I. Cơ sở lí luận:

Ý thức pháp luật là dạng ý thức xã hội – sản phẩm của sự tiến hóa mà con người có được thông qua quá trình lao động, sáng tạo và hình thành ngôn ngữ.

Ý thức pháp luật xuất hiện muộn hơn với các dạng ý thức xã hội khác. Là nhân tố đóng vai trò quyết định trong đời sống pháp lí

Ý thức pháp luật là tổng thể những học thuyết, quan điểm, quan niệm thịnh hành trong xã hội thể hiện mối quan hệ của con người đối với pháp luật và sự đánh giá về tính hợp pháp hay không hợp pháp đối với các hành vi pháp lí thực tiễn.

Ở góc độ cụ thể (tức là gắn với từng cá nhân con người), ý thức pháp luật thể hiện ở hai mặt của phương diện chủ quan là sự hiểu biết pháp luật và thái độ, tình cảm đối với pháp luật của chính con người đó.

II. Thực trạng ý thức pháp luật của thanh, thiếu niên Việt Nam hiện nay:

1. Thực trạng tri thức pháp luật của thanh thiếu niên:

Tri thức pháp luật là sự hiểu biết về pháp luật bao gồm:

- Tri thức lí luận về pháp luật: các quan điểm, quan niệm, học thuyết về nguồn gốc, bản chất, vai trò chức năng, hình thức pháp luật, cơ chế điều chỉnh pháp luật.

- Tri thức về hệ thống pháp luật thực định: nội dung các quy định hiện hành của pháp luật, cách tiếp cận và vận dụng pháp luật, tiếp cận cơ quan công quyền.

Bộ phận thanh, thiếu niên là những người trong độ tuổi từ 10 – 24 tuổi, đa phần đang học tập tại các bậc học khác nhau từ tiểu học đến đại học, vì vậy, trình độ nhận thức và hiểu biết pháp luật có sự khác biệt nhất định. Nhưng nhìn chung, sự hiểu biết về pháp luật của thanh, thiếu niên Việt Nam hiện nay còn có nhiều hạn chế. Đa phần không hiểu về những quyền và nghĩa vụ của bản thân cũng như người khác, không hiểu hết nội dung các quy định của pháp luật để biết được rằng mình được làm gì, không được làm gì, phải làm như thế nào không biết về những điều luật, bộ luật có ảnh hưởng trực tiếp đến mình như luật dân sự, luật hình sự, luật lao động Chỉ có một số ít người hiểu biết căn bản về pháp luật, phần lớn trong số đó là những sinh viên được đào tạo ở các trường đại học, cao đẳng, đặc biệt là sinh viên các trường luật