MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Thế giới bước vào thế kỷ XXI đang đứng trước xu thế của thời đại: Hội nhập, hợp tác, toàn cầu hóa trên tất cả các lĩnh vực để cùng phát triển. Tri thức, tài năng và nguồn lực con người là con đường để đổi mới và phát triển. Vấn đề đặt ra cho tất cả các quốc gia trên thế giới những thời cơ và thách thức lớn đối với bản lĩnh và trình độ của mỗi dân tộc. Cả thế giới đang chuyển từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế tri thức, đó là quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế chủ yếu dựa vào vốn và tài nguyên thiên nhiên sang nền kinh tế chủ yếu dựa vào tri thức con người.

Việt Nam đang đứng trước một xã hội tương lai: xã hội thông tin, xã hội học tập, ở đó mỗi người phải nỗ lực học tập, học tập suốt đời trong một nền giáo dục tốt nhất để có được những phẩm chất, năng lực mới xứng đáng ở vị trí trung tâm của sự phát triển.

Giáo dục và đào tạo là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và của dân tộc Việt Nam. Mục tiêu tổng quát của Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2001-2010 do Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đề ra và Đại hội X kế thừa là: Để đạt được các yêu cầu về con người và nguồn nhân lực – nhân tố quyết định sự phát triển đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước – cần phải tạo chuyển biến cơ bản và toàn diện về giáo dục. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X trong báo cáo chính trị đã khẳng định một lần nữa: “Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao” và “Đảm bảo đủ số lượng, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở tất cả các cấp học, bậc học”. Nghị quyết hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X nhấn mạnh: “Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. Đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tư cho sự phát triển bền vững”.

Trong Chỉ thị số 40/CT-TƯ của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã nêu rõ: “Mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.

Trong điều 15 của Luật Giáo Dục cũng đã ghi rõ: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”. Vì vậy, xây dựng, phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp thiết của Ngành giáo dục và tất cả các nhà trường. Giáo dục phổ thông giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo dựng mặt bằng dân trí, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của một quốc gia. Muốn thực hiện được trọng trách của mình, người giáo viên trung học phổ thông ngoài tri thức, kỹ năng đã được đào tạo, phải luôn được bồi dưỡng và tự bồi dưỡng về mặt phẩm chất đạo đức, tri thức, kỹ năng sư phạm nhằm bổ sung, cập nhật kiến thức, nắm bắt được phương pháp giảng dạy mới, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn. Trong những năm qua, công tác xây dựng, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ giáo viên của các cấp quản lý giáo dục đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên ở mỗi địa phương tùy thuộc vào điều kiện thực tế đã có những cách thực hiện khác nhau.

Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học, ban hành kèm theo Thông tư số 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã trở thành “thước đo” chất lượng giáo viên các trường THCS và THPT trên cả nước. Tuy nhiên để chuẩn này thực sự phát huy tác dụng, những người làm công tác quản lý nhà trường cần phải có những biện pháp phát triển đội ngũ dựa trên chuẩn, hướng tới chuẩn và đáp ứng yêu cầu đặc thù của từng địa phương.

Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng với 12 trường trung học phổ thông (THPT), có 6 trường THPT công lập, trong đó có 3 trường THPT công lập đóng trên địa bàn vùng ven của thành phố. Các trường phổ thông vùng ven có điều kiện đặc thù về địa bàn và nguồn lực. Cũng như các trường THPT trong tỉnh cũng đã có nhiều cố gắng trong công tác xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên cũng như cán bộ quản lý giáo dục với mục tiêu xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công đã đạt được, các trường vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được với những đòi hỏi lớn và ngày càng cao về việc đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao đáp ứng công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Vì vậy, giải pháp về phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT đóng vai trò quan trọng, một nhân tố quyết định cho sự phát triển của mỗi nhà trường.

Chính vì những lý do trên, bản thân chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung học phổ thông vùng ven thành phố Đà Lạt đáp ứng xây dựng trường chuẩn quốc gia”.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng, đề tài nhằm đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT công lập ở địa bàn vùng ven thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng đáp ứng yêu cầu xây dựng trường chuẩn quốc gia.

3. Khánh thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác phát triển đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng trường trung học phổ thông.

3.2. Đối tượng nghiên cứu: Công tác phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT vùng ven thành phố Đà Lạt.

4. Phạm vi nghiên cứu đề tài

- Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu công tác phát triển đội ngũ giáo viên vùng ven thành phố Đà Lạt thuộc 3 trường THPT công lập: Trường THPT Tà Nung, THPT Xuân Trường và THPT Đống Đa.

- Giới hạn thời gian nghiên cứu: Số liệu được thu thập từ năm học 2008 – 2009 đến năm học 2010 – 2011.

- Giới hạn đối tượng điều tra: 50 cán bộ quản lý (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn); 100 giáo viên và 200 học sinh.

5. Giả thuyết khoa học

Công tác phát triển đội ngũ giáo viên ở 3 trường THPT công lập thuộc vùng ven thành phố Đà Lạt còn nhiều bất cập so với yêu cầu phát triển thành trường chuẩn quốc gia. Nếu hiệu trưởng nhà trường đưa ra được những biện pháp phát triển đội ngũ, đặc biệt là công tác phát triển đội ngũ giáo viên căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và những tiêu chí của trường chuẩn quốc gia, đồng thời phù hợp với yêu cầu của địa phương thì sẽ góp phần quan trọng trong công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia ở các trường THPT vùng ven thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên bậc THPT.

- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và công tác phát triển đội ngũ giáo viên của 3 trường THPT công lập thuộc vùng ven thành phố Đà Lạt: THPT Tà Nung, THPT Xuân Trường, THPT Đống Đa.

- Đề xuất một số biện pháp phù hợp và có tính khả thi nhằm phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT công lập thuộc địa bàn vùng ven thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng.

7. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng 3 nhóm phương pháp, đó là:

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận

Phân tích lịch sử, nghiên cứu so sánh, phân tích logic những quan niệm, lý thuyết, khái quát hoá lý luận, các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.

7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm những phương pháp nghiên cứu sau đây:

7.2.1. Phương pháp điều tra

Thông qua phiếu điều tra để khảo sát Hiệu trưởng, giáo viên, học sinh các trường THPT vùng ven thành phố Đà Lạt về thực trạng chất lượng giáo viên và công tác phát triển đội ngũ giáo viên

7.2.2. Phương pháp phỏng vấn

Phỏng vấn Hiệu trưởng, giáo viên, học sinh 3 trường trung học phổ thông để làm rõ hơn và lý giải nguyên nhân thực trạng.

7.2.3. Phương pháp quan sát

Dự giờ dạy của giáo viên và các hoạt động ngoài giờ lên lớp để đánh giá chất lượng giáo viên.

7.3. Nhóm phương pháp toán thống kê

Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu của phiếu hỏi