Lời nói đầu



1. Sự cần thiết của đề tài :

Vai trò của hệ thống NHTM Việt Nam trong nền kinh tế thị trường đã được khẳng định từ khi hệ thống NHVN chuyển sang hệ thống Ngân hàng hai cấp. Hệ thống NHTM là lực lượng nòng cốt trong hệ thống các tổ chức tín dụng VN. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, hệ thống NHTMVN không ngừng đổi mới, đa dạng hoá các loại hình dịch vụ, tạo mọi điều kiện thuận lợi đáp ứng đầy đủ các nhu cầu về vốn cho các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khi nền kinh tế ngày càng có xu hướng mở cửa, nền tài chính quốc gia từng bước hoà nhập vào hệ thống tài chính quốc tế thì hệ thống NHTMVN lại bộc lộ rất nhiều yếu kém. Sự yếu kém ở đây không chỉ là sự yếu kém về công tác quản lý, cơ cấu tổ chức mà còn nguy hại hơn là sự yếu kém về tình hình tài chính, một trong những điều kiện quan trọng, ảnh hưởng quyết định đến sự thành bại của Ngân hàng. Nếu những yếu kém trên không được khắc phục ngay thì hệ thống NHTMVN không những không đảm nhận tốt vai trò trung gian tài chính mà còn có nguy cơ phá sản, đe doạ đến sự an toàn của hệ thống ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế quốc dân.

Trước thực trạng đó, việc nghiên cứu hoạt động của hệ thống NHTMQD là bộ phận đóng vai trò chủ đạo trong hệ thống các NHTMVN, để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng này, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước trong giai đoạn mới là việc làm cần thiết.

Trên cơ sở nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã chọn đề tài "Hệ thống NHTMQD ở VN- Thực trạng và giải pháp" để nghiên cứu.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn :

Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động của các ngân hàng thương mại của các tác giả trong nước và quốc tế. Điển hình là một số đề tài nghiên cứu như :

- Đề tài :"Những vấn đề cơ bản về hoàn thiện các tổ chức tín dụng ở Việt nam ."

Mã số KNH/95-08-02 - Ngân hàng nhà nước Việt nam 12/2001.

Do tiến sĩ Lê Đình Thu và Nguyễn Đại Lai là chủ nhiệm Đề tài

- Đề tài : "Thiết lập các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh và bảo đảm an toàn trong hoạt động của ngân hàng thương mại Việt nam"

Mã số KNH 2000-4 - Ngân hàng nhà nước Việt nam 2001

Do tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa là chủ nhiệm đề tài

- Đề tài : "Nghiên cứu giải pháp thực hiện chiến lược tổng thể phát triển ngành ngân hàng Việt nam giai đoạn 2001-2010"

Mã số KNH 99-06 - Ngân hàng nhà nước Việt nam 12/2001

Do Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, Tiến sĩ Nguyễn Đại Lai, Tiến sĩ Phạm Thuý Ngọc và MA Nguyễn Sơn Tường làm chủ nhiệm đề tài

Ngoài ra, còn có nhiều công trình nghiên cứu khác được công bố trên các tạp chí khoa học. Tuy nhiên, các công trình này mới chỉ dừng lại ở khía cạnh phân tích các nghiệp vụ kinh doanh của NHTM hay về một khía cạnh trong hoạt động của NHTM. Việc tập trung nghiên cứu một cách hoàn chỉnh cả lý luận và thực tiễn về hệ thống NHTMQD ở VN còn chưa được chú ý đúng mức.

3. Mục đích nghiên cứu :

- Trên cơ sở phân tích thực trạng hoạt động của hệ thống NHTMQD trong thời gian gần đây, qua đó làm rõ những thành tựu đã đạt được, những hạn chế và những vấn đề đang đặt ra đối với hệ thống này. Luận văn cố gắng đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTMQDVN.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu :

Đối tượng nghiên cứu : Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động của hệ thống NHTMQD với tư cách là bộ phận chủ chốt của hệ thống ngân hàng Việt nam hiện nay.

Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu hoạt động của hệ thống NHTMQD thời kỳ đổi mới kinh tế, đặc biệt là từ sau khi có pháp lệnh Ngân hàng.

Luận văn không đi sâu nghiên cứu các hoạt động tác nghiệp của NHTMQD, cũng như không đi sâu phân tích từng NHTMQD mà chỉ quan tâm đến từng NHTMQD trong chừng mực góp phần làm rõ thực trạng hoạt động của toàn bộ hệ thống NHTMQD.

5. Phương pháp nghiên cứu :

Phương pháp nghiên cứu của luận văn là phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Gắn với đối tượng nghiên cứu của đề tài, luận văn chú trọng một số phương pháp cụ thể như phương pháp kết hợp phân tích và tổng hợp, phương pháp hệ thống, phương pháp thống kê so sánh, dự báo .

6. Những đóng góp khoa học của luận án:

- Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về NHTM trong nền kinh tế thị trường

- Đánh giá thực trạng hoạt động của hệ thống NHTMQD hiện nay, chỉ ra những hạn chế của hệ thống này trong quá trình phát triển.

- Đề xuất các quan điểm và các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTMQD trong giai đoạn mới.

7. Bố cục của luận văn :

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương

Chương 1: Một số vấn đề chung về hoạt động của hệ thống NHTM trong nền kinh tế thị trường.

Chương 2 : Thực trạng hoạt động của các NHTMQD ở Việt Nam.

Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTMQD trong giai đoạn mới