MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI VÀ CÁC KHÁI NIỆM CƠ SỞ 4

1.1. TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI 4

1.1.1. Giới thiệu đề tài. 4

1.1.2. Nội dung của đề tài, các vấn đề cần giải quyết. 4

1.1.3. Phương pháp nghiên cứu. 5

1.1.4. Phạm vi ứng dụng. 5

1.1.5. Kết quả đạt được. 5

1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ SỞ 6

1.2.1. Quan hệ, thuộc tính, bộ. 7

1.2.2. Đại số quan hệ. 10

1.2.3. Phụ thuộc hàm, Hệ tiên đề Armstrong, Lược đồ quan hệ. 13

1.2.4. Bao đóng của tập thuộc tính. 18

1.2.5. Phủ của tập phụ thuộc hàm 21

1.2.6. Khóa của lược đồ quan hệ. 27

1.2.7. Chuẩn hoá LĐQH trên cơ sở phụ thuộc hàm. 31

CHƯƠNG 2. PHÉP DỊCH CHUYỂN LƯỢC ĐỒ QUAN HỆ 36

2.1. Phép dịch chuyển LĐQH. 37

2.2. Thuật toán dịch chuyển LĐQH. 38

2.3. Định lý cơ bản của phép dịch chuyển LĐQH. 39

2.4. Dạng biểu diễn thứ nhất của khóa 43

2.5. Dạng biểu diễn thứ hai của khóa 45

2.6.

Kết luận

50

CHƯƠNG 3. CÀI ĐẶT CHƯƠNG TRÌNH 51

3.1.

Giới thiệu.

51

3.2.

Các chức năng của chương trình.

51

3.3.

Một số giao diện của chương trình.

52

3.4.

Các thí dụ.

54

DANH MỤC BÀI BÁO, CÔNG TRÌNH NCKH 57

KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN

58

TÀI LIỆU THAM KHẢO

60

LỜI NÓI ĐẦU

Trong quản lý các cơ sở dữ liệu (CSDL), phụ thuộc dữ liệu được hiểu là những mệnh đề mô tả các ràng buộc mà dữ liệu phải đáp ứng trong thực tế. Nhờ có những mô tả phụ thuộc này mà hệ quản trị cơ sở dữ liệu có thể quản lý tốt được chất lượng dữ liệu. Lý thuyết về các phụ thuộc dữ liệu đóng vai trò quan trọng trong việc mô tả thế giới thực, phản ánh ngữ nghĩa dữ liệu trong cơ sở dữ liệu. Phụ thuộc dữ liệu được Codd, tác giả của mô hình dữ liệu quan hệ đặt nền móng từ những năm 70 với khái niệm phụ thuộc hàm. Sau đó một loạt tác giả khác tiếp tục phát triển các dạng phụ thuộc bậc cao, phụ thuộc mờ cũng như xây dựng các hệ tiên đề cho các lớp phụ thuộc - tức là đặt cơ sở lý thuyết về phụ thuộc dữ liệu.

Một điều khá tự nhiên là ngay từ những ngày đầu phát triển lý thuyết thiết kế cơ sở dữ liệu, logic đã được chọn như một ngôn ngữ hữu hiệu để đặc tả phụ thuộc dữ liệu, do đó, trong số các loại hình phụ thuộc dữ liệu rất đa dạng được đề xuất và phát triển sau này, các phụ thuộc logic luôn luôn là trọng tâm chú ý của các nhóm nghiên cứu.

Đề tài này tập trung vào tìm hiểu và nghiên cứu khái niệm chuyển dịch lược đồ quan hệ, đưa chúng về dạng thu gọn và nhận được các biểu diễn quan trọng cho bao đóng, khóa và phản khoá. Các kết quả thu được sử dụng trong quá trình thiết kế các cơ sở dữ liệu.

Nội dung đề tài được cấu trúc như sau:

Chương 1 giới thiệu về đề tài và các khái niệm chung về mô hình quan hệ với trọng tâm là các khái niệm hình thức của mô hình quan hệ, trong đó vận dụng chủ yếu các cấu trúc rời rạc. Phụ thuộc hàm (PTH) là lớp phụ thuộc đầu tiên của phụ thuộc logic và đồng thời cũng là lớp phụ thuộc kinh điển theo nghĩa, được Codd, tác giả của mô hình dữ liệu quan hệ, đề xuất sớm nhất và được sử dụng như một côngcụ thiết kế các cơ sở dữ liệu chuẩn hóa.

Chương 2 trình bày một kỹ thuật thu gọn lược đồ quan hệ (LĐQH) được gọi là phép dịch chuyển lược đồ quan hệ. Bản chất của kỹ thuật này là loại bỏ khỏi LĐQH ban đầu một số thuộc tính không quan trọng theo nghĩa chúng không làm ảnh hưởng đến kết quả tính toán các đối tượng đang được quan tâm như bao đóng, khóa, phản khóa... Mặc dù LĐQH thu được qua phép dịch chuyển không tương đương với LĐQH ban đầu, nhưng ta có thể thu được các đối tượng cần tìm bằng những phép toán đơn giản như loại bỏ hoặc thêm một số thuộc tính. Điều lý thú là sau khi loại bỏ một số thuộc tính thì một số PTH sẽ được loại bỏ theo vì chúng trở thành các PTH tầm thường (có vế trái chứa về phải) hoặc mang thông tin tiền định (đó là các PTH dạng   X). Các phép dịch chuyển LĐQH được phát triển cho lớp các phụ thuộc logic đầu tiên là phụ thuộc hàm cho ta một số kết quả lý thú về biểu diễn bao đóng, khóa, phản khóa cùng một số dấu hiệu cần và đủ để nhận biết các đặc trưng tương quan giữa các đối tượng nói trên.

Chương 3 cài đặt chương trình mô phỏng ứng dụng phép dịch chuyển lược đồ quan hệ vào thiết kế cơ sở dữ liệu cùng với một số thí dụ.

Phần cuối của luận văn là kết luận và hướng phát triển và các tài liệu tham khảo.

Em xin bày tỏ lòng chân thành cảm ơn PGS TSKH Nguyễn Xuân Huy -người Thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.

Em xin chân thành cảm ơn Khoa Công nghệ thông tin - Đại học Thái Ngyên đã tạo điều kiện về tinh thần cũng như cơ sở vật chất để em được học tập, nâng cao kiến thức và thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Em xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo ở Viện Công nghệ thông tin - Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, các Thầy, Cô giáo ở Khoa Công nghệ thông tin - Đại học Thái Nguyên đã nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn và cung cấp cho em những kiến thức vô cùng quí báu, để em có điều kiện nâng cao kiến thức vàhiểu biết của mình trong lĩnh vực công nghệ thông tin.

Em cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Liên đoàn Lao động tỉnh Hà Nam, Ban giám hiệu Trường trung cấp nghề Kinh tế - Kỹ thuật Hà Nam, gia đình, người thân và bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi, động viên và giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và làm luận văn tốt nghiệp.

Học viên

Vũ Trí Dũng