[FONT="]ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

[FONT="]TR[FONT="]ư[FONT="]ỜNG ĐẠI HỌC S[FONT="]ư[FONT="] P HẠM

[FONT="]----------------------------

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]LÊ VĂN HUẾ

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]PHÁT TRIỂN T[FONT="]Ư[FONT="] DUY HỌC SINH THPT MIỀN NÚI KHI DẠY CÁC KHÁI NIỆM VẬT LÝ CỦA CH[FONT="]ư[FONT="]ƠNG

[FONT="]“TỪ TR[FONT="]Ư[FONT="]ỜNG” VÀ “CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ”

[FONT="](VẬT LÝ 11 - BAN CƠ BẢN)

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]MỤC LỤC

[FONT="]Trang

[FONT="]Mở đầu 1

[FONT="]I. Lý do chọn đề tài [FONT="]1

[FONT="]II. Mục đích nghiên cứu [FONT="]2

[FONT="]III. Đối t[FONT="]ư[FONT="]ợng nghiên cứu [FONT="]3

[FONT="]IV. Giả thuyết khoa học [FONT="]3

[FONT="]V. Nhiệm vụ nghiên cứu [FONT="]3

[FONT="]VI. Ph[FONT="]ư[FONT="]ơng pháp nghiên cứu [FONT="]3

[FONT="]VII. Ý nghĩa khoa học và đống góp của đề tài [FONT="]3

[FONT="]VIII. Cấu trúc của đề tài [FONT="]4

[FONT="]Ch[FONT="]ư[FONT="]ơng I: Cơ sở lý luận chung 5

[FONT="]1.1. Lý luận tổ chức hoạt động day học 5

[FONT="]1.1.1. Quá trình nhận thức và sự lĩnh hội kiến thức [FONT="]5

[FONT="]1.1.2. Bản chất của học và chức năng của dạy trong hệ t[FONT="]ư[FONT="]ơng tác dạy học. [FONT="]6

[FONT="]1.1.3. Luận điểm ph[FONT="]ư[FONT="]ơng pháp dạy học khoa học theo mục tiêu đổi

[FONT="]mới nhằm phát triển hoạt động nhận thức tích cực, tự chủ sáng tạo và t[FONT="]ư[FONT="]

[FONT="]duy khoa học của HS. [FONT="]8

[FONT="]1.1.3.1.Vai trò quan trọng của sự dạy là thực hiện việc tổ

[FONT="]chức, kiểm tra, định h[FONT="]ư[FONT="]ớng hữu hiệu hoạt động học. [FONT="]9

[FONT="]1.1.3.2. Sự cần thiết tổ chức tình huống vấn đề trong dạy học [FONT="]9

[FONT="]1.1.3.3. Sự cần thiết sử dụng những quan niệm vốn có của

[FONT="]học sinh trong việc tổ chức tình huống và định h[FONT="]ư[FONT="]ớng hành động giải

[FONT="]quyết vấn đề của học sinh trong quá trình xây dựng kiến thức mới [FONT="]10

[FONT="]1.1.3.4. Sự cần thiết phát huy tác dụng sự trao đổi và tranh

[FONT="]luận của học sinh trong quá trình chiếm lĩnh tri thức [FONT="]10

[FONT="]1.1.3.5. Sự cần thiết tổ chức tiến trình dạy học phỏng theo

[FONT="]tiến trình nghiên cứu xây dựng, bảo vệ tri thức khoa học [FONT="]11

[FONT="]1.2. Cơ sở lý luận của việc phát triển t[FONT="]ư[FONT="] duy 14

[FONT="]1.2.1. Khái niệm t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]14

[FONT="]1.2.2. Đặc điểm của quá trình t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]15

[FONT="]1.2.3. Các giai đoạn của một quá trình t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]16

[FONT="]1.2.4. Các thao tác trí tuệ trong quá trình t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]17

[FONT="]1.2.5. Các loại t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]19

[FONT="]1.2.5.1. T[FONT="]ư[FONT="] duy kinh nghiệm [FONT="]19

[FONT="]1.2.5.2. T[FONT="]ư[FONT="] duy lí luận [FONT="]19

[FONT="]1.2.5.3. T[FONT="]ư[FONT="] duy lôgíc [FONT="]20

[FONT="]1.2.5.4. T[FONT="]ư[FONT="] duy vật lý [FONT="]21

[FONT="]1.2.6. Các biện pháp phát triển t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]24

