MS: LVVL-PPDH022

SỐ TRANG: 97

NGÀNH: VẬT LÝ

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN VẬT LÝ

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2009

GIỚI THIỆU LUẬN VĂN

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Giữa thế kỷ XIX khoa học kỹ thuật đã bắt đầu phát triển mạnh, những

kiến thức mà học sinh học được từ hôm nay thì có thể xem là lạc hậu với ngày

mai, và dĩ nhiên đối với giáo viên thì kiến thức họ học được trong quá trình

học đến khi ra giảng dạy thì không còn mới mẻ đối với học sinh. Đặc biệt thế

kỷ XXI được xem là thế kỷ của sự “bùng nổ” thông tin thì đòi hỏi người giáo

viên không thể dạy cho học sinh tất cả những gì mà chúng cần trong tương

lai, bên cạnh những kiến thức cơ bản thì giáo viên cần phải dạy cho học sinh

khả năng tự học, tự tìm kiếm thông tin, giải quyết với những vấn đề thách

thức trong cuộc sống và dạy cho HS các kỹ năng sống…Hội nhập với xu

hướng đổi mới giáo dục trên thế giới, việc đổi mới công tác giáo dục ở nước

ta diễn ra rất sôi động trong thời gian gần đây.

Phương pháp dạy học dựa trên vấn đề-PBL là một trong những phương

pháp dạy học mới có thể đáp ứng được các yêu cầu của mục tiêu đào tạo con

người trong thời đại ngày nay. Phương pháp này đã được áp dụng rất hiệu quả

ở một số trường đại học và phổ thông trên thế giới. Ở nước ta phương pháp

này được áp dụng ở một số trường đại học nhưng phổ thông thì còn rất hạn

chế. Để hòa nhập với xu thế thời đại, việc đưa phương pháp dạy học PBL vào

giảng dạy chương trình phổ thông là cần thiết.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Đề tài này nhằm những mục tiêu sau:

 Nghiên cứu lí luận, tìm hiểu sâu, so sánh, phân tích và đánh giá mô

hình dạy học truyền thống và một số chiến lược (mô hình) dạy học tích

cực, đặc biệt là chiến lược PBL (problem/project-based learning)

 Áp dụng sáng tạo chiến lược dạy học tích cực - PBL (problem-based

learning) vào dạy học một số bài trong chương “Động lực học chất

điểm”

 Bước đầu hình thành cho HS kỹ năng khai thác, sử dụng thông tin, kỹ

năng giải quyết vấn đề làm việc nhóm và khả năng tự học nhằm nâng

cao chất lượng dạy học vật lý ở trường THPT.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

 Đối tượng nghiên cứu: học sinh lớp 10A3 và 10A4 ban trường THCS-

THPT Đinh Thiện Lý, khu P1 lô A Đô thị mới nam thành phố P.Tân

Phong Q.7

 Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu quá trình ứng dụng chiến lược PBL

vào chương trình Vật Lý lớp 10 Nâng Cao cụ thể là áp dụng vào giảng

dạy chương II “ Động lực học chất điểm” thông qua giải quết vấn đề

“trạng thái không trọng lượng”

4. Giả thuyết khoa học- Ý nghĩa thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Việc ứng dụng chiến lược vào giảng dạy sẽ giúp cho học sinh rèn luyện khả

năng giải quyết vấn đề vào các tình huống có thật trong thực tiễn, khả năng

tìm kiến tài liệu thông tin, phát triển tư duy phê phán và sáng tạo, khả năng

cộng tác làm việc nhóm, khả năng quản lí, lãnh đạo và ra quyết định và thông

qua đó đảm bảo học sinh sẽ tiếp nhận được những kiến thức của bài học.

Chiến lược dạy học này sẽ phát huy tính tính cực, tự lực học tập, niếm đam

mê của học sinh đồng thời nâng cao hiệu quả chất lượng nắm vững kiến thức

của học sinh

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được những mục tiêu trên, đề tài có những nhiệm vụ nghiên cứu

cơ bản sau:

 Nghiên cứu cơ sở lí luận của chiến lược dạy học PBL (project/problem-

based learning) và so sánh chiến lược PBL với các chiến lược dạy học

khác để làm nổi bật ưu điểm của chiến lược dạy học này.

 Tìm hiểu thực tế dạy học một số nội dung kiến thức chương II (lực hấp

dẫn, hệ quy chiếu có gia tốc - lực quán tính, lực hướng tâm và lực quán

tính li tâm- hiện tượng tăng, giảm, mất trọng lượng, chất lỏng-hiện

tượng căng bề mặt của chất lỏng). Thông qua đó, tìm hiểu nguyên nhân

của những khó khăn, sai lầm và sơ bộ đề ra hướng khắc phục.

 Soạn thảo tiến trình dạy học các kiến thức trên bằng cách sử dụng chiến

lược dạy học dựa trên vấn đề (problem-based learning) để khắc phục

những khuyết điểm của cách dạy truyền thống và phát huy được nhiều

mặt tích cực cho học sinh.

 Soạn thảo tiêu chí đánh giá phù hợp với chiến lựơc dạy học để kiểm tra

quá trình và kết quả học tập mà học sinh đạt được sau khi học xong.

 Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở trường THPT nhằm xác định mức độ

phù hợp, tính khả thi và tính hiệu quả của việc áp dụng chiến lược dạy

học dựa trên vấn đề (PBL).

 Đề xuất ý kiến, nhận xét, biện pháp để nâng cao chất lựơng dạy và học

khi áp dụng chiến lược này.

6. Phương pháp nghiên cứu

 Phương pháp nghiên cứu lí luận

 Nghiên cứu các tài liệu lí luận dạy học nhằm tìm hiểu về các quan

điểm dạy học truyền thống và hiện đại. Tìm hiểu các chiến lược dạy

học tích cực, phân tích đặc điểm của các chiến lược để áp dụng có

hiệu quả vào việc dạy học, đặc biệt là chiến lược giải quyết dựa trên

vấn đề (problem-based learning).

 Nghiên cứu chương trình sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham

khảo để xác định nội dung và cấu trúc của kiến thức mà học sinh cần

nắm vững.

 Phương pháp điều tra, khảo sát dạy học phần nội dung kiến thức đề tài

quan tâm

Tìm hiểu thông qua việc dự giờ, trao đổi với giáo viên, sử dụng phiếu

điều tra cho học sinh để thấy được khó khăn, sai lầm từ đó đưa ra

hướng khắc phục bằng cách áp dụng chiến lược PBL.

 Phương pháp thực nghiệm

 Tiến hành dạy học theo chiến lược giải quết dựa trên vấn đề

 Phân tích tình hình diễn biến của lớp học

 Phân tích kết quả đánh giá học sinh

 Đưa những nhận xét sau khi thực nghiệm sư phạm, đánh giá tính khả

thi của đề tài. Phân tích ưu nhược điểm để điểu chỉnh cho phù hợp

nếu cần thiết.