ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC: HƯỚNG DẪN GIẢI TOÁN BẰNG SƠ ĐỒ ĐOẠN THẲNG CHO HỌC SINH KHÁ - GIỎI KHỐI LỚP 4.

Người thực hiện: Trịnh Thị Cẩm Vân

Lớp: CĐ Tiểu học 3E

Trường CĐSP Hải Dương

A - PHẦN KHÁI QUÁT

I, Lý do chọn đề tài:

Tiểu học là cấp học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển nhân cách của con người, đặt nền móng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Để đạt được mục tiêu trên, nhà trường Tiểu học đã duy trì dạy học toán, việc giúp các em học tốt môn học, học có phương pháp là mục tiêu hàng đầu được đặt ra trong mọi tiết học. Để làm được việc đó, người giáo viên cần giúp học sinh phân tích bài toán nhằm nhận biết được đặc điểm, bản chất bài toán, từ đó lựa chọn được phương pháp giải thích hợp.

Giải toán là mức độ cao nhất của tư duy. Nó đòi hỏi mỗi học sinh phải huy động gần hết những vấn đề kiến thức logic được thể hiện bằng những ngôn ngữ toán học. Mỗi bài toán, mỗi dạng toán đều có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Việc tổ chức hướng dẫn cho học sinh nắm được kiến thức trừu tượng, khái quát của bài toán, dạng toán phải dựa trên những cái cụ thể, gần gũi với học sinh sau đó học sinh lại vận dụng những nguyên tắc, khái niệm trừu tượng để giải quyết những vấn đề cụ thể theo đúng con đường của nhận thức là: Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, rồi từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn.

Ở lớp 4, các em đã được học giải các bài toán điển hình bằng phương pháp sơ đồ đoạn thẳng như: “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó", "Tìm hai số khi biết tổng và tỷ số của hai số đó", "Tìm hai số khi biết hiệu và tỷ số của hai số đó". Trong quá trình dạy giải toán nâng cao cho học sinh khá - giỏi lớp 4, người giáo viên cần sử dụng triệt để ưu điểm của phương pháp giải toán bằng sơ đồ đoạn thẳng để giúp các em nắm chắc bản chất của mỗi dạng toán, phát triển tư duy và khả năng giải toán các bài toán khó cho học sinh khá - giỏi.

Từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài "Hướng dẫn giải toán bằng sơ đồ đoạn thẳng cho học sinh khá- giỏi khối lớp 4" để tìm hiểu và nghiên cứu nhằm nâng cao sự hiểu biết về toán học, nâng cao khả năng giải các bài toán khó cho học sinh.

II, Mục đích nghiên cứu:

Trên cơ sở nghiên cứu cách giải ba dạng toán “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó", "Tìm hai số khi biết tổng và tỷ số của hai số đó", "Tìm hai số khi biết hiệu và tỷ số của hai số đó" và hướng dẫn học sinh giải một số bài toán cơ bản và nâng cao điển hình của ba dạng toán trên, đề tài nhằm giúp các em học sinh nắm chắc bản chất các dạng toán, nâng cao sự hiểu biết về toán học, bồi dưỡng kỹ năng giải toán nâng cao và phát huy tính chủ động sáng tạo cho học sinh khá- giỏi khối lớp 4.

III, Đối tượng và khách thể nghiên cứu:

- Đối tượng: Hướng dẫn cách giải toán các bài toán khó ở ba dạng toán “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó", "Tìm hai số khi biết tổng và tỷ số của hai số đó", "Tìm hai số khi biết hiệu và tỷ số của hai số đó" bằng sơ đồ đoạn thẳng.

- Khách thể: Học sinh khá- giỏi khối lớp 4 trường Tiểu học Thanh Thuỷ, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.

IV, Giả thuyết khoa học:

Đề tài thành công sẽ là cơ sở cho giáo viên chủ động trong việc hướng dẫn bồi dưỡng giải toán cho học sinh khá - giỏi lớp 4, ngoài ra còn giúp cho học sinh biết cách lập kế hoạch giải các bài toán khó, nâng cao hiệu quả dạy và học bồi dưỡng học sinh giỏi toán.

V, Nhiệm vụ nghiên cứu:

1, Tìm hiểu cơ sở lý luận của phương pháp giải toán bằng sơ đồ đoạn thẳng trong chương trình Toán 4.

2, Hướng dẫn giải một số bài toán khó ở dạng “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó", "Tìm hai số khi biết tổng và tỷ số của hai số đó", "Tìm hai số khi biết hiệu và tỷ số của hai số đó".

3, Đề ra một số giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng giải toán bằng sơ đồ đoạn thẳng cho học sinh khá giỏi khối 4.

VI, Các phương pháp nghiên cứu:

1, Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết .

2, Phương pháp quan sát.

3, Phương pháp đàm thoại.

4, Phương pháp luyện tập- thực hành.

5, Phương pháp đánh giá tổng hợp.

VII, Giới hạn và phạm vi nghiên cứu:

Nghiên cứu hướng dẫn giải toán bằng sơ đồ đoạn thẳng cho học sinh khá- giỏi khối 4 trường Tiểu học Thanh Thuỷ – huyện Thanh Hà - tỉnh Hải Dương.

VIII, Kế hoạch nghiên cứu:

- Thời gian: Đề tài được hoàn thành trong thời gian 5 tháng (từ 01 tháng 12 năm 2008 đến 15 tháng 4 năm 2009 ).

- Một số công việc cụ thể:

+ Lập đề cương.

+ Thu thập và xử lý thông tin lý thuyết và một số bài toán cụ thể.

+ Hoàn thiện đề tài