TÓM TẮT

đề tài: “Bước đầu nghiên cứu các chế độ bảo quản chế

phẩm neem (Azadirachta indica A.juss) dạng viên nén để phòng trị côn trùng kho”. Đề

tài được thực hiện từ ngày 20/2 đến 1/6/2006 với sự giúp đỡ và hướng dẫn của phòng

Công nghệ biến đổi sinh học và phòng Các chất có hoạt tính sinh học thuộc viện Sinh

học Nhiệt đới Tp. Hồ Chí Minh.

Nội dung chính của đề tài là nghiên cứu các chế độ bảo quản chế phẩm neem viên

nén để phòng trị côn trùng kho bao gồm các chất bảo quản (BHT 3 và 5%, dầu mè 3

và 5%) kết hợp với 2 chế độ ánh sáng (sáng và che sáng) và 2 chế độ nhiệt độ (phòng

và lạnh 5 C). Hiệu lực của chế phẩm được đánh giá sau 2, 4 và 8 tuần bảo quản. Đối

tượng nghiên cứu là ngài gạo (Corcyra Cephalonica) và Artemia salina - một côn

trùng chuẩn dùng để thử thuốc thảo mộc. Thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu

nhiên, các nghiệm thức lặp lại 3 lần. Số liệu được phân tích biến lượng ANOVA và

phân hạng theo trắc nghiệm Ducan, thao tác trên phầm mềm Statgraphic 7.0. LC50 của

Artemia salina được tính theo phương pháp probit. Kết quả thu được như sau:

- Dầu ép từ hạt neem ở Bình Thuận có đặc điểm tương tự với dầu neem Ấn Độ, với tỷ

trọng là 0,916; chỉ số khúc xạ là 1,47; chỉ số xà phòng hóa là 208,8; với hàm lượng

axit béo không bão hòa lên đến 60,44% trong đó axit oleic chiếm 41,67%.

- Kết quả thí nghiệm trên ngài gạo và Artemia salina tương tự nhau, cho thấy:

Trong hai chất bảo quản BHT và dầu mè với hai nồng độ 3 và 5%, ta thấy dầu

mè 5% hiệu quả nhất đặc biệt ở điều kiện lạnh 5 C. Còn BHT chỉ có hiệu lực

cao ở điều kiện bảo quản nhiệt độ phòng và BHT 3 % hiệu quả gần tương

đương BHT 5% qua thời gian bảo quản 2, 4 và 8 tuần.

Trong 4 điều kiện bảo quản: nhiệt độ phòng - sáng, nhiệt độ phòng - che sáng,

lạnh - sáng và lạnh - che sáng, ta thấy chế phẩm neem được bảo quản ở điều

kiện lạnh 5 C tốt hơn nhiệt độ phòng và chế độ bảo quản che sáng tốt hơn có

ánh sáng.

Tóm lại bước đầu có thể xác định chất bảo quản dầu mè 5% kết hợp với điều kiện lạnh

– che sáng là thích hợp nhất để bảo quản chế phẩm neem viên nén.

MỤC LỤC

CHưƠNG TRANG

Trạng tựa

Lời cảm tạ ----------------------------------------------------------------------------- i

Tóm tắt ---------------------------------------------------------------------------------ii

Mục lục -------------------------------------------------------------------------------- iii

Danh sách các hình -------------------------------------------------------------------vi

Danh sách đồ thị ---------------------------------------------------------------------- vii

Danh sách các bảng------------------------------------------------------------------ viii

Danh sách sơ đồ----------------------------------------------------------------------- ix

