MỤC LỤC

CHưƠNG TRANG

Trang tựa

Lời cảm ơn .iii

Tóm tắt .iv

Mục lục .viii

Danh sách các chữ viết tắt .xii

Danh sách các bảng xiii

Danh sách các hình xiv

Danh sách các biểu đồ xvi

Danh sách các sơ đồ xvii

1. MỞ ĐẦU 1

1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ 1

1.2. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU . 2

1.2.1. Mục đích 2

1.2.2. Yêu cầu 2

2. TỔNG QUAN 3

2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÂY LÚA 3

2.1.1. Hệ thống phân loại cây lúa 3

2.1.2. Đặc điểm sinh thái – sinh học cây lúa . 3

2.1.2.1. Hạt lúa và sự nảy mầm . 3

2.1.2.2. Lá lúa 5

2.1.2.3. Bông lúa 6

2.1.3. Đặc điểm sinh trưởng và phát triển cây lúa . 8

2.1.3.1. Ba thời kì sinh trưởng, phát triển của cây lúa 8

2.1.3.2. Các giai đoạn phát triển của cây lúa 8

2.2. LÚA THƠM ĐẶC SẢN VIỆT NAM 9

2.2.1. GIỚI THIỆU VỀ CÁC GIỐNG LÚA JASMINE, OM3536, ST3, VD20

. 10

2.2.1.1. Giống lúa OM3536 . 10

2.2.1.2. Giống lúa Jasmine 11

2.2.1.3. Giống lúa VD20 . 12

2.2.1.4. Giống lúa ST3 12

2.2.2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ HÓA SINH CHẤT THƠM CỦA LÚA GẠO .

. 13

2.2.2.1. Những hợp chất bay hơi có trong gạo thơm . 13

2.2.2.2. Hợp chất thơm 2 – acetyl – 1– pyrroline 16

2.3. PHưƠNG PHÁP VI CHIẾT XUẤT TRÊN PHA RẮN (SPME) . 19

2.4. SẮC KÝ KHÍ 20

2.5. SẮC KÝ KHÍ GHÉP KHỐI PHỔ . 21

3. VẬT LIỆU VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22

3.1. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM TIẾN HÀNH 22

3.2. VẬT LIỆU, HÓA CHẤT VÀ THIẾT BỊ 22

3.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU . 23

3.4. PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 23

3.4.1. Phương pháp trồng lúa . 23

3.4.2. Chiết xuất hợp chất bay hơi trong gạo thơm bằng phương pháp SPME

24

3.4.2.1. Dụng cụ sử dụng cho kĩ thuật SPME . 24

3.4.2.2. Các bước thực hiện trong kĩ thuật vi chiết xuất trên pha rắn . 26

3.4.2.3. Ứng dụng phương pháp SPME trong chiết xuất hợp chất 2 – acetyl

– 1– pyrroline . 27

3.4.3. Định tính và định lượng hợp chất thơm 2 – AP có trong lá và hạt lúa

bằng GC và GC/MS . 29

3.4.3.1. Sơ đồ thiết bị sắc kí khí 30

3.4.3.2. Detector 31

3.4.3.3. Cột mao quản . 32

3.4.4. Xác định hệ số phản hồi của 2 - AP 34

3.4.5. Xác định nồng độ hợp chất thơm 2 – acetyl – 1 – pyrroline trong lá lúa

và trong hạt lúa . 34

3.4.6. Phương pháp xử lý thống kê 34

4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 35

4.1. XÁC ĐỊNH HỆ SỐ PHẢN HỒI CỦA 2 - AP 35

4.2. ĐỊNH TÍNH HỢP CHẤT 2- ACETYL – 1– PYRROLINE 40

4.3. KHẢO SÁT VÀ SO SÁNH HÀM LưỢNG 2 – AP CÓ TRONG CÂY LÚA

QUA CÁC THỜI KÌ PHÁT TRIỂN CỦA CÂY LÚA Ở 4 GIỐNG LÚA:

