MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 3

1.1 TỔNG QUAN VỀ LÃI SUẤT 3

1.1.1 Khái niệm lãi suất 3

1.1.2 Phân loại lãi suất 3

1.1.3 Vai trò của lãi suất trong nền kinh tế thị trường 5

1.2 RỦI RO LÃI SUẤT VÀ CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTM. 6

1.2.1 Rủi ro lãi suất trong hoạt động kinh doanh của NHTM 6

1.2.2. Nguyên nhân gây ra rủi ro lãi suất đối với NHTM. 10

1.2.3 Lượng hóa rủi ro lãi suất 11

1.2.4 Biện pháp phòng ngừa RRLS tại các NHTM 16

1.3 KINH NGHIỆM PHÒNG NGỪA RRLS TẠI CÁC NHTM CỦA MỘT SỐ NƯỚC VÀ BÀI HỌC ĐỐI VỚI VIỆT NAM 27

1.3.1. Kinh nghiệm phòng ngừa rủi ro lãi suất của một số nước trên thế giới 27

1.3.2 Bài học cho Việt Nam 30

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 31

CHƯƠNG 2 : TRẠNG RỦI RO LÃI SUẤT VÀ CÔNG TÁC PHÒNG NGỪA RỦI RO LÃI SUẤT TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 32

2.1 KHÁI QUÁT VỀ NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 32

2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển 32

2.1.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 33

2.1.3 Hoạt động kinh doanh của ngân hàng 36

2.2 THỰC TRẠNG RỦI RO LÃI SUẤT VÀ CÔNG TÁC PHÒNG NGỪA RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 42

2.2.1 Biến động lãi suất thị trường năm 2008, 2009, 2010 42

2.2.2 Thực trạng rủi ro lãi suất tại NHTMCP Ngoại thương Việt Nam 45

2.2.3 Công tác phòng ngừa , hạn chế RRLS tại NHTMCP Ngoại thương Việt Nam. 53

2.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ RRLS VÀ CÔNG TÁC PHÒNG NGỪA HẠN CHẾ RRLS TẠI NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 58

2.3.1 Đánh giá rủi ro lãi suất tại NHTMCP Ngoại thương Việt nam 58

2.3.2 Đánh giá về công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro lãi suất tại NHTM 60

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 68

CHƯƠNG 3 : PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 69

3.1 ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 69

3.1.1 Định hướng hoạt động chung của ngân hàng 69

3.2 HỆ THỐNG GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RRLS TẠI NHTMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM 72

