MỤC LỤC

Trang

Lời nói đầu 1

Chương I: Những vấn đề lý luận chung về tín dụng chứng từ và rủi ro tiềm ẩn trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. 3

1. Thanh toán quốc tế và phương thức thanh toán quốc tế chủ yếu 3

1.1. Khái niệm, điều kiện và vai trò của thanh toán quốc tế 3

1.1.1. Khái niệm thanh toán quốc tế (TTQT) 3

1.1.2. Vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế 3

2. Các phương thức thanh toán quốc tế chủ yếu 5

3. Khái niệm, trình tự tiến hành và nội dung của phương thức Tín dụng chứng từ 7

3.1. Khái niệm phương thức Tín dụng chứng từ 7

3.2. ý nghĩa của phương thức tín dụng chứng từ 7

3.2.1. Đối với nhà xuất khẩu 8

3.2.2. Đối với nhà nhập khẩu 8

3.2.3. Đối với ngân hàng thương mại (NHTM) 8

3.3. Cơ sở pháp lý của thanh toán Tín dụng chứng từ: 9

3.3.1. Quy tắc và thực hành thống nhất về Tín dụng chứng từ (Bản sửa đổi 1993, số xuất bản 500 Phòng thương mại Quốc tế Paris (The uniform customs and practice for documentary credit – UCP) (1993 Revision- ICC Publication No.500). 9

3.3.2. Incoterms 2000 - Những điều kiện thương mại Quốc tế 11

3.3.3. Một số quy định và chính sách khác 12

3.4. Trình tự tiến hành và nội dung của phương thức thanh toán tín dụng chứng từ 13

3.4.1. Thư tín dụng thương mại (Letter of Credit - L/C) 13

a. Khái niệm 13

b. Nội dung của thư tín dụng 14

c. Các loại tín dụng thư (Letter of credit – L/C) 15

3.4.2. Các bên tham gia trong thanh toán bằng L/C 20

a. Người yêu cầu mở thư tín dụng (The Applicant for the credit) 20

b. Người hưởng lợi thư tín dụng (The beneficiary) 20

c. Ngân hàng mở thư tín dụng (Opening Bank/ Issuing Bank) 20

d. Ngân hàng thông báo thư tín dụng (Advising Bank) 21

e. Ngân hàng hoàn trả tiền (Reimbursement Bank) 22

f. Ngân hàng xác nhận (Confirming Bank) 22

g. Ngân hàng chiết khấu (negotiating bank) 22

3.4.3. Quy trình nghiệp vụ thanh toán bằng L/C 23

4. Tín dụng chứng từ - một phương thức thanh toán quốc tế ẩn chứa nhiều rủi ro: 24

4.1. Các loại rủi ro trong thanh toán xuất nhập khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ 24

4.1.1. Khái niệm 24

a. Rủi ro đối với bên xuất khẩu 25

b. Rủi ro với bên nhập khẩu 25

c. Rủi ro đối với ngân hàng thương mại: 26

4.1.2. Các loại rủi ro trong thanh toán xuất nhập khẩu theo phương thức TDCT 31

a. Rủi ro kỹ thuật 31

b. Rủi ro chính trị 35

c. Rủi ro ngoại hối 36

d. Rủi ro đạo đức 37

4.2. Nguyên nhân dẫn đến những rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ 38

4.2.1. Đối với rủi ro kỹ thuật 38

4.2.2. Đối với rủi ro ngoại hối 40

4.2.3. Đối với rủi ro đạo đức 40

Chương II: Thực trạng rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam 41

1. Khái quát về Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam và Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội 41

2. Thực trạng hoạt động TTQT theo phương thức TDCT tại VCB và NHTMCP Quân đội 43

2.1. Hoạt động thanh toán quốc tế tại VCB và NHTMCP Quân đội 43

2.2. Thực trạng hoạt động thanh toán L/C tại VCB và NHTMCP Quân đội: 47

3. Đánh giá rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức L/C tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam 55

3.1. Đánh giá rủi ro 55

3.1.1. Rủi ro do người mở L/C mất khả năng thanh toán 56

3.1.2. Rủi ro đạo đức 57

3.1.3. Rủi ro kỹ thuật 58

3.1.4. Rủi ro ngoại hối 62

3.1.5. Rủi ro chính trị 62

4. Nguyên nhân gây ra rủi ro trong thanh toán L/C 65

4.1. Nguyên nhân chủ quan từ phía Ngân hàng 65

4.2. Nguyên nhân khách quan từ phía khách hàng 65

4.3. Nguyên nhân khách quan trên giác độ vĩ mô 66

5. Những bài học kinh nghiệm trong hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ: 67

5.1. Đối với đơn vị nhập khẩu: 67

5.2. Đối với các đơn vị xuất khẩu: 67

5.3. Đối với các ngân hàng thương mại: 68

5.3.1. Với vai trò là ngân hàng mở: 68

5.3.2. Với vai trò là ngân hàng thông báo: 68

5.3.3. Với vai trò là ngân hàng xác nhận 69

5.3.4. Với vai trò là ngân hàng chiết khấu: 69

Chương III: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại các Ngân hàng thương mại việt nam 71

1. Định hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam 71

2. Một số biện pháp các Ngân hàng thương mại Việt Nam đã thực hiện 72

3. Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong thanh toán L/C tại các ngân hàng thương mại Việt Nam 73

3.1. Chú trọng nâng cao chất lượng công tác thẩm định đánh giá khách hàng 74

3.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp 75

3.3. Thành lập bộ phận quản lý và phòng ngừa rủi ro 76

3.4. Đẩy mạnh công tác tư vấn cho khách hàng 77

3.5. Tiếp tục đổi mới công nghệ ngân hàng 79

4. Một số kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ và đẩy mạnh hoạt động thanh toán quốc tế tại các NHTM Việt Nam 80

4.1. Một số kiến nghị đối với Nhà nước 80

4.2. Một số kiến nghị đối với các đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu: 82

4.2. Một số kiến nghị cụ thể về nghiệp vụ: 84

Kết luận 88

Tài liệu tham khảo 90