1. Tính cấp thiết của đề tài

Keo tai tượng (Acacia mangium Wild.) là loài có biên độ sinh thái

rộng, có thể mọc được ở những nơi đất có độ pH thấp, nghèo dinh dưỡng,

có khả năng cạnh tranh với nhiều loài cỏ dại như cỏ tranh, ít bị sâu bệnh,

có khả năng chống chịu thời tiết không thuận lợi.

Ở Việt Nam, Keo tai tượng là một trong ba loài keo được trồng phổ

biến ở cả rừng phòng hộ và sản xuất, theo thống kê đến năm 2006 diện tích

rừng trồng Keo tai tượng đạt khoảng trên 200 nghìn ha.

Hàng năm, hàng chục nghìn ha Keo tai tượng được khai thác và trồng

lại chính bằng cây con Keo tai tượng cho những luân kỳ tiếp theo. Việc tái

lập rừng sau khai thác luân kỳ 2 chủ yếu trồng mới bằng cây con có bầu.

Trên thực tế, một số chủ rừng ở các địa phương đã tạo rừng bằng

phương pháp xúc tiến tái sinh sau khai thác. Tuy nhiên, cho đến nay, hầu

hết các trường hợp được thực hiện tự phát với mục đích thăm dò, ở quy mô

nhỏ. Các công trình nghiên cứu trước đây cũng chỉ mới tập trung vào

nghiên cứu và đánh giá khả năng tái sinh và sinh trưởng của rừng tái sinh

trong giai đoạn đầu. Đồng thời, các nghiên cứu xúc tiến tái sinh tự nhiên

Keo lá tràm và Keo tai tượng mới được thực hiện ở các tỉnh phía Nam (chủ

yếu là Đông Nam bộ) mà chưa có nghiên cứu ở các tỉnh phía Bắc. Bên

cạnh đó hiệu quả kinh tế của việc tạo rừng bằng xúc tiến tái sinh sau khai

thác cũng chưa được đánh giá. Tất cả những vấn đề nêu trên cho thấy cần

thiết có những nghiên cứu nhằm giải quyết 3 vấn đề cơ bản sau: (i) Biện

pháp kỹ thuật nào là hợp lý; (ii) Hiệu quả kinh tế của việc tạo rừng Keo tai

tượng bằng cách xúc tiến tái sinh như thế nào; (iii) Điều kiện nào áp dụng

là phù hợp. Vì thế, đề tài “Nghiên cứu một số cơ sở khoa học xúc tiến tái

sinh tự nhiên Keo tai tượng (Acacia mangium Wild.) tại các tỉnh miền

núi phía Bắc Việt Nam” đặt ra là rất cần thiết.

2. Mục tiêu của đề tài

ã Về mặt lý luận: Xác định được một số cơ sở khoa học của quá trình

tái sinh tự nhiên Keo tai tượng.

ã Về mặt thực tiễn: (i) Góp phần hoàn thiện các biện pháp kỹ thuật xúc

tiến và nuôi dưỡng rừng Keo tai tượng tái sinh tự nhiên sau khai thác

trắng; (ii) Cung cấp thông tin cho các tổ chức, đơn vị và người dân trong

việc tạo rừng Keo tai tượng bằng biện pháp xúc tiến tái sinh tự nhiên sau

khai thác trắng.

2

3. Những điểm mới của luận án

(1) Lượng hóa được một số đặc điểm sinh học cơ bản về tái sinh tự

nhiên của Keo tai tượng như thời gian ra hoa, thời gian hạt chín, chất

lượng và số lượng hạt giống ở vùng nghiên cứu.

(2) Xác định một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh trong việc xúc tiến tái

sinh tự nhiên rừng Keo tai tựợng như: (i) Tuổi khai thác để đảm bảo tái

sinh tự nhiên tốt nhất là từ tuổi 7 trở lên; (ii) Thời điểm khai thác là khi hạt

đã chín, vào cuối mùa khô và đầu mùa mưa (vào khoảng tháng 4 - 5); (iii)

Cần tuyển chọn cây ưu trội ngay từ giai đoạn đầu khi cây tái sinh được 2 -

6 tháng tuổi; (v) Khi chăm sóc không nên tiến hành vun xới gốc khi cây tái

sinh dưới 1 năm tuổi.

(3) Bước đầu đã đánh giá được hiệu quả kinh tế rừng Keo tai tượng

xúc tiến tái sinh tự nhiên có so sánh với rừng trồng Keo tai tượng.

(4) Đã đề xuất điều kiện áp dụng xúc tiến tái sinh tự nhiên Keo tai

tượng cho rừng phòng hộ; đối với rừng sản xuất tại những nơi điều kiện

kinh tế khó khăn thiếu vốn, kỹ thuật thâm canh chưa cao, giống chưa được

cải thiện, )