LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Hiện nay, Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước phấn đấu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp phát triển theo hướng hiện đại. Với những lợi thế của một thủ đô có bề dày lịch sử 1.000 năm tuổi, Hà Nội đang diễn ra quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa mạnh mẽ. Hàng ngàn dự án đã và đang được triển khai trên địa bàn thành phố Hà Nội với kế hoạch dự kiến thu hồi hàng vạn héc ta đất canh tác ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng chục nghìn hộ gia đình nông dân. Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), hỗ trợ, đào tạo chuyển đổi nghề, bố trí công ăn việc làm mới cho người nông dân bị mất đất sản xuất đang là những thách thức không nhỏ cho các cấp Uỷ Đảng và chính quyền từ thành phố đến cơ sở. Thực tế giải quyết vấn đề này cho thấy đây là công việc khó khăn, phức tạp nảy sinh nhiều tranh chấp, khiếu kiện kéo dài và dễ phát sinh thành những điểm nóng gây mất ổn định về chính trị. Nhận thức sâu sắc được những khó khăn, thách thức của công tác bồi thường, GPMB, Hà Nội đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, văn bản nhằm thực thi có hiệu quả pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế của thủ đô. Tuy nhiên trong điều kiện Hà Nội mở rộng địa giới hành chính và triển khai nhiều dự án lớn để chào mừng Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội và phát triển Hà Nội trở thành một thủ đô hiện đại, văn minh của một đất nước có dân số 100 triệu dân trong tương lai không xa thì việc thực thi pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thủ đô vẫn còn bộc lộ nhiều thiếu xót, khiếm khuyết cần được nghiên cứu để chỉ ra những nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trên cơ sở đó, kiến nghị, đề xuất với chính quyền thành phố Hà Nội những giải pháp khắc phục nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án góp phần xây dựng Hà Nội trở thành thủ đô văn minh, giàu đẹp đáp ứng với lòng tin yêu của đồng bào cả nước và ban bè quốc tế. Với những lý do trên, em lựa chọn đề tài “Thực trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội” làm khóa luận tốt nghiệp Đại học Luật.

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1

NỘI DUNG 4

Chương 1. 4

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT VÀ PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT 4

1.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 4

1.1.1. Quan niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;. 4

1.1.2. Mục đích, ý nghĩa của việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 6

1.2. Cơ sở của việc quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 8

1.3. Khái quát lịch sử hình thành các quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 10

1.3.1. Giai đoạn trước năm 1993. 10

1.3.2. Giai đoạn từ năm 1993 đến nay. 11

1.4. Thực tiễn pháp lý về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của Trung Quốc và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam 14

1.4.1. Thực tiễn pháp lý về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của Trung Quốc. 14

1.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam 16

Chương 2. 18

2.1. Thực trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội 18

2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của Hà Nội 18

2.1.2. Tình hình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. 18

2.2. Các nguyên tắc chung về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật đất đai năm 2003. 19

2.2.1. Về phạm vi và đối tượng được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 19

2.2.2. Nguyên tắc chung về chi trả bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. 21

2.3. Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ về đất 22

2.3.1. Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ về đất 22

2.3.2. Điều kiện để được bồi thường, hỗ trợ về đất 24

2.3.3. Giá đất để tính bồi thường và chi phí đầu tư vào đất còn lại 33

2.3.4. Bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân. 38

2.3.5. Về bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất của tổ chức. 41

2.4. Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ về tài sản. 42

2.4.1. Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ về tài sản. 42

2.4.2. Bồi thường, hỗ trợ về nhà, công trình xây dựng trên đất 43

2.4.3. Bồi thường, hỗ trợ di chuyển mồ mả, công trình văn hoá, di tích lịch sử, nhà thờ, đền, chùa, am miếu. 44

2.4.4. Về bồi thường, hỗ trợ đối với cây trồng, vật nuôi 46

2.5. Về các chính sách hỗ trợ di chuyển, ổn định đời sống, ổn định SX, chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm cho người bị thu hồi đất 49

2.5.1. Hỗ trợ di chuyển, ổn định đời sống, ổn định SX 49

2.5.2. Hỗ trợ chuyển đổi nghề và tạo việc làm 50

2.6. Pháp luật về TĐC cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở. 51

2.6.1. Các nguyên tắc bố trí TĐC cho người bị thu hồi đất 51

2.6.2. Thực tế áp dụng các quy định về TĐC cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở trên địa bàn TP Hà Nội 53

Chương 3. 56

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN CƠ SỞ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG TẠI HÀ NỘI 56

3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên cơ sở đánh giá thực trạng áp dụng tại Hà Nội. 56

3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên cơ sở đánh giá thực trạng áp dụng tại Hà Nội 57

3.2.1. Xác định và giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và người hưởng lợi từ việc thu hồi đất trong việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 57

3.2.2. Tiếp tục sửa đổi, bổ sung các quy định về khung giá đất cho phù hợp với thực tế, theo đúng cơ chế thị trường. 59

3.2.3. Xác lập cơ chế pháp lý cho doanh nghiệp dịch vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng hoạt động 59

LỜI KẾT 60

PHỤ LỤC 62

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 6