldose (chứa nhóm aldehyte), hay là cetose (chứa nhóm ceton).

Tương ứng với số cacbon trong phân tử,các monosaccharide được gọi tên khác nhau, như triose(3C), tetrose(4C), pentose(5C), hexose(6C), heptose(7C)…Khi nghiên cứu cấu tạo của monosaccharide, ta nhận thấy rằng trong phân tử của chúng có chứa một số cacbon bất đối,vì vậy mỗi monosaccharide có thể tồn tại dưới nhiều dạng đồng phân lập thể khác nhau.

Một số đồng phân lập thể khác nhau của monosaccharide ví dụ:

Triose(3C): Aldehyte glycerite &Dihidroxy aceton

Tetrose(4C):Erythose,Threose

Pentose(5C): ribose, arabinose, deoxyribose, xylose, lyxose, xylulose, ribulose, arabulose, lyxulose

Hexose(6C): Allose, Altrose, Fructose, Galactose, Glucose, Gulose, Idose, Mannose, Sorbose, Talose, Tagatose

Heptose(7C): Sedoheptulose,manoheptulose

Ngoài ra , monosaccharide còn tồn tại ở dạng mạch vòng với hai dạng đồng phân alpha&beta. Kết quả tạo vòng 5 cạnh là vòng furanose, vòng 6 cạnh là pyranose. Dạng vòng của các aldose được gọi là dạng hemiacetal, là loại hợp chất tạo thành do phản ứng thuận nghịch giữa phân tử aldehide và phân tử rượu.

Các hemiacetal bền vững hơn rất nhiều so với dạng mạch hở.

Dạng vòng của các cetose được gọi là hemiketal.

Trong dung dịch các monosaccharide thường tồn tại ở nhiều dạng cấu tạo khác nhau,chúng sẽ tự tạo một sự cân bằng giữa các dạng : dạng hở thường chỉ chiếm mộ tỷ lệ nhỏ . Sự chuyển hóa giữa dạng hở,dạng vòng tùy thuộc vào điều kiện môi trường và tác nhân phản ứng.

--------------------------------------------

MỤC LỤC

A/ Sơ lược về các loại monosaccharide

B/ Các loại monosaccharide

I/ Trioses

II/ Tetrose III/ Pentoses

1. Ribose

2.Deoxyribose 3.Arabinose

4.Xylose

IV/Hexoses

1. Aldohexoses

1.1 Glucose

1.2 Galactose

1.3 Manose

2. Cetohexoses

Fructose

V/Heptoses

Tài liệu tham khảo

--------------------------------------------

GVHD: ThS Tôn Nữ Minh Nguyệt - Trường ĐHBK TPHCM