Hình tượng con người trong chạm khắc cổ Việt Nam - Nguyễn Thị Mai Anh - K55A SPMT

A. PHẦN MỞ ĐẦU

1.           Lí do chọn đề tài

              Ở mỗi vùng quê Việt Nam, hầu như nơi nào cũng thấy có sự xuất hiện của những ngôi đình, ngôi chùa, những ngọn tháp cao là nơi linh thiêng gắn với đời sống tâm linh của người Việt. Trong không gian kiến trúc ấy trên những bệ tháp, những chân tượng hay những vì kèo, chắn gió... được các nghệ nhân Việt chạm khắc những hoa văn thật mượt mà, tinh xảo, từ hoa văn hình hoa lá cây cỏ, chim thú cho đến hoa văn hình người đều tươi tắn, sống động.

              Ngay từ khi xuất hiện nghệ thuật chạm khắc, đề tài con người đã luôn được các nghệ nhân quan tâm và phản ánh dưới nhiều góc độ khác nhau như cảnh các nhạc sĩ thiên thần chơi nhạc, những tiên nữ múa lượn, hay những cảnh vui chơi sinh hoạt, lao động sản xuất, cảnh chiến đấu để bảo vệ xóm làng... Dẫu rằng lịch sử có nhiều khúc quanh tác động đến hoa văn, nhưng ta vẫn nhận thấy mỗi thời kỳ hình tượng con người lại được phản ánh bởi những nét đặc trưng riêng.

              Triều đại Lý- Trần là thời kỳ hưng thịnh của Phật giáo. Nhiều ngôi chùa được xõy dựng phục vụ tớn ngưỡng dõn tộc. Nghệ thuật chạm khắc ViệtNam chủ yếuđược thể hiện trong các ngôi chùa thời kì này. Có thể kể đến hình tượng con ngườiđược sử dụng như: những vũ nữ thiên thần, nhạc sỹ thiên thần,những em bộở miền cực lạc... Do ảnh hưởng của Đạo phật nên cơ thể con người được thể hiện khá cân đối, gần với tự nhiên, ít bị cường điệu, với chân dung đẹp một cách chân phương, thuần hậu. Bằng óc sáng tạo và đôi bàn tay tài hoa, khéo léo của các nghệ nhân dân gian, hình tượng con người thể hiện bằng những hình ảnh gần với tâm linh, với ý niệm Phật pháp của nhà Phật.... Những hình ảnh của cuộc sống đã hoà nhập vào những bức chạm, nhập tâm tới mức mà chỉ bằng vài khối đơn giản đã diễn tả được một con người cả về hình thể, động tác và ý nghĩa.