Ngụn ngữ là yếu tố thứ nhất của văn học, như màu sắcđối với hội hoạ, õm thanh đối vớiõm nhạc, hình khốiđối với kiến trỳc. Nói cho cùng, văn học là nghệ thuật của ngôn ngữ. Những nhà văn lớnđều là những nhà ngôn ngữ trác tuyệt. Trong sự sáng tạo của nhà văn, sự sáng tạo về ngôn ngữđóng vai trò quan trọng và ngôn ngữ trở thành hệ thống tớn hiệu thẩm mĩ. Cũng trong lao động nghệ thuật của nhà văn có một sự lao tõm khổ tứ về ngôn ngữ và các nhà nghiên cứuđó thừa nhận tớn hiệu thẩm mĩ là yếu tố thuộc hệ thống phương tiện biểu hiện của nghệ thuật. Đó là “những phương tiện nghệ thuậtđược tập trung theo một hệ thống tácđộng thẩm mĩ, chúngđược ta tiếp nhận như là những tớn hiệuđặc biệt có khả năng kích thích mạnh vào thế giới tinh thần của chúng ta. ” ( theo cách nói của Iu. Aphilipiep ).

  Tỡm hiểu tớn hiệu thẩm mĩ trong văn chương nghĩa là chúng ta đi tỡm hiểu quan hệ của tớn hiệu thẩm mĩ với tớn hiệu ngôn ngữ, nguồn gốc và cách thức cấu tạo của tớn hiệu thẩm mĩ.

1. Khái niệm về tín hiệu

  Trong cuộc sống hiện nay, chúng ta dùng rất nhiều tớn hiệu: tiếng chuông, tiếng kẻng báo giờ học, biển vẽ trên đường giao thông, tớn hiệu hàng hải, kí hiệu trong Toán học, Vật lí, Kĩ thuật…Con người thường dùng một cái gìđó làm tớn hiệu thay thế cho một cái kháchoặc thay thế cho một khái niệm trừu tượng.

  Như vậy, tín hiệu là một yếu tố vật chất kích thích vào giác quan của con người làm cho người ta tri giác được và thông qua đó biết về một điều gì khác ở ngoài vật đó.

Một tớn hiệu cần thoả món cácđiều kiện:

- Phải là một dạng vật chất (con người nhận thứcđược bằng giác quan)

- Phải gợi ra một cái gì khác không phải là chớnh nó, nghĩa là tớn hiệu dùngđể biểuđạt một cái gì khác. Hai mặt như vậy của tớn hiệuđược gọi là cái biểuđạt và cáiđược biểuđạt.

- Mối quan hệ giữa hai mặt trên đõy phảiđược con người nhận thức như là hai mặt của tớn hiệu, tức là người ta phải liên hộiđược “ cái biểuđạt ” với một cái gìđó. Nếu không diễn ra sự liên hội này thì một sự vật không thểđược nhận thức như một tớn hiệu.

- Một vật nàođó chỉ trở thành tớn hiệu khi nó nằm trrong một hệ thống. Khi không nằm trong hệ thốngđó, vậtấy có thể không cũn là tớn hiệu nữa. Hoặc cùng một vật có thể là tớn hiệuở nhiều hệ thốmg khác nhau, nhưng trong mỗi hệ thống nó có giá trị biểuđạt khác, nghĩa là có “cáiđược biểuđạt khác”.