1

Chương 1

PHẦN MỞ ĐẦU

1.1 Đặt vấn đề

Lúa gạo (Oryza sativa. L) là cây lương thực chính của hơn một nửa dân số thế

giới, tập trung tại các nước châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh. Lúa gạo có vai trò

quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực và ổn định xã hội. Theo dự báo của

FAO, thế giới đang có nguy cơ khủng hoảng lương thực do dân số tăng nhanh. Theo

liên hiệp quốc ước lượng trên cơ sở dữ liệu quốc tế, dân số thế giới sẽ là 7 tỷ năm

2011, và theo thống kê của FAO năm 2009 đã có 1,02 tỷ người thiếu đói (chiếm 14%)

tập trung ở hai khu vực chính là Châu Á và Châu Phi (Hoàng Long, 2010). Cùng với

đó là các vấn đề về biến đổi khí hậu toàn cầu gây hiểm họa khô hạn, bão lụt, quá trình

đô thị hoá làm giảm đất canh tác lúa, tất cả những điều này đã ảnh hưởng nghiêm

trọng tới vấn đề an ninh lương thực.

Ở những nước sử dụng lúa gạo làm lương thực việc phát triển cây lúa được coi

là chiến lược quan trọng trong nền sản xuất nông nghiệp. Với thành tựu của cuộc cách

mạng xanh, hàng loạt các giống mới có năng suất cao đã được đưa vào gieo trồng giúp

cải thiện cơ bản về sự thiếu hụt về lương thực cho mỗi quốc gia. Trong những năm

cuối của thế kỷ XX tiềm năng, năng suất của các giống lúa thuần không tăng thêm và

khó có thể nâng cao sản lượng trong điều kiện quỹ đất trồng trọt ngày càng bị thu hẹp.

Trước nhu cầu về an ninh lương thực toàn cầu, việc tìm ra các giống lúa sử dụng ưu

thế lai (ƯTL) được xem là một thành tựu khoa học nông nghiệp nổi bật.

Thực tiễn đã chứng tỏ rằng: lúa lai cho năng suất tăng hơn lúa thuần từ 20 -

30% và đã được Trung Quốc, nước đầu tiên trên thế giới đưa vào sản xuất đại trà. Hiện

nay, lúa lai cũng đã và đang được mở rộng ở các nước trồng lúa khác như: Việt Nam,

Ấn Độ, Myanmar, Philippines, Bangladesh . Việc sử dụng lúa lai đã góp phần nâng cao năng suất và sản lượng lúa, đảm bảo an toàn lương thực, tăng thu nhập và tạo thêm

việc làm cho nông dân thông qua việc sản xuất lúa lai.

Việt Nam là một quốc gia sử dụng lúa gạo làm lương thực chính, và là nước

xuất khẩu lúa gạo đứng thứ hai trên thế giới, vì vậy, việc nghiên cứu và áp dụng lúa lai

là rất cấp thiết. Ở nước ta, hiện nay lúa lai đang phát triển mạnh ở các tỉnh Bắc Bộ,

Bắc Trung Bộ, tuy nhiên nơi đây gặp một số khó khăn như diện tích đất manh mún và

thiếu lao động. Với những lợi thế về diện tích đất canh tác lớn, nhiều công lao động và

đặc biệt là vùng sinh thái thích hợp với các tổ hợp lúa lai hiện nay, trong thời gian tới

miền Trung và Tây Nguyên sẽ trở thành nơi chính để sản xuất lúa lai.

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trên cùng với sự giúp đỡ của Trạm thực nghiệm

giống cây trồng Ayun Hạ - huyện Phú Thiện – tỉnh Gia Lai, Thạc sĩ Cao Xuân Tài,

chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài “Khảo nghiệm sinh trưởng, phát triển và năng

suất của 14 tổ hợp lúa lai trong vụ Đông Xuân 2010 - 2011 tại trạm thực nghiệm

giống cây trồng Ayun Hạ huyện Phú Thiện – tỉnh Gia Lai”

1.2 Mục tiêu và yêu cầu

1.2.1 Mục tiêu

Xác định và tuyển chọn một số tổ hợp lúa lai mới chọn tạo có năng suất cao,

phẩm chất tốt, chống chịu khá với sâu bệnh, thích hợp với điều kiện sinh thái vùng

Ayun Hạ - huyện Phú Thiện - tỉnh Gia Lai.

1.2.2 Yêu cầu

Theo dõi và đánh giá các chỉ tiêu về sinh trưởng, phát triển, khả năng thích

nghi, khả năng chống chịu và năng suất đúng theo quy định khảo nghiệm giống lúa

của IRRI.

Rút ra được ưu, nhược điểm của các giống lúa tham gia thí nghiệm, và đề nghị

giống có triển vọng nhất trên cơ sở các yêu cầu đưa ra của khảo nghiệm.

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________