MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỂ TÀI

Cây ngô (Zea mays L.) là cây lương th ực quan trọng trong nền kinh tế toàncầu, góp phần nuôi sống 1/3 dân số trên thế giới. Ngày nay ngô đứng thứ 3 sau lúa mỳ và lúa nước về diện tích, đứng đầu về năng suất và sản lượng (FAO,

1995) . Ngô là cây trồng đã giúp loài người giải quyết nạn đói thường xuyên

bị đe doạ (Nguyễn Hữu Lộc, 1969) .

Vào cu ối thế kỷ XX, cuộc cách mạng về ngô lai đã tạo nên các thành tựu kỳ diệu ở các châu lục, đặc biệt là các nước phát triển như Mỹ, Pháp, Ý . Đi đôi v ới việc áp dụng ưu thế lai trong quá trình chọn tạo giống, những tiến bộ về kỹ thuật canh tác tiên tiến như cơ giới hoá, thuỷ lợi hoá, bảo vệ thực vật . cũng được áp dụng kịp thời để khai thác t ối đa ưu thế của giống ngô lai. Ngôlai đ ã được coi là một trong những thành tựu có ý nghĩa nhất trong việc phát triển nông nghiệp thế giới của thế kỷ XX.

Từ những nhận thức về vai trò của cây ngô trong nền kinh tế thế giới nói chung và nền nông nghiệp Việt Nam nói riêng, Đảng và Nhà nước ta đã có những chính sách và phương hư ớng đúng đắn cho công tác nghiên cứu khoa học, tiếp thu những thành tựu của thế giới với mục đích duy trì diện tích, đột phá về năng suất và tăng nhanh s ản lượng.

Tuy nhiên, năng su ất ngô ở nước ta vẫn chưa thật ổn định ở các vùng sinh thái, năng suất bình quân còn thấp so với khu vực, giá thành ngô ở nước ta cao hơn nhiều so với các nước trên thế giới, nhu cầu ngô cho thức ăn chăn nuôi vẫn chưa đáp ứng đủ. Để góp phần làm giảm những hạn chế trên cần xác định đúng những giống ngô lai mới có năng suất cao, thích nghi tốt với điều kiện sinh thái của từng vùng, cần hiểu rõ mối quan hệ giữa các yếu tố sinh trưởng, phát triển, các yếu tố cấu thành năng suất với năng suất để có những hướng cụ thể từ khi chọn vật liệu lai tạo giống đến sử dụng các biện pháp canh tác phù hợp, phát huy tối đa tiềm năng của từng giống, tại mỗi vùng sinh thái. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất của một số giống ngô lai tại tỉnh Thái Nguyên”

2. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI.

2.1. Mục đích

Chọn được những giống ngô năng suất cao, phù hợp với điều kiện thời

tiết, khí hậu tại tỉnh Thái Nguyên.

2.2. Nội dung nghiên cứu

- Nghiên cứu các đặc điểm nông học của các giống.

- Đánh giá kh ả năngchống chịu điều kiện bất thuận và sâu bệnh của các giống.

- Theo dõi các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống.

- Xác định mối tương quan giữa thời gian sinh trưởng, phát triển và các yếu tố cấu thành năng suất với năng suất của giống tham gia thí nghệi m có triển vọng.

3. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI

Đề tài đ ánh g iá được đ ặc đ iểm sinh trưởn g, phát triển của các g iống n gô trong điều kiện vụ Thu Đông năm 2007 và vụ Xuân 2008, để làm cơ sở cho việc lựa chọn những giống ngô lai mới cho năng suất cao, chống chịu tốt phục vụ sản xuất trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

4. GIẢ THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Sau 2 vụ nghiên cứu và đánh giá, có thể tìm ra được một số giống ngô lai sinh trưởng, phát triển và có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, năng suất cao hơn đối chứng 10 - 15%.

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU Trang

1

1.

TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

1

2.

MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI

2

2.1.

Mục đích

2

2.2.

Yêu cầu

2

3.

Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI

2

4.

