TÓM TẮT

Đề tài “ Nghiên cứu tạo chế phẩm viên nén từ nhân hạt neem (Azadirachta

Indica A. Juss) để phòng trừ ngài gạo (Corcyra Cephalonica St.)” được thực hiện tại

Viện Sinh Học Nhiệt Đới, Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh, thời gian từ tháng 2 tới tháng

7/2006. Trong đó 4 chế phẩm (ký hiệu là NV1, NV2, NV3, NV4) được tạo từ dầu

neem 10 % phối hợp với dịch chiết bánh dầu ở bốn nồng độ 5 – 10 – 15 – 20 %, trên

nền bột talc có kết hợp thêm dầu thông và chất bảo quản BHT (butylhydroxi toluene),

được thử nghiệm hiệu lực đối với ngài gạo.

Thí nghiệm được bố trí theo kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên, 3 lần lặp lại trong điều

kiện phòng thí nghiệm. Số liệu được xử lý theo phương pháp phân tích biến lượng

ANOVA và phân nhóm xếp hạng các nghiệm thức bằng trắc nghiệm Duncan. Trị số

LD50 được tính theo phương pháp phân tích probit. Kết quả thu được như sau:

+ Kết quả phân tích bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) cho hàm lượng

azadirachtin, nimbin và salannin tương ứng là 930,69 ppm; 262,58 ppm và 1027,48

ppm trong dầu neem và 7703,61 ppm; 841,09 ppm và 3214,56 ppm trong dịch chiết

bánh dầu.

+ Kết quả thử nghiệm bước đầu trên ngài gạo (Corcyra cephalonica St.) cho

thấy các chế phẩm đều có khả năng ức chế ngài gạo theo nhiều phương thức và mức

độ khác nhau

* Gây chết: giá trị LC50 của các chế phẩm ở thời điểm 7 ngày sau xử lý được

3

xác định là 0,8948; 0,3503; 0,1948 và 0,1881 g/ dm , tương ứng với NV1, NV2, NV3

và NV4.

* Ức chế sinh sản: Chế phẩm NV3 và NV4 có hiệu lực ức chế sức sinh sản của

ngài gạo (thông qua giảm số lượng trứng và tỉ lệ trứng nở) mạnh hơn nhiều so với chế

phẩm NV2 và NV1. Các nghiệm thức xử lý chế phẩm đều khác biệt có ý nghĩa so với

đối chứng.

* Ngoài ra, các chế phẩm cũng gây biến dạng thành trùng và làm giảm có ý

nghĩa trọng lượng nhộng, qua đó góp phần hạn chế sự phát triển của ngài gạo theo thời

gian.

