Khổng Tử là một nhà triết học, một nhà tư tưởng và nhà giáo dục của nước Trung Hoa cổ đại.Người đã sáng lập ra Nho giáo, một tôn giáo đã trị vì hàng nghìn năm trong lịch sử tư tưởng Trung Quốc cũng như một số nước thuộc khu vực châu Á.Thái sử công Tư Mã Thiên từng ca ngợi Khổng Tử: ‘’ Núi cao cúi phục, thiên nhiên cũng kính nể ngừng khoe sắc đẹp. Thiên hạ biết không đuổi kịp được ông nhưng luôn hướng theo ông! Từ bậc quân vương đến thường dân lúc đó đều ca ngợi ông.Tuy chỉ là người mặc áo vải nhưng ông đời đời được tôn vinh, những người có học đều coi ông là thầy, có thể nói ông là bậc thánh hiền!’’

Khổng Tử sinh ngày 28 tháng 5 năm 551 TCN, ở huyện Khúc Phụ nước Lỗ. Cha của Khổng Tử là Thúc Lương Hột, ông là một vị quan bình thường ở một vùng quê nhỏ, tương đương với người đứng đầu một trấn hoặc một hương xã ngày nay. Đến tuổi 60 ông mới cưới một cô gái chưa đầy 20 tuổi tên là Nhan Chinh Tại.

Tương truyền khi Nhan Chinh Tại mang thai, theo tập quán lúc đó hai ông bà đưa nhau đến núi Ni Khưu phía đông nam thành Khúc Phụ để cầu thần núi, sau đó đến một cái động ở gần đó để nghỉ, không ngờ lại trở dạ và sinh được một quý tử ở ngay trong cái động đó. Để tỏ lòng cảm ơn thần linh ở núi Ni Khưu hai ông bà láy tên núi đặt tên cho con, tên là Khưu lấy tự là Trọng Ni.

Khi Khổng Tử lên 3 tuổi, thân phụ không may qua đời. Thân mẫu, bà Nhan Chinh Tại lúc đó mới 20 tuổi không sợ khó khăn vất vả đã đưa Khổng Tử đến sống ở Khúc Phụ quốc đô nước Lỗ, mong ông được sống và lớn lên trong một điều kiện tốt hơn.

Thân mẫu Khổng Tử là một bà mẹ hiền hiếm thấy!Một thân một mình, bà đã phải chịu biết bao vất vả đắng cay để nuôi Khổng Tử tới lúc trưởng thành.Với mong muốn lớn lên Khổng Tử có thể vào được xã hội của tầng lớp quý tộc, bà đã phải bỏ biết bao nhiêu tâm huyết, dồn cho con mình biết bao tình yêu thương của người mẹ. Từ nhỏ đã dạy con những quy tắc ứng xử, nguyên tắc giao tiếp trong thời bấy giờ. Người ta thường thấy Khổng Tử và những người bạn của mình bày những đồ tế lễ và tập cúi đầu hành lễ.

Khổng Tử từ nhỏ đã cảm thụ được tâm huyết và tình yêu thương bao la của mẹ. Đã bao nhiêu lần, Khổng Tử mắt lệ nhòa khi nhìn thấy bóng mẹ sớm tối tảo tần vất vả. Thương mẹ, mặc dù còn nhỏ, nhưng ông đã giúp đỡ mẹ làm những công việc trong nhà như quyết nhà, nấu ăn, giặt giũ. Trồng rau…Đến khi 10 tuổi, Khổng Tử giúp mẹ làm một số công việc nặng hơn như gánh gồng, đẩy xe, mua rau bán rau, đi chăn cừu, chăn bò thuê, thậm chí khi nhà người ta có chuyện ma chay cưới xin Khổng Tử cũng đến xin chân gõ trống thổi kèn….để đỡ đần cho mẹ hơn.

Tuy nhiên, đến năm 30 tuổi, mẹ Khổng Tử qua đời, để lại một mình Khổng Tử côi cút một mình, lúc này mới chỉ là cậu thiếu niên mười sáu tuổi. Mặc dù rất đau khổ nhưng ông không gục ngã trước số phận, từ trong sâu thẳm trỗi dậy một ý thức tự lập tự cường mạnh mẽ.

Khổng Tử đã sống một cuộc sống thanh bạc, hàng ngày vẫn chăm chỉ học hành, mong muốn thực hiện được ước vọng của mẹ. Không lâu sau đó, dòng quí tộc họ Qúy Tô nước Lỗ mở hội chiêu mộ “Đãi sĩ”. Khổng Tử cho rằng đây là cơ hội cho mình để có thể bước vào tầng lớp quý tộc, bản thân lại là con trai của võ sĩ Thúc Lương Hột đã mất, ông hoàn toàn có đủ tư cách để tham gia thi tuyển cùng với mọi người. Nào ngờ dòng họ Qúy Tôn có một vị quan tên là Dương Hổ với thái độ lãnh đạm khinh thường mắng rằng: “ Nhà họ Qúy thiết tiệc mời hiền sĩ, coi bộ dạng mi như thế này mà cũng dám tham gia sao? Hãy gia nhập hội cùng đám người thuộc tầng lớp của mi thì hơn đấy!”. Đây thực sự là một đòn giáng vào Khổng Tử làm ông hết sức bang hoàng và bất mãn. Nhưng Khổng Tử vẫn lặng lẽ chịu đựng. Điều này càng làm cho ông ý thức phải quyết tâm vươn lên hơn nữa.

Ngay từ thời trẻ, Không Tử đã đặc biệt yêu thích văn hóa cổ đại, ông cảm nhận được giá trị văn hóa cổ đại cao xa và sâu sắc, cảm nhận được “ cõi long cao thượng của cố nhân”. Đây là yêu tố ảnh hưởng tới tâm chí, khí chất của Khổng Tử một cách tự nhiên, hướng tư tưởng phẩm chất của Khổng Tử đến một trình độ tự giác cao “ Quyết chí học tập, phát huy văn hóa truyền thống, chịu trách nhiệm trước lịch sử, lập chí cho sự nghiệp lớn sống vì thiên hạ! ”

Năm 21 tuổi, Khổng Tử được cử làm chức Uỷ Lại, một chức quan nhỏ coi việc sổ sách của kho lúa, cùng là cân đo và gạt lúa.Sau đó lại làm quan Tư không nước Lỗ, nhưng không thi hành được chính sách nên từ quan để đi chu du liệt quốc. Trong 13 năm đi qua các nước Tống, Tề, Sở, Vệ, Tần, Thái, nhưng không gặp được cơ hội hành đạo, nên đến năm 68 tuổi thì trở về nước Lỗ để dạy học và làm sách. Ông đã lấy quan thư đời xưa chỉnh đốn thành kinh Thi, lại đính định khinh Lễ, kinh Nhạc và làm kinh Xuân Thu để thuật lịch sử nước Lỗ. Đến năm 479 trước kỷ nguyên Khổng Tử mất, thọ 73 tuổi.

Kết cấu đề tài:

Tu thân

Hành đạo