Đến nay, ASEAN đ• đi được một chặng đường một phần tư thế kỷ (1967-1992). Từ một tổ chức liên minh kinh tế – x• hội lỏng lẻo và không ít mâu thuẫn, ASEAN đang trở thành một điểm sáng trong các nước đang phát triển. Các thanh viên của ASEAN đ• có những bước tiến đáng kể được dư luận thế giới quan tâm. Việt Nam là một nước Đông Nam á, có nhiều điểm tương đồng về điều kiện địa lý và hoàn cảnh lịch sử. Cho nên, việc tìm hiểu nguyên nhân phát triển của các nước ASEAN là rất cần thiết và bổ ích đối với chúng ta. Bài này không đi sâu vào khía cạnh kinh tế – một lĩnh vực vô cùng quan trọng, mà phân tích nguyên nhân phát triển dưới góc độ sử học.

1. Đông Nam á thuộc khu vực nhiệt đới gió mùa, có điều kiện thiên nhiên thuận lợi và nhiêu nguồn tài nguyên phong phú. Hằng năm, thường xảy ra nhiều thiên tai ở nơi này hay nơI khác song không có hạn hán kéo dài hay những vụ “giặc châu chấu” dữ dội như ở châu Phi. Sự bất hạnh như lũ lụt, núi lửa…chỉ xảy ra ở nơi này hay nơi khác trong một thời gian nhất định, không tràn lan, không liên miên.

Trong khi đó những cánh đồng phì nhiêu của lưu vực các sông Iraoadi ở Mianma, Chao Phraya ở Thái Lan, MeKong chảy qua Lào, Campuchia và Việt Nam, Hồng Hà chảy qua Bắc Việt Nam…hợp thành một vựa gạo lớn trên thế giới. Thái Lan qua nhiều năm tháng vẫn giữ được vị trí hàng đầu trên thị trường quốc tế về lúa gạo. Trong điều kiện hoà binh và phát triển kỹ thuật, các nước vốn có truyền thống xuất khẩu gạo như Việt Nam, Mianma, Campuchia sẽ dần dẫn khôi phục ngành sản xuất quan trọng này. Điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu cũng rất thuận lợi cho nền kinh tế đồn điền, sản xuất nhiều hàng hoá nông phẩm có giá trị lớn như cao su, ca cao, cà phê, hồ tiêu, cọ dừa và nhiều loại hoa quả. Những cánh rừng rộng bạt ngàn con mang nhiều dấu vết nguyên sinh là nguôn cung cấp nhiều loại gỗ quý, lâm sản và thú rừng. Vùng biển mênh mông là kho tàng nhiều loại hải sản có giá trị, mà chưa khai thác được là bao.