1. Quan hệ nội dung toán học và ngôn ngữ toán học

Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa nội dung tư tưởng toán học và hình thức ngôn ngữ toán học là một cơ sở phương pháp luận của giáo dục toán học[19]. Bởi vậy, trong dạy học môn toán ở trường phổ thông ta cần phải chú ý thích đáng đến việc hình thành và rèn luyện NNTH cho học sinh.

2. Thực tế dạy học môn toán nói chung và dạy học NNTH nói riêng ở tiểu học

Trên thực tế, trong dạy học môn toán thì NNTH có thể chưa được chú ý đầy đủ, nhiều khi giáo viên còn phụ thuộc vào nhận thức chủ quan của mình nên việc hình thành và rèn luyện cho học sinh sử dụng NNTH chưa thực sự đạt hiệu quả.

3. Vấn đề nghiên cứu dạy học ngôn ngữ toán học ở môn toán phổ thông.

Vấn đề hình thành và rèn luyện NNTH qua môn toán cho học sinh đặc biệt là ở bậc tiểu học đã được rất nhiều các tác giả quan tâm từ lâu. Trên thế giới một số nước như ở Vương Quốc Anh, ở ôtxtrâylia đã xây dựng mạch phát triển NNTH và đề ra yêu cầu về sử dụng NNTH đối với mỗi trình độ khác nhau. ở Việt Nam, các tác giả như Vũ Quốc Chung, Đỗ Đình Hoan, Đỗ Trung Hiệu, Hà Sĩ Hồ... cũng dành sự chú ý đến NNTH trong dạy học toán ở tiểu học. Tuy nhiên, các tác giả thường đề cập đến những vấn đề chung và khái quát của NNTH. Một số tài liệu mới đây như: Hỏi đáp về dạy học toán lớp 1[8]; “Dạy học ngôn ngữ toán học trong môn toán bậc tiểu học” [15]; “Dạy học phát huy tính tích cực của học sinh trong môn Toán và tiếng Việt ở tiểu học” [43], đã chú ý cụ thể hơn về NNTH trong dạy học môn toán ở bậc tiểu học, song chưa làm sáng tỏ nó trong dạy học nội dung cụ thể môn toán ở Tiểu học đặc biệt là ở lớp 1.

4. Vị trí ở lớp 1

Với môn toán ở Tiểu học và đặc biệt là ở lớp 1,việc hình thành và rèn

luyện NNTH cho học sinh lại càng cần thiết. Trước hết là vì:

- Chương trình môn toán lớp 1 tuy gồm những kiến thức ở mức độ ban đầu về số học, đo lường, hình học nhưng đó là những kiến thức rất cơ bản, rất cần thiết để học tập môn toán ở các lớp trên. Do mối quan hệ giữa nội dung tư tưởng toán học và NNTH nên để học sinh học tốt kiến thức toán học ngay từ lớp 1, chúng ta phải giúp cho các em có được sự hiểu biết cần thiết về NNTH.

- Mặt khác, với học sinh tiểu học, đặc biệt là ở lớp 1, việc hình thành trong nhà trường những kiến thức, kỹ năng ban đầu về tiếng Việt cũng đang được tiến hành. Do vậy, việc hình thành và rèn luyện NNTH không chỉ có ý nghĩa trong dạy học môn toán mà còn hỗ trợ thêm việc hình thành năng lực ngôn ngữ chung của học sinh.

Vì những lý do nêu trên mà chúng tôi lựa chọn đề tài là: “Hình thành và rèn luyện ngôn ngữ toán học trong dạy học môn toán lớp 1”.

Kết cấu đề tài:

Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn

Chương II: Hình thành và rèn luyện ngôn ngữ toán học trong dạy học môn toán lớp

Chương III: Thực nghiệm sư phạm