[FONT="]1.2.6.1. Tạo nhu cầu hứng thú, kích thích tính tò mò, ham

[FONT="]hiểu biết của HS [FONT="]24

[FONT="]1.2.6.2. Tập d[FONT="]ư[FONT="]ợt để HS giải quyết vấn đề nhận thức theo

[FONT="]ph[FONT="]ư[FONT="]ơng pháp nhận thức của vật lý [FONT="]28

[FONT="]1.2.6.3. Làm bộc lộ quan niệm sẵn có của HS [FONT="]28

[FONT="]1.2.6.4. Xây dựng một lôgíc nội dung phù hợp với đối t[FONT="]ư[FONT="]ợng học sinh [FONT="]29

[FONT="]1.2.6.5. Rèn luyện cho HS kĩ năng thực hiện các thao tác t[FONT="]ư[FONT="] duy [FONT="]29

[FONT="]1.2.6.6. Rèn luyện ngôn ngữ cho HS [FONT="]30

[FONT="]1.2.7. Đặc điểm t[FONT="]ư[FONT="] duy của HS miền núi [FONT="]31

[FONT="]1.2.7.1. Những yếu tố ảnh h[FONT="]ư[FONT="]ởng tới sự phát triển t[FONT="]ư[FONT="] duy của

[FONT="]HS dân tộc miền núi [FONT="]31

[FONT="]1.2.7.2. Đặc điểm t[FONT="]ư[FONT="] duy của HS miền núi [FONT="]32

[FONT="]1.3. Khái niệm vật lý và thực trạng day - học các khái niệm vật lý ở

[FONT="]tr[FONT="]ư[FONT="]ờng THPT miền núi hiện nay 32

[FONT="]1.3.1. Khái niệm vật lí [FONT="]32

[FONT="]1.3.1.1. Khái niệm vật lý [FONT="]32

[FONT="]1.3.1.2. Các loại khái niệm vật lý [FONT="]33

[FONT="]1.3.1.3. Đặc điểm của khái niệm vật lý [FONT="]34

[FONT="]1.3.1.4. Các giai đoạn điển hình của quá trình hình thành

[FONT="]những khái niệm về đại l[FONT="]ư[FONT="]ợng vật lý [FONT="]36

[FONT="]1.3.2. Thực trạng dạy - học các khái niệm vật lý ở tr[FONT="]ư[FONT="]ờng THPT

[FONT="]miền núi hiện nay [FONT="]41

[FONT="]1.3.2.1. Về cơ sở vật chất phục vụ dạy học [FONT="]41

[FONT="]1.3.2.2. Tình hình dạy - học [FONT="]41

[FONT="]Kết luận ch[FONT="]ư[FONT="]ơng I 42

[FONT="]Ch[FONT="]ư[FONT="]ơng II: Phát triển t[FONT="]ư[FONT="] duy học sinh THPT miền núi thông qua việc

dạy các khái niệm vật lí của ch[FONT="]ư[FONT="]ơng “Từ tr[FONT="]ư[FONT="]ờng” và “Cảm ứng điện

[FONT="]từ” (Vật lý 11- Ban cơ bản ) 43

[FONT="]2.1. Sơ đồ cấu trúc các b[FONT="]ư[FONT="]ớc hình thành khái niệm vật lý bằng quan

