[FONT=Times New Roman]NỘI DUNG

[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]Bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân (ĐBHĐND) là cách thức quan trọng để xác lập chính quyền nhà nước, là cơ chế dân chủ để thực hiện quyền lực của nhân dân. Bằng chế độ bầu cử, nhân dân trực tiếp thực hiện quyền làm chủ của mình đối với việc tham gia xây dựng bộ máy nhà nước. [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]Ngay sau khi giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 14/SL ngày 8/9/1945 quyết định tổ chức Tổng tuyển cử trong cả nước để bầu ra Quốc hội đầu tiên. Sắc lệnh này đã đặt nền móng cho sự hình thành các chế định pháp luật về bầu cử ở nước ta. Từ đó đến nay, pháp luật về bầu cử với nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín đã từng bước phát triển, đáp ứng yêu cầu phát huy quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước ta trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể. [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]Luật Bầu cử ĐBQH, Luật Bầu cử ĐBHĐND hiện hành là cơ sở pháp lý để tổ chức thắng lợi các cuộc bầu cử ĐBQH khoá XI và khoá XII và cuộc bầu cử ĐBHĐND các cấp nhiệm kỳ 2004-2009. Tuy nhiên, quá trình áp dụng các văn bản pháp luật này trong thực tiễn hai cuộc bầu cử vừa qua cho thấy vẫn còn những hạn chế, bất cập nhất định. Việc sửa đổi, bổ sung Luật Bầu cử ĐBQH và Luật Bầu cử ĐBHĐND hiện hành là hết sức cần thiết nhằm khắc phục những bất cập này, bảo đảm tổ chức thành công cuộc bầu cử ĐBQH khoá XIII, bầu cử ĐBHĐND các cấp nhiệm kỳ 2011-2016 và các nhiệm kỳ tiếp theo.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]1. Phương án sửa đổi, bổ sung Luật Bầu cử ĐBQH và Luật Bầu cử ĐBHĐND [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá XII đã quyết định bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2010 Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Bầu cử ĐBQH và Luật Bầu cử ĐBHĐND theo quy trình một luật sửa nhiều luật và thông qua tại một kỳ họp. Nội dung sửa đổi chỉ tập trung vào các quy định về các tổ chức phụ trách bầu cử và quy trình bầu cử trong hai luật hiện hành1. Việc lựa chọn phương án này là phù hợp trong điều kiện Hiến pháp năm 1992 chưa được sửa đổi, bổ sung; một số chủ trương lớn của Đảng về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương đang trong quá trình thí điểm, chưa có tổng kết, đánh giá; tổ chức bộ máy nhà nước, hệ thống chính quyền địa phương đang từng bước được hoàn thiện; thời gian từ nay đến khi tổ chức bầu cử không còn nhiều. [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]Tuy nhiên, nếu so sánh nội dung hai Luật Bầu cử có thể thấy rằng, bầu cử ĐBQH và bầu cử ĐBHĐND có những điểm cơ bản giống nhau về nguyên tắc bầu cử; quyền bầu cử và ứng cử của công dân; quy định về các tổ chức phụ trách bầu cử; công tác hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử; quy trình bỏ phiếu, xác định kết quả bầu cử, tổ chức bầu cử lại, bầu cử thêm và tổng kết bầu cử. Hơn nữa, Quốc hội và Hội đồng nhân dân đều là các cơ quan quyền lực nhà nước, cơ quan đại diện của nhân dân. Vì vậy, công tác bầu cử nói riêng và xây dựng bộ máy nhà nước nói chung đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Về lâu dài, trên cơ sở tổng kết thực tiễn kinh nghiệm tổ chức cuộc bầu cử sắp tới vào năm 2011, cần nghiên cứu ban hành một luật quy định chung về bầu cử ĐBQH và bầu cử ĐBHĐND trên nền tảng hợp nhất hai luật hiện hành, tạo hành lang pháp lý thống nhất cho các cuộc bầu cử ở những nhiệm kỳ tiếp theo2.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman]TÀI LIỆU[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](1) Tờ trình của UBTVQH số 328/TTr-UBTVQH12 ngày 25/5/2010 về Dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2011.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](2)Vương quốc Anh và Trung Quốc là 2 trong số các nước ban hành một luật về bầu cử áp dụng cho cả bầu cử ĐBQH và bầu cử ĐBHĐND.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](3)Theo thống kê của Liên minh Quốc hội thế giới năm 1993, có 109 trong số 150 quốc gia được khảo sát đều quy định công dân không bị bệnh tâm thần, đủ mười tám tuổi được quyền bầu cử. Pháp luật Cô-oét quy định chỉ có nam giới mới được quyền bầu cử. Pháp luật Thái Lan quy định nhà tu hành không có quyền bầu cử.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](4)Điều 54, Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](5)Cuộc bầu cử ĐBQH khoá XI, có 13 người tự ứng cử được lập danh sách chính thức nhưng chỉ có 02 người trúng cử; cuộc bầu cử ĐBQH khoá XII có 238 người tự ứng cử được lập danh sách sơ bộ, đã có 30 người được lập danh sách chính thức nhưng chỉ có 01 người trúng cử.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](6) Xem Lưu Văn Quảng, “Làm gì để đổi mới công tác bầu cử Quốc hội ở nước ta hiện nay?”, Tạp chí Mặt trận Tổ quốc số 41, T4/2007. [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](7) Trung Quốc quy định, ứng cử viên phải thu thập được ít nhất 10 chữ ký của cử tri, ở Ôxtralia là 50 cử tri, ở Bỉ là 200 đến 500 cử tri; ở Anh ứng cử viên tự do phải nộp 500 bảng, ở Pháp là 1000 frăng; ở Nhật là 2 triệu yên để ứng cử vào Hạ viện, 4 triệu yên để ứng cử vào Thượng viện. Luật Bầu cử nghị viện Đan Mạch quy định người ứng cử tự do phải thu thập được ít nhất 150 chữ ký của cử tri và được ít nhất 1 nghị sỹ khoá trước giới thiệu.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](8)Xem Trần Thanh Hương”Ý chí nhân dân trong bầu cử và một vài ý kiến góp phần bảo đảm ý chí nhân dân trong bầu cử ở nước ta”, Tạp chí Khoa học Pháp lý số 3(34)/2006. [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](9) Ix-ra-en không phân chia đơn vị bầu cử. Phần Lan chia mỗi đơn vị bầu cử bầu từ 7 đến 30 nghị sỹ. Vương quốc Anh có 650 đơn vị bầu cử để bầu 650 nghị sỹ.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](10) Điều 46 Luật Bầu cử ĐBQH; Điều 42 Luật Bầu cử ĐBHĐND [FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](11)Trong cuộc bầu cử ĐBQH khoá XII, ở một số địa phương, đại đa số các đơn vị bầu cử ĐBQH đều có số người ứng cử xấp xỉ gấp hai lần số đại biểu được bầu (như TP. Hồ Chí Minh có 51 ứng cử viên để bầu 26 đại biểu)[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](12) Xem Báo cáo kết quả cuộc bầu cử ĐBQH khoá XII, số 451/HĐBC ngày 24.5.2007 của Hội đồng bầu cử.[FONT=Times New Roman]

[FONT=Times New Roman](13) Thái Lan quy định số phiếu tối thiểu là trên 20%. Trung Quốc quy định là 1/3 tổng số phiếu bầu của cử tri.[FONT=Times New Roman]