MS: LVTLH032

SỐ TRANG: 138

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

CHUYÊN NGÀNH: TÂM LÝ HỌC

NĂM: 2010

MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Mục đích cuối cùng của khoa học là nhằm phục vụ cho cuộc sống. Việc nghiên cứu Tâm lý

học cũng không nằm ngoài mục đích chung đó. Là một ngành khoa học có tiềm năng ứng dụng

hết sức rộng rãi trong mọi ngõ ngách của đời sống xã hội, tâm lý học đang ngày càng được quan

tâm nghiên cứu theo hướng do thực tiễn, bởi thực tiễn và vì thực tiễn. Hiện tại, tâm lý học đã

được nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực quản lý, kinh doanh, chăm sóc sức khỏe, truyền

thông,… và đặc biệt là ứng dụng trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo con người.

Tại Việt Nam, một trong những yêu cầu lớn và bức thiết của xã hội ngày nay là đổi mới nền

giáo dục. Để thực hiện được sự nghiệp đổi mới này, nền giáo dục phải huy động và vận dụng

thành tựu nghiên cứu của rất nhiều ngành khoa học khác nhau, từ các ngành khoa học tự nhiên

đến những ngành khoa học xã hội và các ngành khoa học đặc thù. Trong đó, một trong những

ngành khoa học mà sự nghiệp đổi mới nền giáo dục cần thiết vào bậc nhất chính là tâm lý học.

Đây là khoa học nghiên cứu về đời sống tinh thần con người, là đối tượng tác động chính của

công tác giáo dục. Muốn góp phần thực hiện được điều đó, tâm lý học phải tìm ra những con

đường ứng dụng các thành tựu của mình để phục vụ công cuộc đổi mới ấy.

Trong hệ thống giáo dục phổ thông cũng như chuyên nghiệp, tổ chức tế bào quan trọng bậc

nhất chính là lớp học – một nhóm xã hội có trình độ tổ chức cao – còn gọi là tập thể lớp học.

Trong tập thể đó, rất nhiều hiện tượng tâm lý chung nảy sinh như: trí tuệ tập thể, ý thức tập thể,

truyền thống tập thể, dư luận trong tập thể và đặc biệt là bầu không khí tâm lý tập thể. Bầu

không khí tâm lý này được nảy sinh từ trong quá trình hoạt động chung của tập thể và khi đã

hình thành, nó chi phối ngược lại tính tích cực của mỗi thành viên trong quá trình hoạt động. Vì

vậy, việc nghiên cứu những điểm mạnh, những hạn chế và những yếu tố chi phối bầu không khí

tâm lý tại một lớp học nào đó sẽ giúp cho người giáo viên cũng như nhà quản lý giáo dục tại nơi

đó có thể phát huy hay điều chỉnh nó theo hướng tích cực hơn. Bên cạnh đó, nếu có thể tìm ra

hệ thống biện pháp xây dựng bầu không khí tâm lý lớp học thuận lợi thì sẽ kích thích được tinh

thần học tập và rèn luyện của từng học sinh – sinh viên, mang đến những hiệu quả rõ rệt cho

quá trình dạy học và giáo dục.

Hiện tại, đã có một số đề tài nghiên cứu về hiện tượng bầu không khí tâm lý tập thể trong

nhiều môi trường khác nhau, đặc biệt là trong các xí nghiệp sản xuất. Tuy nhiên, nghiên cứu về bầu không khí tâm lý trong lớp học thì hiện tại chỉ có một vài công trình, nghiên cứu về bầu

không khí tâm lý lớp học tại trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh thì chưa có công

trình nào. Song song đó, trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đang thực hiện sứ

mạng xây dựng trường trở thành một trong hai trường đại học sư phạm trọng điểm của cả nước,

là một trong những ngọn cờ đầu để đào tạo nên những giáo viên có chất lượng nhằm phục vụ

quá trình đổi mới giáo dục.