GIẢ THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC 3

CỦA ĐỀ TÀI

1.1. NGUỒN GỐC VÀ SỰ LAN TRUYỀN CỦA CÂY NGÔ 3

1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ SỬ DỤNG NGÔ LAI 4

TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM

1.2.1. Tình hình nghiên cứu và sử dụng ngô lai trên thế giới 4

1.2.2. Tình hình nghiên cứu và sử dụng giống ngô lai ở Việt 6

Nam

1.2.3. Tình hình sản xuất ngô tại Thái Nguyên 8

1.3. ƯU THẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA ƯU THẾ LAI 9

TRONG CHỌ N TẠO GIỐNG NGÔ

1.3.1. Khái niệm ưu thế lai 9

1.3.2. Các học thuyết về ưu thế lai 11

1.3.3. Thành tựu của việc ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất 14

nông nghi ệp

CHƯƠNG II: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 15

NGHIÊN CỨU

2.1. VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU 15

2.2.

THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU

15

2.3.

NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

16

2.3.1.

Nội dung nghiên cứu

16

2.3.2.

Phương pháp nghiên cứu

16

2.3.2.1

Đối với thí nghiệm khảo nghiệm giống

16

.

2.3.2.2

Xây dựng mô hình trình diễn

21

.

2.4.

THU THẬP SỐ LIỆU KHÍ TƯỢNG

22

2.5.

PHÂN TÍCH XỬ LÝ SỐ LIỆU

22

CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 23

3.1. DIỄN BIẾN THỜI TIẾT KHÍ HẬU CỦA THÁI 23

NGUYÊN VỤ THU ĐÔNG 2007 VÀ VỤ XUÂN 2008

3.1.1. Nhiệt độ 23

3.1.2. Ẩm độ 25

3.1.3. Lượng mưa 25

3.2. NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG VÀ 27

PHÁT TRIỂN CỦA CÁC GIỐNG THÍ NGHIỆM

3.2.1. Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của các giống 27 ngô trong thí nghệim vụ Thu Đông 2007 và vụ Xuân

2008 tại Đại học Nông Lâm, Thái Nguyên.

3.2.2. Một số chỉ tiêu hình thái, sinh lý ủca các giống ngô lai 32 tham gia thí nghiệm vụ Thu Đông năm 2007 và vụ Xuân

2008 tại ĐHNLTN

3.2.2.1

.

Chiều cao cây (cm). 32

3.2.2.2

.

Chiều cao đóng bắp (cm) 33

3.2.2.3

.

Số lá trên cây 35

3.2.2.4

.

Chỉ số diện tích lá (CSDTL): m2 lá/m2 đất 37

3.2.3. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các giống ngô lai 38

trong thí nghệim vụ Thu Đông năm 2007 và vụ Xuân

2008 tại Trường ĐHNLTN

3.2.4. Khả năng chống chịu của các giống ngô lai trong thí 41 nghiệm vụ Thu Đông 2007 và Vụ Xuân 2008 tại Trường

ĐHLNTN.

3.2.4.1

.

Khả năng chống chịu sâu bệnh của các giống ngô lai 41

trong thí nghệi m

3.2.4.2

.

Khả năng chống đổ của các giống trong thí nghiệm 46

3.2.5. Trạng thái cây, trạng thái bắp, độ bao bắp của các 47 giống ngô lai trong thí nghiệm vụ Thu Đông 2007 và vụ

Xuân 2008

3.2.5.1

.

Trạng thái cây 47

3.2.5.2

.

Trạng thái bắp 48

3.2.5.3

.

Độ bao bắp 49

3.2.6. Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất 49

3.2.6.1

.

Số bắp trên cây 50

3.2.6.2 Chiều dài bắp 53

.

3.2.6.3

.

Đường kính bắp 53

3.2.6.4

.

Số hàng hạt trên bắp 53

3.2.6.5

.

Số hạt trên hàng 54

3.2.6.6

.

Khối lượng 1000 hạt 55

3.2.6.7

.

Năng suất lý thuyết (NSLT) 55

3.2.6.8

.

Năng suất thực thu (NSTT) 56

3.3. KẾT QUẢ TRÌNH DIỄN GIỐNG NGÔ ƯU TÚ 57

3.4. XÁC ĐỊNH TƯƠNG Q UAN GIỮA CÁC CHỈ TIÊU 60

NÔNG HỌC VỚI NĂNG SUẤT CỦA GIỐNG NGÔ CÓ

TRIỂN VỌNG TX- 2003

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 65

1. KẾT LUẬN 65

2