[FONT="]sát và thực nghiệm 43

[FONT="]2.2. Hình thành khái niệm vật lý phù hợp vơí các giai đoạn của quá

[FONT="]trình t[FONT="]ư[FONT="] duy 43

[FONT="]2.2.1. Tạo tình huống có vấn đề [FONT="]43

[FONT="]2.2.2. Kích thích, làm bộc lộ quan niệm sẵn có của HS [FONT="]44

[FONT="]2.2.3. Tổ chức cho HS tham gia giải quyết vấn đề [FONT="]45

[FONT="]2.2.4. Dùng mô hình hoặc thí nghiệm ảo để minh hoạ, ứng dụng

[FONT="]khái niệm vào thực tiễn [FONT="]47

[FONT="]2.3. Rèn luyện thao tác trí tuệ 48

[FONT="]2.4. Rèn luyện ngôn ngữ vật lý cho HS 50

[FONT="]2.5. Tìm hiểu thực tế giảng dạy 52

[FONT="]2.6. Thiết kế ph[FONT="]ư[FONT="]ơng án dạy học cụ thể một số bài của ch[FONT="]ư[FONT="]ơng “Từ tr[FONT="]ư[FONT="]ờng” và “Cảm ứng điện từ” (Vật lý 11 - Ban cơ bản) nhằm phát [FONT="]triển t[FONT="]ư[FONT="] duy học sinh THPT miền núi 52

[FONT="]2.6.1. Cấu trúc và đặc điểm kiến thức ch[FONT="]ư[FONT="]ơng “Từ tr[FONT="]ư[FONT="]ờng” và “Cảm ứng điện từ” [FONT="]52

[FONT="]2.6.2. Thiết kế ph[FONT="]ư[FONT="]ơng án dạy học cụ thể một số bài của ch[FONT="]ư[FONT="]ơng

[FONT="]“Từ tr[FONT="]ư[FONT="]ơng” và ch[FONT="]ư[FONT="]ơng “Cảm ứng điện từ” theo h[FONT="]ư[FONT="]ớng phát triển t[FONT="]ư[FONT="] duy

[FONT="]học sinh THPT miền núi [FONT="]57

[FONT="]Kết luận ch[FONT="]ư[FONT="]ơng II 100

[FONT="]Ch[FONT="]ư[FONT="]ơng III: Thực nghiệm s[FONT="]ư[FONT="] phạm 101

[FONT="]3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm s[FONT="]ư[FONT="] phạm 101

[FONT="]3.1.1. Mục đích của TNSP [FONT="]101

[FONT="]3.1.2. Nhiệm vụ của TNSP [FONT="]101

[FONT="]3.2. Đối t[FONT="]ư[FONT="]ợng và ph[FONT="]ư[FONT="]ơng pháp thực nghiệm 101

[FONT="]3.2.1. Đối t[FONT="]ư[FONT="]ợng của TNSP [FONT="]101

[FONT="]3.2.2. Khống chế những ảnh h[FONT="]ư[FONT="]ởng tới kết quả TNSP [FONT="]101

[FONT="]3.2.3. Ph[FONT="]ư[FONT="]ơng pháp TNSP [FONT="]102

[FONT="]3.3. Ph[FONT="]ư[FONT="]ơng pháp đánh giá kết quả TNSP 103

[FONT="]3.3.1. Căn cứ để đánh giá [FONT="]103

[FONT="]3.3.2. Đánh giá, xếp loại [FONT="]103

[FONT="]3.4. Các giai đoạn TNSP 104

[FONT="]3.4.1. Công tác chuẩn bị cho TNSP [FONT="]104

[FONT="]3.4.1.1. Chọn lớp TN và lớp ĐC [FONT="]104

[FONT="]3.4.1.2. Chọn các bài TN [FONT="]104

[FONT="]3.4.1.3. Các GV cộng tác TNSP [FONT="]104

[FONT="]3.4.1.4. Lịch lên lớp [FONT="]104

[FONT="]3.4.2. Kết quả và xử lý kết quả TNSP [FONT="]105

[FONT="]

[FONT="]

[FONT="]3.4.2.1. Yêu cầu chung về cách xử lý kết quả TNSP [FONT="]105

[FONT="]3.4.2.2. Kết quả TNSP [FONT="]106

[FONT="]3.5. Đánh giá chung về TNSP 118

[FONT="]3.5.1. Đánh giá định tính qua thống kê. [FONT="]118

[FONT="]3.5.2. Đánh giá định l[FONT="]ư[FONT="]ợng qua bài kiểm tra. [FONT="]119

[FONT="]Kết luận ch[FONT="]ư[FONT="]ơng III 120

[FONT="]Kết luận chung 121

[FONT="]Tài liệu tham khảo 123

[FONT="]Phụ lục I: Phiếu phỏng vấn GV vật lý 126

[FONT="]Phụ lục II: Phiếu phỏng vấn HS 128

[FONT="]Phụ lục III: Đề kiểm tra 13