MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa ii

Mục lục iii

Danh mục các bảng iv

Danh mục các hình iv

Chương 1. Giới thiệu 1

Chương 2. Lược khảo tài liệu 3

2.1. Lịch sử phát hiện Aflatoxin 3

2.2. Công thức cấu tạo và một số tính chất lý hóa của các Aflatoxin 3

2.3. Sự hiện diện và phát triển của Aflatoxin trong tự nhiên 4

2.4. Một số ảnh hưởng của Aflatoxin trên các đối tượng cá nuôi 5

Chương 3. Phương pháp nghiên cứu 8

3.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 8

3.2. Đối tượng nghiên cứu

3.3. Ảnh hưởng của thức ăn có chứa hàm lượng AFB1 khác nhau lên 8

tăng trưởng và những biến đổi mô gan, thận của cá Tra

3.4. Khảo sát những thay đổi về tiêu hao oxy và khả năng chịu đựng 13

nhiệt của cá tra khi ăn thức ăn có chứa AFB1 với các liều lượng khác

nhau

3.5. Khảo sát tính mẫn cảm của cá tra với bệnh mủ gan khi cho cá ăn 15

thức ăn có chứa hàm lượng AFB1 khác nhau.

3.6. Xử lý số liệu 16

Chương 4. Kết quả và thảo luận 17

4.1. Ảnh hưởng của Aflatoxin B1 lên tốc độ tăng trưởng và tỉ lệ sống 17

của cá Tra

4.2. Ảnh hưởng của AFB1 trên mô gan và mô thận của cá Tra 21

4.3. Ảnh hưởng của AFB1 với các liều lượng khác nhau lên một số 26

chỉ tiêu sinh lý

4.4. Khảo sát tính mẫn cảm của cá Tra với bệnh mủ gan khi ăn thức 29

ăn có chứa AFB1

Chương 5. Kết luận và đề nghị 32

5.1. Kết luận

5.2. Đề nghị

Tài liệu tham khảo 33

iii

DANH SÁCH BẢNG

Bảng 3.1: Thành phần nguyên liệu của thức ăn trong thí nghiệm 9

Bảng 3.2: Lượng hỗn hợp NRRL 2999 và lượng bột mì cần để phối 9

trộn cho các nghiệm thức thức ăn

Bảng 4.1: Một số yếu tố môi trường của trong thí nghiệm 17

Bảng 4.2: Tốc độ tăng trưởng tương đối về khối lượng sau 90 ngày 19

nuôi của cá tra

Bảng 4.3 : Ngưỡng nhiệt độ trên và dưới của cá tra cho ăn thức ăn có 26

chứa hàm lượng AFB1 khác nhau

Bảng 4.4: Cường độ hô hấp và ngưỡng oxy của cá tra cho ăn thức ăn có 28

chứa hàm lượng AFB1 khác nhau

DANH SÁCH HÌNH

Hình 2.1: Công thức cấu tạo hoá học của AFB1 4

Hình 4.1. Tăng trưởng của cá tra cho ăn thức ăn có hàm lượng AFB1 18

khác nhau

Hình 4.2. Tỉ lệ sống của cá tra 20

Hình 4.3: Mô gan của cá tra ăn thức ăn không có chứa AFB1 21

Hình 4.4: Mô thận của cá tra ăn thức ăn không có chứa AFB1 22

Hình 4.5: Mô gan của cá tra ăn thức ăn có chứa AFB1 sau 90 ngày 23

Hình 4.6: Mô gan của cá tra ăn thức ăn có chứa AFB1 sau 150 ngày 24

Hình 4.7: Mô thận của cá tra ăn thức ăn có chứa AFB1 sau 90 ngày 25

Hình 4.8: Tổng tỉ lệ chết của cá theo thời gian thí nghiệm 30

iv

CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU

Độc chất aflatoxin được tạo ra từ các loài nấm mốc thuộc giống Aspergillus,

mọc trên các loài ngũ cốc, trong đó aflatoxin B1 (AFB1) chủ yếu do loài

Aspergillus flavus sinh ra có độc tính rất cao (Nabil Saad, 2004; Victoria, 2001;