JASMINE, OM3536, ST3, VD20 47

4.3.1. Khảo sát sự biến đổi hàm lượng 2 – AP ở cây lúa qua các thời kì tăng

trưởng 47

4.3.2. So sánh hàm lượng 2 – AP qua các thời kì sinh trưởng, phát triển của cây

lúa ở 4 giống Jasmine, OM3536, ST3, VD20 50

4.4. SO SÁNH HÀM LưỢNG 2 – AP CÓ TRONG LÁ LÚA VÀ LÁ DỨA 51

5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ . 54

5.1 KẾT LUẬN 54

5.1.1. Định tính 2 - AP . 54

5.1.2. Phân tích hàm lượng 2 – AP có trong lá và trong hạt của 4 giống lúa

Jasmine, OM3536, ST3, VD20 54

5.2 ĐỀ NGHỊ . 55

6. TÀI LIỆU THAM KHẢO 56

7. PHỤ LỤC . 64

Phụ lục 1. Các hợp chất bay hơi có trong gạo thơm . 64

Phụ lục 2. Khống chế các yếu tố ảnh hưởng . 65

Phụ lục 3. Sắc ký đồ phân tích hợp chất 2 – AP có trong lá của giống lúa Jasmine

. 68

Phụ lục 4. Sắc ký đồ GC phân tích hợp chất 2 – AP có trong lá của giống lúa

OM3536 68

Phụ lục 5. Sắc ký đồ GC phân tích hợp chất 2 – AP có trong lá của giống lúa ST3

. 69

Phụ lục 6. Sắc ký đồ GC phân tích hợp chất thơm 2 – AP có trong lá của giống lúa

VD20 . 69

Phụ lục 7. Sắc ký đồ GC phân tích hợp chất thơm 2 – AP có trong hạt của giống lúa

Jasmine . 70

Phụ lục 8. Sắc ký đồ GC phân tích hợp chất 2 – AP có trong hạt của giống lúa

OM3536 . 70

Phụ lục 9. Sắc ký đồ GC phân tích hợp chất 2 – AP có trong hạt của giống lúa ST3

. 71

Phụ lục 10. Sắc ký đồ GC phân tích hàm lượng 2 – AP có trong hạt của giống lúa

VD20 . 71

Phụ lục 11. Sắc ký đồ GC phân tích hàm lượng 2 – AP có trong lá dứa 72

Phụ lục 12. Sắc ký đồ GC phân tích chất chuẩn tetradecane 72

Phụ lục 13. Sắc ký đồ GC phân tích pentanol và hexanal 73

Phụ lục 14. Sắc ký đồ GC phân tích chất chuẩn collidine, octanol, nonanal, decanal,

hexanol 73

Phụ lục 15. Sắc ký đồ GC/MS phân tích mẫu gạo Jasmine 74

DANH SÁCH CÁC BẢNG

BẢNG TRANG

Bảng 2.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hình thành và lưu giữ mùi thơm có trong

gạo thơm (nguồn Singh và ctv, 2000) . 19

Bảng 4.1. Hệ số phản hồi của 8 chất chuẩn 35

Bảng 4.2. Thời gian lưu (phút) của 8 chất chuẩn khi phân tích trên máy GC thực

hiện năm 2007 và năm 2006 (Nguyễn Thị Thu Hương) 40

Bảng 4.3. Thời gian lưu của hexanal, 2 – AP, nonanal khi phân tích trên GC/MS do

Nguyễn Thị Thu Hương thực hiện 42

Bảng 4.4. Thời gian lưu của hexanal và nonanal khi phân tích trên máy GC/MS và

GC . 44

Bảng 4.5. Thời gian lưu của hexanal, 2 – AP, nonanal khi phân tích trên 2 hệ thống

GC/MS và GC . 47

Bảng 4.6. Nồng độ 2 – AP theo các thời kỳ tăng trưởng của lúa ở 4 giống Jasmine,

OM3536, ST3, VD20 . 47

Bảng 4.7. Nồng độ 2 – AP trong hạt lúa qua các giai đoạn phát triển của hạt . 48

Bảng 4.8. Nồng độ 2 – AP có trong lá dứa và trong lá của 4 giống lúa Jasmine,

OM3536, ST3, VD20 52

xii