1. Chủng tộc

Trước khi đi tìm hiểu các vấn đề cơ bản trên, chúng ta cần phải tìm hiểu về định nghĩa chủng tộc là gì? Chủng tộc là một quần thể (hay tập hợp quần thể mà ta quen gọi là những nhóm người) đặc trưng bởi những đặc điểm di truyền về hình thái – sinh lý mà nguồn gốc và quá trình hình thành của chúng liên quan đến một vùng địa vực nhất định. Hay nói một cách khác, chủng tộc là một số nhóm người có đặc trưng hình thái giống nhau. Những đặc trưng đó được di truyền lại. Chủng tộc là yếu tố sinh vật học, không phải là yếu tố xã hội. Chủng tộc và quốc gia không liên quan với nhau. Nhiều dân tộc có thể ở trong một chủng tộc.

Xét trong mối quan hệ giữa chủng tộc với dân tộc và văn hoá, Ăngghen trong “phép biện chứng của tự nhiên” đã định nghĩa: “nhân học là sự chuyển tiếp từ hình thái và sinh lý học người và các chủng tộc loài người đến lịch sử”. Theo quan điểm Macxit, đối lập với những quan điểm chủng tộc chủ nghĩa thì đặc điểm nhân chủng hoàn toàn không quyết định mức độ và phương hướng phát triển của tiến trình xã hội cũng như diện mạo các nền văn hoá. Tuy nhiên, sự phân bố dân cư và sự hỗn chủng hay sống biệt lập xảy ra giữa các loại hình nhân chủng chính là kết quả của quá trình lịch sử, và do đó, sự hình thành các loại hình nhân chủng không thể không phản ánh mặt này hay mặt khác của lịch sử hình thành dân tộc.

Mối quan hệ giữa loại hình nhân chủng, ngôn ngữ, văn hoá, dân tộc, địa vực cư trú là vấn đề phức tạp. Nếu như ngôn ngữ và văn hoá có thể truyền đi từ địa vực này sang địa vực khác không kèm theo nó các loại hình nhân chủng không thể thiên di qua các đia vực mà không kéo theo nó những yếu tố ngôn ngữ và văn hoá.

Như chúng ta đã biết, không thể chỉ căn cứ vào điều kiện địa lý hay khí hậu để giải thích các đặc điểm hình thành chủng tộc hay các loại hình nhân chủng, mặc dù hoàn cảnh tự nhiên đóng một vai trò rất quan trọng. Bởi điều đó chỉ đúng ở những giai đoạn sơ khai của nhân loại, khi mà con người còn lệ thuộc một cách bị động vào môi trường tự nhiên, khi những quy luật sinh học còn được phát huy đầy đủ tác dụng bên cạnh những quy luật xã hội mới xuất hiệ