Mục lục

Trang

Đặt vấn đề .... 1

Chương 1: Tổng quan tài liệu. 3

1.1. Lịch sử gây tê tuỷ sống 3

1.2. Một số vấn đề giải phẫu sinh lý liên quan đến GTTS .. 6

1.3. Tóm tắt dược lý học của bupivacain. 16

1.4. Dược lý học ketamin ... 21

Chương 2 : Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 26

2.1. Đối tượng và tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 26

2.2. Phương pháp nghiên cứu .... 26

2.3. Kỹ thuật tiến hành 27

2.4. Phương pháp đánh giá . 29

2.5. Xử lý kết quả nghiên cứu ... 32

Chương 3 : Kết quả nghiên cứu .... 33

3.1. Những kết quả chung .. 33

3.2. Kết quả về ức chế cảm giác đau 36

3.3. Kết quả về ức chế vận động 40

3.4. Kết quả ảnh hưởng lên tuần hoàn ..... 42

3.5. Kết quả ảnh hưởng lên hô hấp ... 48

3.6. Mức độ an thần ..... 50

3.7. Tác dụng không mong muốn trong và sau mổ ...... 51

Chương 4: Bàn luận .. 52

4.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân nghiên cứu... 52

4.2. Liều lượng thuốc tê...... 54

4.3. Kết quả ức chế cảm giác đau..... 55

4.4. Kết quả ức chế vận động .... 58

4.5. ảnh hưởng lên tuần hoàn ... 60

4.6. ảnh hưởng lên hô hấp . 62

4.7. Bàn về tác dụng an thần sau gây tê...63

4.8. Các tác dụng không mong muốn trong và sau mổ 63

Kết luận . 66

Tài liệu tham khảo.....67

ĐặT VấN Đề

Gây tê tuỷ sống là một trong những gây tê vùng đuợc đề xuất từ cuối thế kỷ XIX và ngày càng được hoàn thiện. Kỹ thuật nàyđơn giản, dễ thực hiện và làm hài lòng hầu hết phẫu thuật viên trong các trường hợp phẫu thuật vùng bụng dưới và chi dưới.

Gây tê tủy sống được thực hiện bằng cách đưa thuốc tê vào khoang dưới nhện, tại đây thuốc tê sẽ được hoà lẫn vào dịch não tủy, ngấm trực tiếp vào các tổ chức thần kinh, cắt đứt tạm thời đường dẫn truyền hướng tâm, dẫn truyền ly tâm, thần kinh thực vật ngang mức đốt tủy tương ứng và còn có thể tác động tới các trung tâm cao hơn.

Từ thế kỷ XIX người ta đã áp dụng gây tê tủy sống để phẫu thuật nhưnglúc đó do kỹ thuật, thuốc tê cũng như trang thiết bị cấp cứu phòng ngừa các biến chứng còn hạn chế nên tỷ lệ biến chứng còn cao. Sau này nhờ sự hiểu biết cặn kẽ về sinh lý gây tê tủy sống mà có nhiều phương pháp phòng và điều trị các biến chứng cùng với những tiến bộ của các nhà khoa học đã tìm ra các loại thuốc tê khác nhau hoàn thiện hơn về mặt dược động học, dược lực học. Xuất phát từ những tiến bộ trên, nhiều nghiên cứu trong những năm gần đây cho thấy gây tê tủy sống có những ưu điểm đang được nhiều nhà gây mê trên thế giới áp dụng. Trong đó thuốc được dùng trong gây tê tủy sống có nhiều loại như: lidocain, dolargan, bupivacain,… bupivacain là thuốc đang được sử dụng rộng rãi ở các bệnh viện trong và ngoài nước. Bupivacain có đặc điểm khởi tê nhanh, tác dụng gây tê lâu, cường độ mạnh. Song, có nhiều tác dụng phụ như: hạ huyết áp, độc cho cơ tim nhiều,… Để hạn chế các tác dụng phụ trên, gầnđây người ta đã phối hợp bupivacain với các thuốc có tác dụng hiệp đồng như : clonidin, fentanyl, morphin,…để gây tê tủy sống. Việc phối hợp các thuốc với mục đích giảm được liều thuốc tê, tăng hiệu quả điều trị và giảm được tác dụng không mong muốn. Trên thế giới, những năm gần đây có nhiều tác giảnghiên cứu phối hợp bupivacain với ketamin để gây tê tủy sống và đã cho kết quả tốt. Tuy nhiên, ở nứơc ta việc phối hợp thuốc tê bupivacain với ketamin trong gây tê tủy sống cho đến nay vẫn chưa thấy tài liệu nào thông báo. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài : “ So sánh tác dụng gây tê tủy sống bằng bupivacain kết hợp ketamin với bupivacain đơn thuần trong phẫu thuật chi dưới ” nhằm mục tiêu:

1. So sánh hiệu quả của gây tê tủy sống bằng bupivacain kết hợp ketamin với gây tê tủy sống bằng bupivacain đơn thuần trong phẫu thuật chi dưới.

2. So sánh tác dụng trên tuần hoàn, hô hấp, tác dụng không mong muốn giữa 2 phương pháp.