Roberts, 2002). Động vật, kể cả con người, nếu ăn phải thức ăn chứa AFB1, hoặc

sử dụng nguyên liệu thức ăn có nguồn gốc từ ngũ cốc bị nhiễm nấm mốc

Aspergillus flavus có thể nguy hại đến tính mạng. Cá ăn phải thức ăn có chứa

AFB1 ở nồng cộ cao (hơn 10 mg/kg thức ăn) có thể bị chết. Ở nồng độ thấp, dưới

100 ppb (phần tỷ, microgram/kg) trong thức ăn, AFB1 làm rối loạn chức năng

tiêu hóa, gây bệnh mãn tính, làm cá chậm lớn và trở nên mẫn cảm hơn với các

loại bệnh tật và các yếu tố môi trường. Những loài cá khác nhau có tính nhạy

cảm khác nhau đối với aflatoxin. Có những loài cá rất nhạy cảm với aflatoxin

như cá hồi (Hendricks, 1994), song cũng có loài có khả năng chịu đựng tốt, chỉ bị

ảnh hưởng bởi hàm lượng aflatoxin cao như cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus)

(Jantrarotai and Lovell, 1990; Jantrarotai et al., 1990).

Ở nhiều nước người ta đã phát hiện aflatoxin không những có trong nguyên liệu

chế biến thức ăn mà còn có trong cả trong thức ăn công nghiệp. Ở Ai Cập, AFB1

được tìm thấy trong các loại thức ăn công nghiệp dùng cho cá với hàm lượng

749-3388 ppb (Abdelhamid et al., 1998). Ở Thái Lan, trong 150 mẫu thức ăn tôm

được kiểm nghiệm năm 1997-1998 có chứa AFB1 từ mức không phát hiện (nhỏ

hơn 0,003 ppb đến 0,651 ppb (Bintvihok et al., 2003).

Ở ĐBSCL hiện nay, cá tra (Pangasius hypophthalmus) được nuôi bằng thức ăn

công nghiệp và thức ăn tự chế mà thành phần nguyên liệu thức ăn chủ yếu là ngũ

cốc. Trong nhiều hợp cá bị bệnh hoặc cá chậm lớn người ta thường qui trách

nhiệm cho các yếu tố môi trường mà ít khi đặt nghi vấn về hàm lượng AFB1 có

thể có trong thức ăn. Đề tài này là rất cần thiết nhằm tìm hiểu ảnh hưởng của

AFB1 trong thức ăn lên tỉ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của cá tra, từ đó có thể đề

xuất những biện pháp kỹ thuật phù hợp nhằm tránh được những nguy hại của

thức ăn và nguyên liệu thức ăn có chứa AFB1.

Mục tiêu của đề tài là tìm hiểu ảnh hưởng của AFB1 lên tỉ lệ sống và tăng trưởng

của cá ba sa, những thay đổi về tình trạng sức khoẻ của cá khi ăn phải thức ăn có

chứa AFB1 nhằm cung cấp những dẫn liệu khoa học về những ảnh hưởng của độc

tố nấm cho nghề nuôi cá da trơn làm cơ sở để khuyến cáo những biện pháp tránh

nguy hại từ độc tố nấm.

1

Nội dung của đề tài bao gồm:

ƒ Khảo sát tốc độ tăng trưởng cá tra khi ăn thức ăn có AFB1 ở các nồng độ

khác nhau.

ƒ Khảo sát những thay đổi về mô học trong gan và thận ở những cá ăn thức

có chứa hàm lượng AFB1 khác nhau.

ƒ Khảo sát những thay đổi về tiêu hao oxy, và về khả năng chịu đựng với

các yếu tố môi trường (oxy, và nhiệt độ) khi ăn thức ăn có chứa AFB1 với

các liều lượng khác nhau.

ƒ Khảo sát tính mẫn cảm của cá tra với bệnh mủ gan khi ăn thức ăn có chứa

AFB