NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG CA DAO

RESEARCHING THE LYRICAL CHARACTERS IN VIETNAMESE ECLOGUE

SVTH: TRẦN THỊ THANH

Lớp : 05CVH2, Trường Đại học Sư phạm

GVHD: TS. LÊ ĐỨC LUẬN

Khoa Ngữ Văn, Trường Đại học Sư phạm

TÓM TẮT

Ca dao là tấm gương trung thực về cuộc sống muôn màu, muôn vẻ của nhân dân lao động,

trong đó ca dao trữ tình là một thiên tình ca muôn điệu biểu hiện rõ nhất trong đó là hệ thống

nhân vật trữ tình gồm cả nhân vật trữ tình hiển ngôn và biểu tượng. Đặc trưng là hai vai giao

tiếp nam – nữ, được biểu hiện trong các mối quan hệ: gia đình, bạn bè, tình yêu nhưng

phong phú và hấp dẫn nhất vẫn là tình yêu đôi lứa. Nhân vật trữ tình hiển ngôn là hình tượng

con người trực tiếp thổ lộ tình cảm, tâm trạng, suy nghĩ, cảm xúc trong lời ca, cách xưng hô

biểu hiện các trạng thái tình cảm khác nhau. Nhân vật trữ tình biểu tượng là con người mượn

các biểu tượng có trong các hiện tượng tự nhiên và các vật thể nhân tạo, để bộc bạch những

tâm sự, tình cảm, tình yêu. Qua bài viết, chúng ta thấy được thế giới chủ quan đời sống tinh

thần, ước mơ tình cảm và nguyện vọng của nhân dân lao động ngày xưa.

SUMARY

Vietnamese folk verses is a faithful mirror reflecting the colorful life of working people. Among

them, lyrical eclogue is a melodious endless song about love. The most clearly transmitted

thing in it is the lyrical character system, including direct and iconic characters. The specific

point is the two communicating parts - male and females – in the relationships of families,

friends, couples . But the most diverse and interesting relationship is love. The direct lyrical

characters are the image of people showing the emotions, moods, thoughts in the words and

vocatives reflect many status of the emotion. Meanwhile, the iconic characters are the symbols

borrowed from nature and artificial things which transmitting emotions and love. From this

research we can understand the subjective world, the spiritual life, emotions, wishes and

hopes, of people in the past.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ca dao Việt Nam phản ánh lịch sử xã hội Việt Nam, nó được coi như là một kho tài liệu

phong phú về phong tục, tập quán trong các lĩnh vực sinh hoạt vật chất và tinh thần của nhân

dân lao động. Đó là tiếng hát trữ tình của con người, là tiếng hát của tình yêu trong mọi khó

khăn vui buồn của cuộc sống.

Nhân vật trữ tình trong ca dao bao gồm nhân vật trữ tình hiển ngôn và biểu tượng, được

biểu hiện trong các mối quan hệ, nhưng phong phú và hấp dẫn nhất vẫn là tình yêu đôi lứa.

Đề tài đã thu hút nhiều nhà nghiên cứu tham gia và tìm hiểu. Tôi cũng là một thành viên

nhỏ đang ấp ủ mong muốn tìm hiểu một khía cạnh của ca dao trữ tình, để từ đó tôi có thể hiểu

biết và học hỏi những điều hay lẽ phải trong kho vàng ngọc của Việt Nam. Đó là lí do tôi chọn

nghiên cứu đề tài “nhân vật trữ tình trong ca dao”

2. Lịch sử vấn đề

Đã có nhiều nhà nghiên cứu về ca dao Việt Nam với quy mô lớn như:Nguyễn Xuân

Kính, Vũ Ngọc Phan, Vũ Dung, Vũ Thị Thu Hương, Mã Giang Lân, Triều Nguyên, Phạm Thị

Thu Yến, Nguyễn Tấn Phát - Trần Tấn Vinh

Một số công trình nghiên cứu liên quan đến nhân vật trữ tình : Cấu trúc ca dao trữ tình

người Việt (Lê Đức Luận), thử đề xuất một số cấu trúc lời ca trữ tình người Việt (Lê Đức

Luận), lối đối đáp trong ca dao trữ tình (Cao Huy Đỉnh).Và rải rác một số công trình của các

tác giả như: Phương Thu, Trương Thị Nhàn, Phan Đăng Nhật .Cho đến thời điểm hiện nay

thì tôi vẫn chưa tìm được một công trình nghiên cứu cụ thể và chính xác nào viết về nhân vật

trữ tình trong ca dao. Trên đây là những công trình tôi tìm hiểu được liên quan đến đề tài.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng: Nghiên cứu “nhân vật trữ tình” trong ca dao Việt Nam mà đặc trưng là hai vai

giao tiếp nam - nữ

Phạm vi: Tập trung đi sâu nghiên cứu nhân vật trữ tình trong ca dao. Phạm vi khảo sát là

ca dao trữ tình người Việt.

4. Mục đích nghiên cứu

Để thấy rõ được biểu hiện của các vai giao tiếp nam- nữ, đồng thời giúp tôi hiểu biết

được thế giới chủ quan, đời sống tinh thần, ước mơ tình cảm và nguyện vọng của nhân dân

lao động ngày xưa.

5. Phương pháp nghiên cứu

Thống kê, so sánh và đối chiếu, phân tích, tổng hợp.

6. Giá trị khoa học và thực tiễn

Đề tài góp phần vào việc phân tích, bình giảng, đánh giá nhân vật trữ tình trong ca dao,

đồng thời phát hiện được những cái mới mẻ của nhân vật trữ tình trong ca dao người Việt. Đề

tài góp phần hữu ích cho việc học tập và nghiên cứu về ca dao trữ tình Việt Nam.

7. Cấu trúc đề tài

Đề tài tôi nghiên cứu gồm ba phần, ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của đề tài

có hai chương chính:

Chương 1: Những vấn đề chung

Chương 2: Nhân vật trữ tình trong ca da