1. MỞ ĐẦU --------------------------------------------------------------------------- 1

2. TỔNG QUAN----------------------------------------------------------------------3

2.1 Neem ------------------------------------------------------------------------3

2.1.1 Giới thiệu về neem ------------------------------------------------ 3

2.1.1.1 Nguồn gốc và tên gọi ---------------------------------------3

2.1.1.2 Đặc điểm thực vật học --------------------------------------3

2.1.1.3 Điều kiện sinh trưởng và phát triển -----------------------5

2.1.1.4 Tình hình và kỹ thuật nhân giống -------------------------6

2.1.2 Vai trò của cây neem ---------------------------------------------6

2.1.2.1 Đối với môi trường sống -----------------------------------6

2.1.2.2 Quản lý dịch hại ---------------------------------------------7

2.1.3 Các ứng dụng khác của neem ------------------------------------10

2.1.4 Ý nghĩa kinh tế ---------------------------------------------------- 11

2.2 Sơ lược về tình hình bảo quản trong kho lương thực ----------------- 13

2.2.1 Những thiệt hại trong kho ---------------------------------------- 13

7

2.2.2 Ngài gạo ------------------------------------------------------------ 14

2.2.3 Những cách phòng trừ côn trùng hại kho hiện nay ----------- 16

2.2.4 Công dụng của neem trong bảo quản kho lương thực-------- 17

2.3 Một số chất phụ gia bảo quản -------------------------------------------- 17

2.3.1 BHT (Butylhydroxytoluen) -------------------------------------- 17

2.3.1.1 Công thức hoá học ------------------------------------------ 17

2.3.1.2 Tính chất vật lý ---------------------------------------------- 18

2.3.1.3 Công dụng ----------------------------------------------------18

2.3.1.4 Tính an toàn của BHT -------------------------------------- 18

2.3.2 Dầu mè --------------------------------------------------------------19

2.3.2.1 Nguồn gốc ----------------------------------------------------19

2.3.2.2 Công dụng --------------------------------------------------- 20

2.3.3 Talc ----------------------------------------------------------------- 21

2.3.3.1 Công thức hoá học ------------------------------------------21

2.3.3.2 Tính chất vật lý ----------------------------------------------22

2.3.3.3 Công dụng --------------------------------------------------- 23

2.4 Sắc ký ----------------------------------------------------------------------- 23

2.4.1 Giới thiệu ---------------------------------------------------------- 23

2.4.1.1 Định nghĩa ------------------------------------------- --------24

2.4.1.2 Phân loại ----------------------------------------------------- 24

2.4.2 Sắc ký khí ---------------------------------------------------------- 24

2.4.2.1 Nguyên tắc -------------------------------------------------- 24

2.4.2.2 Các bộ phận của máy sắc ký ------------------------------25

2.4.2.3 Nguyên lý sự xuất hiện các peak ------------------------- 26

2.4.2.4 Các lưu ý khi thực hiện sắc ký khí ----------------------- 27

2.4.2.5 ưu điểm của sắc ký khí ---------------------------- --------27

2.4.2.6 Ứng dụng của sắc ký khí ---------------------------------- 28

3. VẬT LIỆU VÀ PHưƠNG PHÁP -------------------------------------------- 29

3.1 Nội dung nghiên cứu------------------------------------------------------ 29

3.2 Phương pháp nghiên cứu--------------------------------------------------29

3.2.1 Vật liệu máy móc, hoá chất chính ------------------------------ 29

3.2.2 Tiến hành ----------------------------------------------------------- 30

8

3.2.2.1 Ép dầu từ nhân hạt neem thu từ Bình Thuận---------------- 30

3.2.2.2 Phân tích một số chỉ tiêu hoá lý cơ bản ---------------------- 31

trong dầu neem

3.2.2.3 Đánh giá tính ổn định của chế phẩm trong ------------------ 39

quá trình bảo quản

4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ------------------------------------------------- 46

4.1 Đặc tính lý hoá của dầu neem ------------------------------------------- 46

4.2 Kết quả thí nghiệm sinh học trên ngài gạo ----------------------------- 49

4.2.1 Đánh giá theo nồng độ các chất bảo quản --------------------- 49

4.2.1.1 Chất bảo quản BHT 3% ----------------------------------- 49

4.2.1.2 Chất bảo quản BHT 5% ----------------------------------- 51

4.2.1.3 Dầu mè 3% -------------------------------------------------- 53

4.2.1.4 Dầu mè 5%------------------------------------------- --------54

4.2.1.5 Chế phẩm không có chất bảo quản ----------------------- 56

4.2.2 Theo chế độ bảo quản -------------------------------------------- 58

4.2.2.1 Điều kiện nhiệt độ phòng – sáng------------------ --------58

4.2.2.2. Điều kiện nhiệt độ phòng – che sáng---------------------59

4.2.2.3 Điều kiện lạnh – sáng-------------------------------------- 60

4.2.2.4 Điều kiện lạnh – che sáng---------------------------------- 61

4.3 Kết quả thử nghiệm dầu neem và dịch chiết bánh --------------------- 63

dầu trên Artemia salina

5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ------------------------------------------------------69

5.1 Kết luận---------------------------------------------------------------------- 69

5.2 Đề nghị---------------------------------------------------------------------- 70

6. TÀI LIỆU THAM KHẢO-------------------------------------------------------71

7. PHỤ LỤ