Ngày nay do sự bùng nổ của cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật, những biến động to lớn về chính trị - xã hội, cùng với công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và sự hợp tác khu vực ngày càng trở thành yếu tố quyết định sự phát triển của lịch sử nhân loại. Một dân tộc lãng quên quá khứ, dân tộc đó tất sẽ bị diệt vong. Hòa nhập vào sự phát triển chung của thế giới không có nghĩa là quên đi cội nguồn của mình mà phải “đặc biệt quan tâm gìn giữ và nâng cao bản sắc văn hóa dân tộc”.

Môn lịch sử ở nhà trường phổ thông có vị trí rất quan trọng trong việc đào tạo con người. Với tư cách là một môn khoa học, lịch sử có vai trò quan trọng trong việc đào tạo, giáo dục học sinh trở thành một con người toàn diện. Môn lịch sử có nhiều ưu thế trong giáo dục đạo đức, thẩm mĩ, thế giới quan khoa học,… cho học sinh như: giáo dục lòng yêu nước, truyền thống dân tộc, lòng biết ơn Đảng, Bác Hồ…Lịch sử không chỉ giáo dục cho học sinh tình cảm yêu ghét trong đấu tranh giai cấp mà còn bồi dưỡng cho các em năng lực đối xử với mọi người xung quanh, biết yêu quý cái đẹp, yêu lao động, sự căm thù quân cướp nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng, khơi dậy ở học sinh sự thông cảm sâu sắc và lòng kính yêu đối với quần chúng nhân dân. Bởi vì lịch sử chính là “cô giáo của cuộc sống”, giúp các em có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng dân tộc của cha ông trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Trước thực trạng dạy học lịch sử hiện nay, yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải cải tiến phương pháp dạy học lịch sử nhằm nâng cao chất lượng bộ môn, đáp ứng yêu cầu đào tạo. Một biện pháp quan trọng đó là sử dụng tài liệu tham khảo trong đó có sử dụng những mẩu chuyện lịch sử nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh.

Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1954 đến nay có vị trí quan trọng trong tiến trình lịch sử dân tộc. Đây là thời kì nhân dân hai miền Nam Bắc thực hiện hai chiến lược khác nhau và sau khi thống nhất đất nước cả nước cùng bước vào thời kì đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhân dân miền Bắc vừa hàn gắn vết thương chiến tranh, vừa khôi phục kinh tế, xây dựng CNXH, vừa đấu tranh chống lại chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ và hết lòng chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến lớn. Nhân dân miền Nam anh dũng đấu tranh hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến tới thống nhất nước nhà. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đã đưa nhân dân Việt Nam vào thời kì lịch sử mới, thời kì cả nước xây dựng CNXH. Dân tộc Việt Nam từ đây được làm chủ vận mệnh của mình. Cả nước tiến thẳng lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực hiện công cuộc đổi mới đất nước được đề ra từ Đại Hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (1986). Có thể nói trong giai đoạn này gắn với mỗi bước phát triển của lịch sử là những sự kiện, nhân vật – những câu chuyện lịch sử. Những câu chuyện lịch sử có tác dụng cụ thể hóa kiến thức, giúp các em tái hiện quá khứ một cách chân thực, tránh hiện đại hóa lịch sử. Đồng thời có tác dụng mạnh mẽ đến tư tưởng tình cảm của học sinh, hình thành trong các em lý tưởng sống cao đẹp và ý thức trách nhiệm của mình với quê hương đất nước, tin tưởng vào con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Bác đã lựa chọn.

Kết cấu đề tài

Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng những mẩu chuyện trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT

Chương II: Phuơng pháp sử dụng mẩu chuyện trong dạy học lịch sử Việt Nam từ