.Con người vừa là sản phẩm trực tiếp của tự nhiên, vừa là chủ thể sáng tạo của tự nhiên. Mối quan hệ giữa con người và tự nhiên là mối quan hệ nhiều chiều, luôn tác động đến nhau. Các nhà nghiên cứu đ• chỉ ra rằng"để tồn tại, các dân tộc, các cộng đồng người phải vượt qua sự cản trở mà thiên nhiên gây ra. Song khác với loài vật, con người không thể thuần tuý bằng bản năng vượt qua như các động vật khác, mà phải dùng những biện pháp kỹ thuật khác nhau để thích nghi, biến đổi tự nhiên , buộc nó không còn là thiên nhiên như cũ nữa, bắt nó phục vụ lại mình. Những biện pháp đó có thể gọi là:chiến lược thích nghi. Chính kết quả hay hậu quả của chiến lược thích nghi này tác động không nhỏ tới việc hình thành những nét đặc thù của một bản sắc văn hoá, mô thức ứng xử của một tộc người "[1 ;32]. Chính vì thế mà "từng nền văn hoá, xét cho cùng, đều là hậu quả của từng cộng đồng để tồn tại, thích ứng với thiên nhiên bao quanh nó"[2; 565]. Như vậy, sự đa dạng của môi trường sinh thái, của điều kiện tự nhiên là một trong những nhân tố góp phần tạo nên sự đa dạng văn hoá. Trong vô vàn yếu tố tác động đến cuộc sống hàng ngày từ góc độ tự nhiên , các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước hầu như đều nêu bật hai tính trội của văn hoá Việt Nam truyền thống: sông nước và thực vật.

Môi trường sông nước nói chung và yếu tố nước nói riêng được coi là một yếu tố đặc biệt quan trọng khi xem xét về những vấn đề văn hoá, con người Việt Nam. Trên bản đổ thế giới hiện nay"Việt Nam gồm có phần l•nh thổ trên đất liền gồm 330.900 km và trên 1000 000 km trên biển đông. Việt Nam có trên 3 200 km bờ biển và cứ độ 20 km thì lại có một cửa sông. Mạng lưới sông ngòi dày đặc"[5; 11] . Có thể thấy đặc trưng nước chính là kết quả tổng thể của những đặc điểm về địa lý địa hình, cũng như khí hậu của một vùng đất nóng - ẩm- mưa nhiều. Những nghiên cứu về địa lý học / sinh thái học nhân văn của các tác giả trong và ngoài nước đ• cho ta một cái nhìn bước đầu về môi trường văn hoá Việt Nam nói chung và yếu tố nước-văn hoá Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên hầu hết các nhà nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu môi trường tự nhiên hiện đại mà việc khảo cứu môi trường tự nhiên trong lịch sử qua các nguồn tài liệu lưu trữ còn ít được quan tâm. Trong khuôn khổ của bài luận này, chúng tôi muốn tiếp cận vấn đề ấy qua một hiện tượng thuần tuý tự nhiên song có tác động hết sức to lớn đến cuộc sống con người, đó là hiện tượng thiên tai trong lịch sử , đặc biệt là các hiện tượng thiên tai liên quan đến nước qua việc khảo cứu tài liệu biên niên sử, bộ Khâm định Việt sử thông giám cương mục -là một trong hai bộ sử lớn nhất của chế độ phong kiến Việt Nam do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn .