TÌM HIỂU QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ THÀNH TỰU CỦA HỆ THỐNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA THẾ GIỚI TỪ 1917 ĐẾN 1991

CHƯƠNG I - SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở LIÊN XÔ

[*]CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN VÀ CÁCH MẠNG NGA

a)Sự truyền bá chủ nghĩa Mác vào Nga và việc thành lập đảng của giai cấp công nhân.

Chủ nghĩa Mác là thế giới quan duy vật khoa học của giai cấp công nhân quốc tế và các Đảng Cộng Sản do C. Mác, Ph. Ăngghen sang lập vào những năm 40 thế kỷ XIX. Với tư cách là thế giới quan duy vật khoa học, chủ nghĩa Mác khắc hẳn về chất so với các loại hình thế giới quan khác đã tồn tại trước đó. Nó là hệ thống những quan điểm duy vật, khoa học về thế giới, về vị trí của con người trong thế giới đó. Chủ nghĩa Mác là khoa học về những quy luật chung nhất là sự phát triển của tự nhiên, xã hội và tư duy; quy luật về sự phát triển sức sản xuất xã hội, về cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản và nhân dân lao động chống lại mọi sự bất công, nô dịch; về cách mạng xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa Mác là hệ thống chỉnh thể thống nhất hữu cơ không tách rời nhau của ba bộ phận cấu thành: triết học, kinh tế- chính trị học và chủ nghĩa cộng sản khoa học.

Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển dần sang chủ nghĩa đế quốc, nó phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu. Bước vào thập kỷ 90 thế kỷ XIX, kinh tế của các nước tư bản có những hiện tượng mới, đó là việc tích tụ, tập trung sản xuất tư bản đã thật sự đạt tới “quy mô khổng lồ”, đưa đến sự hình thành các liên hiệp tư bản độc quyền quy mô rất lớn. Các liên hiệp xí nghiệp công nghiệp đã gắn chặt với các ngân hàng tạo ra một loại tư bản mới, đó là tư bản tài chính – tập đoàn những đầu sỏ công nghiệp và ngân hàng- khống chế nền kinh tế và do đó trở thành những thế lực thống trị ở các nước tư bản; quyết định toàn bộ chính sách đối nội cũng như đối ngoại của từng nước; đẩy mạnh tranh giành thị trường trong nước và tạo ra các liên minh quốc tế để xâm chiếm thị trường bên ngoài ,phân chia nhau toàn bộ thế giới. Đến đầu thế kỷ XX, việc phân chia lãnh thổ thế giới đã hoàn thành, hệ thống thuộc địa của các nước tư bản chiếm gần 55% diện tích đất đai và 35% dân số thế giới.

Sự xác lập chủ nghĩa đế quốc làm cho tấc cả các mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản trở nên cực kỳ gay gắt. Từ mâu thuẫn cơ bản của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa đã biểu hiện thành mâu thuẫn xã hội: mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Về chính trị, giai cấp tư sản lúc này đã phản động trên tất cả các mặt, tăng cường thủ đoạn chia rẽ giai cấp công nhân để phá hoại phong trào công nhân. Hơn thế, ở khắp mọi nơi, giai cấp tư sản tìm cách câu kết với địa chủ làm cho ách áp bức đối với quần chúng lao động càng nặng nề hơn. Trong khi đó, giai cấp vô sản cùng với sự gia tăng đông đảo về số lượng, qua thực tiễn đấu tranh đã ngày càng trưởng thành về ý thức giai cấp, từng bước tiếp thu được chủ nghĩa Mác, dẫn đến sự thành lập chình đảng ở nhiều nơi. Giai cấp vô sản đang thực sự trở thành giai cấp cách mạng nhất có khả năng lãnh đạo cách mạng.

Trong bối cảnh trên, phong trào công nhân Nga cũng có những bước phát triển mạnh mẽ, nước Nga đang trở thành trung tâm cách mạng thế giới. Đây là một điều kiện rất thuận lợi cho việc truyền bá chủ nghĩa Mác vào phong trào công nhân Nga. Quả vậy, sau khi chế độ nông nô bị thủ tiêu (1861), chủ nghĩa tư bản công nghiệp ở Nga lại phát triển khá nhanh. Thế nhưng, chủ nghĩa tư bản Nga lại cấu kết với Nga hoàng ra sức bóc lột nhân dân lao động.

CHƯƠNG II CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA VÀ CÔNG CUỘC CNXH Ở LIÊN XÔ (1917-1941)

[*]Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917

[*]Những tiền đề của cách mạng

Cách mạng tháng Mười Nga là một cuộc cách mạng vĩ đại không chỉ với nước Nga mà còn đối với lịch sử nhân loại. Nó đã làm thay đổi sau sắc mọi lĩnh vực đời sống xã hội, từ kinh tế, chính trị và văn hóa nước Nga. Nó mở ra một thời đại mới cho nhân loại, thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH. Các nhà sử học tư sản đã không chụi thừa nhận tính quy luật khách quan của Cách mạng tháng Mười Nga. Họ cho rằng, Cách mạng tháng Mười Nga sở dĩ nổ ra giành thắng lợi do những “sai lầm của chính phủ lâm thời”, “ Sự bất hòa trong phe những người tự do”, thắng lợi của cách mạng mang tính ngẫu nhiên chứ không theo một quy luật nào cả, bởi vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỷ XX những tiền đề cho cuộc cách mạng XHCN chưa chín muồi ở nước Nga.

Sự thật là cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, tuy phát triển sau các nước Tư bản Tây Âu nhưng cũng giống như các nước CNTB đó, nước Nga đã có những chuyển biến sâu sắc về chính trị, kinh tế.

CHƯƠNG IV – NHỮNG THÀNH TỰU CỦA HỆ THỐNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA THẾ GIỚI

Hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới với cong đường giải phóng dân tộc

Thành tựu nỗi bậc nhất của các nước xã hội chủ nghĩa (XHCN), là xóa bỏ chế độ người bóc lột người, đưa nhân dân lao động lên làm chủ đất nước quản lý xã hội. Chính vì lẽ đó, Hồ Chí Minh đã từng khẳng định “Nước Nga có chuyện lạ đời, đem người nô lệ thành người tự do”. Đi cùng với việc xây dựng một chế độ xã hội tốt đẹp. CNXH còn thiết lập một quan hệ quốc tế bình đẳng giữa các quốc gia, dân tộc. Điều này, hoàn toàn xa lạ với việc dân tộc này bị áp bức, bóc lột dân tộc khác như trước đây. Quan hệ quốc tế XHCN trước đây luôn là cá lớn nuốt cá bé; nước mạnh, nước lớn; thống trị nước nhỏ, nước yếu. CNXH ra đời là để xây dựng một quan hệ quốc tế hoàn toàn mới, tốt đẹp, tạo điều kiện cho các quốc gia, dân tộc giúp đỡ lẫn nhau để cùng phát triển.

Bên cạnh đó trong khoảng giữa những năm 50, 60 của thế kỷ XX mặc dù, phải trải qua chiến tranh thế giới thứ hai, chui hậu quả nặng nề nhưng các nước CNXH nhờ bản chất chế độ xã hội tốt đẹp, lại động viên được tinh thần hăng say của nhân dân lao động nên đã đạt được những thành tựu to lớn trong lĩnh vực kinh tế. Trong vòng 20 năm tốc độ tăng trưởng kinh tế của các nước XHCN đạt mức trung bình 7%/năm.

Không những trên lĩnh vực kinh tế, mà các lĩnh vực văn hóa, khoa học công nghệ các nước XHCN cũng đạt được những thành tựu to lớn đáng tự hào. Trước khi CMXH chủ nghĩa thành công thì hầu hết các nước này trình độ học vấn của nhân dân còn thấp kém, số người mù chữ chiếm tỉ lệ lớn (nước Nga trước cách mạng tháng Mười có trên 75% dân số mù chữ) thế mà sau một thời gian xây dựng CNXH trình độ học vấn của người dân các nước xã hội chủ nghĩa tương đối cao và đồng đều (1978 Liên Xô có 174 triệu người ) có trình độ học vấn từ trung học phổ thông trở lên. Trong lĩnh vực khoa học công nghệ Liên Xô và một số nước XHCN cũng đạt được những thành tưu rất đáng trân trọng. Ở giai đoạn đầu Liên Xô là nước đi đầu trong việc nghiên cứu. Chinh phục vũ tr. Năm 1957 Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo, năm 1961 có người bay vào vũ trũ trên tàu Phương Đông 2. Một sự kiện đáng ghi nhớ, lần đầu tiên trên thế giới Liên Xô đã dùng tên lửa V1000 bắn trúng tên lửa ở tầng bầu bình lưu.

KẾT LUẬN

Như vậy, trong những biến đổi to lớn nhất của tình hình thế giới sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai là CNXH từ một nước trở thành hệ thống thế giới, kéo dài từ Châu Âu sang Châu Á và Châu Mĩ, gồm hơn một chục nước với trình độ phát triển, đặc biệt lịch sử khác nhau. Thực tiễn lịch sử đã xác nhận kết luận của Lênin là tất cả các nước sẽ đi lên CNXH nhưng không phải hoàn toàn giống nhau là có những đặc thù về con đường, hình thức, biện pháp.

Lần đầu tiên trong lịch sử, chế độ xã hội mới không có áp bức, bóc lột được xây dựng, đem lại quyền tự do và vai trò làm chủ của nhân dân lao động. Giai cấp công nhân và nhân dân lao động trở thành lực lượng trung tâm của đời sống xã hội, có được chính quyền của mình, do mình vì mình. Đó là chế độ chính trị được xây dựng bởi ý thức làm chủ, tự giác, sáng tạo cao độ của người lao động.

Từ điểm xuất phát phổ biến là nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, chỉ sau Chiến tranh thế giới thứ hai vài ba thập kỉ, Liên Xô và các nước Đông Âu đã trở thành những nước công nghiệp hóa, có tiềm năng kinh tế hùng mạnh có tốc độ kinh tế cao. Văn hóa, giáo dục, y tế không ngừng lớn mạnh.

Hệ thống CNXH thế giới sau chiến tranh đã có ảnh hưởng to lớn đến tiến trình phát triển của thế giới, là thành trì của hòa bình, chỗ dựa của cách mạng thế giới. Dưới tác động của CNXH hiện thực, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ, hệ thống thuộc địa chủ nghĩa đế quốc bị thủ tiêu. Hơn 100 nước giành độc lập, nhiều nước trong số đó đã lựa chọn định hướng đi lên CNXH. Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế không ngừng lớn mạnh. CNTB buộc phải tự điều chỉnh cho phù hợp. Bộ mặt thế giới có sự thay đổi căn bản. Nếu năm 1917 chỉ có Đảng Cộng Sản Liên Xô với 400.000 đảng viên thì đến năm 1946 đã lên tới 78 Đảng Cộng sản và công nhân với hơn 20 triệu Đảng viên. Năm 1980, các Đảng Cộng Sản đã hoạt động trên 100 nước với 80 triệu đảng viên. Nếu năm 1917 chỉ có một nước XHCN là Liên Xô chiếm 16% lãnh thổ với 7,8% dân số thì tới những năm 70 đã trở thành hệ thống thế giới gồm 15 nước, chiếm 26% lãnh thổ và 30% dân số thế giới. CNXH đã đóng vai trò là nhân tố quyết định trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ thế giới.

Rõ ràng không có Liên Xô và CNXH hiện thực thì không thể có bước phát triển của thế giới như ngày nay. CNXH đã từng là niềm tin, thúc đẩy và dẫn dắt chiều hướng phát triển lịch sử