Xuất phát từ nhiệm vụ thực tiễn của trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, xuất

phát từ thực tiễn nghiên cứu khoa học là chưa có công trình nào nghiên cứu về bầu không khí

tâm lý lớp học tại cơ sở giáo dục này, người nghiên cứu mạnh dạn lựa chọn đề tài “Bầu không

khí tâm lý một số lớp học tại trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh và biện pháp

cải thiện”.

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:

Tìm hiểu thực trạng về bầu không khí tâm lý một số lớp học tại trường Đại học Sư phạm

Thành phố Hồ Chí Minh.

Đề xuất các biện pháp cải thiện bầu không khí tâm lý lớp học.

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU:

3.1. Đối tượng nghiên cứu:

Bầu không khí tâm lý một số lớp học tại trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí

Minh.

Các biện pháp cải thiện bầu không khí tâm lý lớp học.

3.2. Khách thể nghiên cứu:

306 sinh viên trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.

4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU:

4.1. Bầu không khí tâm lý mỗi lớp học có những nét đặc trưng riêng, tồn tại một số đặc điểm

tích cực lẫn tiêu cực do các nguyên nhân bên ngoài và bên trong ảnh hưởng, trong đó,

nguyên nhân bên trong là quyết định.

4.2. Bầu không khí tâm lý lớp học có thể cải thiện thông qua việc tác động đến những yếu tố

ảnh hưởng đến bầu không khí tâm lý đó.

5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:

5.1. Làm rõ cơ sở lý luận về:

- Bầu không khí tâm lý lớp học.

- Các yếu tố ảnh hưởng đến bầu không khí tâm lý lớp học.

5.2. Tìm hiểu thực trạng bầu không khí tâm lý một số lớp học tại trường Đại học Sư phạm

Thành phố Hồ Chí Minh.

5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện bầu không khí tâm lý trong lớp học trên cơ sở

các yếu tố ảnh hưởng đến bầu không khí tâm lý trong lớp học đó.

5.4. Thực nghiệm để kiểm tra hiệu quả của một số biện pháp tiêu biểu.

6. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI:

6.1. Về đối tượng nghiên cứu

Đề tài chỉ nghiên cứu bầu không khí tâm lý trong một số lớp học tại trường Đại học Sư

phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài không nghiên cứu bầu không khí tâm lý của tất

cả các lớp học và không nghiên cứu bầu không khí tâm lý chung của cả trường.

Việc đề xuất các biện pháp cải thiện bầu không khí tâm lý tích cực trong lớp học được

giới hạn ở mức độ ý tưởng ban đầu, hạn chế về mức độ cụ thể hóa chuyên sâu chi tiết.

Việc thực nghiệm chỉ tiến hành với 3 biện pháp tiêu biểu trong các biện pháp trên. 3

biện pháp này phải cụ thể hóa chi tiết.

6.2. Về khách thể nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu thực trạng: 306 sinh viên trường Đại học Sư phạm Thành phố

Hồ Chí Minh.

Việc thực nghiệm chỉ tiến hành mang tính bước đầu với khách thể thực nghiệm là 136

sinh viên trường đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.

7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI:

Đề tài sẽ có những đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn như sau:

7.1. Về mặt lý luận:

Làm rõ lý luận về bầu không khí tâm lý nói chung và bầu không khí tâm lý trong lớp học

nói riêng. Phân tích và chứng minh mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng và tính chất của bầu

không khí tâm lý nhóm.

7.2. Về mặt thực tiễn:

Góp phần đưa một nội dung quan trọng của tâm lý học xã hội ứng dụng vào thực tiễn

giáo dục.

Mô tả bức tranh về bầu không khí tâm lý trong một số lớp học tại trường Đại học Sư

phạm Thành phố Hồ Chí Minh.

Đóng góp một số biện pháp cải thiện bầu không khí tâm lý tích cực trong môi trường lớp

học.