MỤC LỤC

CHưƠNG TRANG

Trang tựa

Lời cảm ơn . iii

Tóm tắt . . iv

Mục lục v

Danh sách các bảng .viii

Danh sách các hình và biểu đồ ix

1. ĐẶT VẤN ĐỀ . 1

2. TỔNG QUAN 3

2.1. Phân loại và đặc điểm thực vật học . 3

2.1.1. Phân loại . 3

2.1.2. Đặc điểm thực vật học . 4

2.2. Đặc tính sinh thái, kỹ thuật trồng, nhân giống và lai tạo . 5

2.2.1. Đặc tính sinh thái . 5

2.2.2. Kỹ thuật nhân giống . 5

2.2.2.1. Nhân giống tự nhiên . 5

2.2.2.2. Nhân giống nhân tạo 5

2.2.2.3. Nhân giống vô tính . 6

2.2.3. Chọn lọc và lai tạo . 6

2.2.4. Kỹ thuật trồng rừng neem ở nước ta 7

2.3. Các hoạt chất sinh học chính chiết xuất từ neem . 7

2.3.1. Azadirachtin . 8

2.3.2. Salannin 8

2.3.3. Nimbin . 9

2.3.4. Nimbidin 9

2.4. Giá trị của cây neem 10

2.4.1. Dùng làm thuốc bảo vệ thực vật và phân bón 10

2.4.2. Dùng làm dược liệu 10

2.4.3. Bảo vệ môi trường . 11

2.4.4. Những công dụng khác của neem 11

2.5. Tình hình cây neem tại Việt Nam 11

2.5.1. Tình hình trồng trọt 11

2.5.2. Tình hình nghiên cứu ứng dụng các hoạt chất sinh học

trong cây neem 12

2.6. Tình hình kho ngũ cốc trên thế giới và Việt Nam. Các nhóm

côn trùng gây hại. Các phương pháp bảo quản hiện nay . 14

2.6.1. Tình hình kho ngũ cốc . 14

2.6.1.1. Trên thế giới . 14

2.6.1.2. Tại Việt Nam 14

2.6.2. Các côn trùng gây hại kho nông sản và hậu quả 15

2.6.3. Sơ lược về ngài gạo (Corcyra cephalonica St.) . 16

2.6.3.1. Ngài gạo (Corcyra cephalonica St.) 16

2.6.3.2. Phân loại và hình thái . 16

2.6.3.3. Tác hại của ngài gạo . 16

2.6.4. Các phương pháp bảo quản kho nông sản hiện nay . 18

2.6.4.1. Các phương pháp chung . 18

2.6.4.2. Bảo quản nông sản bằng phương pháp hóa học . 19

2.6.4.3. Một số loại thuốc kiểm soát côn trùng kho hiện nay 19

2.7. Phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) 20

2.7.1. Nguyên tắc . 20

2.7.2. Những yếu tố ảnh hưởng 20

2.7.3. Ứng dụng 21

2.7.3. Các bộ phận chính của máy HPLC 21

2.8. Sơ lược về một số chất phụ gia và bảo quản . 21

2.8.1. Các chất chống oxy hóa giúp tăng cường bảo quản 20

2.8.2. Các chất hấp phụ 22

2.8.2.1 Talc 22

3. NỘI DUNG VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 24

3.1. Nội dung nghiên cứu 24

3.2. Phương pháp nghiên cứu . 24

3.2.1. Kỹ thuật ép dầu từ nhân hạt neem và chiết xuất hoạt chất

sinh học từ bánh dầu neem 24

3.2.2.Định lượng các hoạt chất chính trong dầu neem và dịch

chiết từ bánh dầu neem 26

3.2.3. Tạo chế phẩm dạng viên nén với hoạt chất chính là dầu

neem và dịch chiết bánh dầu . 27

3.2.4. Phương pháp nhân nuôi ngài gạo trong phòng thí nghiệm 28

3.2.5. Thử nghiệm sinh học: đánh giá một số tác động cơ bản

của 4 chế phẩm đối với ngài gạo . 29

3.2.5.1. Vật liệu . 29

3.2.5.2. Phương pháp tiến hành . 29

3.2.6. Phương pháp đánh giá kết quả . 30

3.2.7. Phương pháp bố trí thí nghiệm . 30

3.2.8. Phương pháp xử lý số liệu 30

4. KẾT QUẢ THẢO LUẬN . 32

4.1. Hiệu suất thu nhận dầu neem bằng phương pháp ép nguội . 32

4.2. Kết quả định lượng một số hoạt chất chính trong chế

phẩm neem . 32

4.3. Tạo chế phẩm viên nén 33

4.3.1. Chất hấp phụ 33

4.3.2. Hoạt chất chính 34

4.4. Thử nghiệm chế phẩm . 35

4.4.1. Tác động gây chết của các chế phẩm đối với ngài gạo 35

4.4.2. Động thái gây chết của các chế phẩm đối với ngài gạo . 40

4.4.3. Tác động ức chế sinh trưởng và phát triển . 44

4.4.3.1. Tác động ức chế vũ hóa của các chế phẩm đối với

ngài gạo . 45

4.4.3.2. Tác đông gây biến dạng sâu, nhộng, thành trùng . 46

4.4.4. Tác động ức chế sinh sản của các chế phẩm đối với

ngài gao . 48

5. KẾT LUẬN ĐỀ NGHỊ 51

6. TÀI LIỆU THAM KHẢO . 52

7. PHỤ LỤ