3.2.1 Ban lãnh đạo ngân hàng cần quan tâm một cách toàn diện về RRLS và quản trị RRLS 72

3.2.2 Có bộ phận chuyên trách về quản trị RRLS 73

3.2.3 Xây dựng và hoàn thiện quy trình quản trị RRLS 74

3.2.4 Tăng cường hiệu quả hoạt động kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ 80

3.2.5 Nâng cao năng lực điều hành của ban lãnh đạo ngân hàng 80

3.2.6 Đào tạo nguồn nhân lực 81

3.2.7 Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng 83

3.2.8 Nâng cao chất lượng thông tin và các báo cáo rủi ro lãi suất 84

3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 84

3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước 84

3.3.2 Kiến nghị đối với NHNN 87

3.3.3 Kiến nghị đối với NHTMCP Ngoại thương Việt Nam 94

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 97

KẾT LUẬN 98

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

NHNN Ngân hàng nhà nước

NHTU Ngân hàng trung ương

CSTT Chính sách tiền tệ

TSC Tài sản có

TSN Tài sản nợ

NHTM Ngân hàng thương mại

NHNT Ngân hàng ngoại thương

VCB Vietcombank

TCTD Tổ chức tín dụng

RRLS Rủi ro lãi suất

HĐQT Hội đồng quản trị

QLRR quản lý rủi ro

DANH MỤC CÁC BẢNG

Tên bảng Mục Nội dung

Bảng 2.1 2.1.3.1 Tình hình huy động vốn của VCB giai đoạn 2008 - 2010

Bảng 2.2 2.1.3.2 Tình hình sử dụng vốn của VCB giai đoạn 2008 - 2010

Bảng 2.3 2.1.3.3 Kết quả hoạt động kinh doanh của VCB 2008 - 2010

Bảng 2.4 2.2.2.2 Giá trị TSC, TSN nội tệ nhạy cảm với lãi suất qua các thời kỳ

Bảng 2.5 2.2.2.3 Giá trị TSN, TSC ngoại tệ nhạy cảm với lãi suất qua các thời kỳ

Bảng 2.6 2.2.2.4 Lãi suất huy động nội tệ của VCB

Bảng 2.7 2.2.2.5 Lãi suất huy động ngoại tệ của VCB

Bảng 2.8 2.2.2.6 Lãi suất cho vay nội tệ của VCB

Bảng 2.9 2.2.2.7 Lãi suất cho vay ngoại tệ của VCB

Bảng 2.10 2.2.2.8 Mức thay đổi lãi suất trung bình của TSC nội tệ

Bảng 2.11 2.2.2.9 Mức thay đổi lãi suất trung bình của TSN bằng nội tệ

Bảng 2.12 2.2.2.10 Mức thay đổi lãi suất trung bình của TSC bằng ngoại tệ

Bảng 2.13 2.2.2.11 Mức thay đổi lãi suất trung bình TSN bằng ngoại tệ

Bảng 2.14 2.2.2.12 Mức độ rủi ro lãi suất của đồng nội tệ

Bảng 2.15 2.2.2.13 Mức độ rủi ro lãi suất của đồng ngoại tệ

Bảng 2.16 2.2.2.14 Mức độ rủi ro lãi suất của ngân hàng

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Tên biểu đồ Mục Nội dung

Biểu đồ 2.1 2.2.1.1 Lãi suất huy động VND năm 2008

Biểu đồ 2.2 2.2.1.2 Lãi suất huy động VND năm 2009

Biểu đồ 2.3 2.2.1.3 Lãi suất huy động VND năm 2010

Biểu đồ 2.4 2.3.1 Mối quan hệ giữa thu nhập ròng và sự thay đổi lãi suất nội tệ của VCB.

Biểu đồ 2.5 2.3.1 Mối quan hệ giữa thu nhập ròng và sự thay đổi lãi suất nội tệ của VCB.

LỜI NÓI ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong nền kinh tế thị trường, rủi ro kinh doanh là không thể tránh khỏi, đặc biệt là rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng với phản ứng dây chuyền, lây lan và ngày càng có biểu hiện phức tạp. Sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ đời sống kinh tế, chính trị và xã hội của một nước. Chính vì vậy, ngày nay trên thế giới, khoa học và công nghệ về quản lý rủi ro trong kinh doanh ngân hàng đã đạt đến trình độ tiên tiến, hiện đại.

Ở Việt Nam hiện nay, cơ chế điều hành lãi suất đang trong tiến trình tự do hóa. Đây là điều kiện tiền đề để các ngân hàng nâng cao tính tự chủ trong định giá các sản phẩm - dịch vụ, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, cơ chế này cũng làm gia tăng nguy cơ tiềm ẩn rủi ro lãi suất cho các ngân hàng do sự biến động thường xuyên của lãi suất thị trường. Từ đó, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đã bộc lộ rõ những yếu kém trong công tác quản trị rủi ro lãi suất.

Xuất phát từ thực tế trên, cùng với những kiến thức đã được học tập, nghiên cứu ở trường em đã quyết định lựa chọn đề tài “ Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro lãi suất trong hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam” làm đề tài cho khóa luận tốt nghiệp của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của khóa luận là đối chiếu giữa lý luận về công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro lãi suất với thực tiễn rủi ro lãi suất tại NHTMCP Ngoại thương Việt Nam. Từ đó tìm ra những mặt hạn chế, nguyên nhân, và đề ra những giải pháp, kiến nghị giúp ngân hàng phòng ngừa và hạn chế rủi ro lãi suất hiệu quả hơn

Nội dung của chuyên đề tập trung đi sâu vào phân tích thực trạng công tác quản lý rủi ro lãi suất, đánh giá những thành công và tồn tại của công tác này, để từ đó tìm ra nguyên nhân và đề xuất ý kiến nhằm nâng cao chất lượng quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam.

3. Phạm vi nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu.

Phạm vi nghiên cứu của khóa luận được tiến hành trong phạm vi hoạt độngcủa NHTMCP Ngoại thương Việt Nam trong ba năm 2008, 2009, 2010.

Đối tượng nghiên cứu là rủi ro lãi suất dựa trên tình hình thực tế về hoạt động của ngân hàng trong thời kỳ kể trên.

4. Phương pháp nghiên cứu .

Đề tài nghiên cứu dựa trên những phương pháp như : phương pháp tỏng hợp số liệu, phương pháp định lượng, phương pháo định tính, phương pháp phân tích,

5. Kết cấu đề tài .

Đề tài bao gồm ba chương :

Chương I: Những lý luận cơ bản về rủi ro lãi suất của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế thị trường.

Chương II: Thực trạng rủi ro lãi suất và công tác phòng ngừa rủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.

Chương III: Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Na