LỜI NÓI ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong suốt quá trình hoạt động của GATT trước đây và WTO sau này, vấn đề

nông nghiệp, đặc biệt là vấn đề trợ cấp nông nghiệp, luôn là lĩnh vực nhạy cảm và

gây ra những tranh cãi lâu dài trong các vòng đàm phán. Sự ra đời của Hiệp định

Nông nghiệp của WTO trong vòng đàm phán Urugoay (1986-1994) có thể coi là

bước đột phá ban đầu bước vào tự do hóa thương mại hàng nông sản. Tuy nhiên,

chính những quy định rất chi tiết trong Hiệp định Nông nghiệp của WTO về vấn đề

trợ cấp nông nghiệp (bao gồm hỗ trợ trong nước và trợ cấp xuất khẩu) lại là những

chính sách làm ảnh hưởng rất lớn theo hướng bất lợi cho các nước đang phát triển có

nguồn thu ngoại tệ chính từ xuất khẩu nông sản.

Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, việc trở thành thành viên chính thức

của WTO vừa mang đến nhiều thời cơ nhưng đồng thời cũng chứa đựng những

thách thức và đặt ra không ít khó khăn cho Việt Nam. Gia nhập WTO, Việt Nam

phải tuân thủ theo các quy định pháp luật của thương mại quốc tế, trong đó có việc

cam kết xóa bỏ các biện pháp trợ cấp nông nghiệp bị cấm và áp dụng các biện pháp

hỗ trợ nông nghiệp theo quy định của WTO. Là một quốc gia nông nghiệp với gần

70% dân số sống ở nông thôn, trình độ phát triển kinh tế thấp, việc điều chỉnh chính

sách phát triển nông nghiệp, đặc biệt là các chính sách về trợ cấp nông nghiệp, sao

cho phù hợp với các quy định của WTO đồng thời góp phần phát triển nền kinh tế

đất nước là một việc làm cần thiết đối với Việt Nam. Điều này cũng đã được khẳng

định tại Đại hội Đảng lần thứ X:“Hiện nay và trong nhiều năm tới, vấn đề nông

nghiệp, nông dân và nông thôn vẫn có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng.”1

Với những lý do trên, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn vấn đề “Điều chỉnh

chính sách trợ cấp nông nghiệp của Trung Quốc và Thái Lan - Bài học kinh

nghiệm cho Việt Nam”

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở phân tích sự điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp của Trung

Quốc và Thái Lan sau khi hai nước này gia nhập WTO; sau khi nêu bật những tác

động của việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp đến nền kinh tế của hai

nước này, đề tài đề xuất giải pháp để Việt Nam vận dụng kinh nghiệm của Trung

Quốc và Thái Lan trong việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp của Việt

Nam thời hậu WTO.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quy định của WTO về vấn đề trợ cấp

nông nghiệp, là chính sách trợ cấp nông nghiệp của Trung Quốc và Thái Lan. Đối

tượng nghiên cứu của đề tài còn bao gồm chính sách trợ cấp nông nghiệp của Việt

Nam trước khi gia nhập WTO và kinh nghiệm của Trung Quốc và Thái Lan trong

việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp cho phù hợp với những cam kết khi

gia nhập WTO.

3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài

Phạm vi nghiên cứu của đề tài giới hạn ở việc phân tích sự điều chỉnh chính

sách trợ cấp nông nghiệp của hai nước là Trung Quốc và Thái Lan. Cả hai nước này

đều đã gia nhập WTO trước Việt Nam và đã có sự điều chỉnh chính sách nông

nghiệp phù hợp với cam kết của họ trong WTO. Khi phân tích chính sách trợ cấp

nông nghiệp của Trung Quốc và Thái Lan, đề tài giới hạn ở chính sách hỗ trợ trong

nước và chính sách trợ cấp xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp.

4. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện đề tài, các phương pháp nghiên cứu tổng hợp đã được áp dụng

như: phương pháp phân tích, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh và

phương pháp luận giải, hệ thống hóa.

5. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần Lời nói đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và các phụ

lục, bảng biểu, nội dung của đề tài được kết cấu thành 3 chương:

Chương 1: Trợ cấp nông nghiệp theo quy định của Tổ chức Thương mại thế giới và

sự cần thiết phải điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp.

Chương 2: Thực tế điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp của Trung Quốc và

Thái Lan - Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Chương 3: Phương hướng và giải pháp để Việt Nam vận dụng những bài học kinh

nghiệm từ Trung Quốc và Thái Lan trong việc điều chỉnh chính sách trợ

cấp nông nghiệp sau khi đã gia nhập WTO.

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU .

1

CHƯƠNG 1:

TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP THEO QUY ĐỊNH CỦA TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI

THẾ GIỚI VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP

NÔNG NGHIỆP . 3

I. TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP THEO QUY ĐỊNH CỦA WTO .

1. Vấn đề nông nghiệp và trợ cấp nông nghiệp trước khi Hiệp định Nông

nghiệp của WTO ra đời .

2. Hiệp định Nông nghiệp của WTO và những quy định về trợ cấp nông nghiệp .

2.1. Vòng đàm phán Urugoay và sự ra đời Hiệp định Nông nghiệp .

2.2. Trợ cấp nông nghiệp theo Hiệp định Nông nghiệp của WTO . .

2.2.1. Các chính sách hỗ trợ nông nghiệp trong nước

2.2.2. Các chính sách trợ cấp xuất khẩu nông sản .

3. Những phát sinh trong quá trình thực thi Hiệp định Nông nghiệp của WTO về

vấn đề trợ cấp nông nghiệp

3.1. Những phát sinh trong việc cắt giảm hỗ trợ trong nước .

3.2. Những phát sinh trong việc cắt giảm trợ cấp xuất khẩu .

II. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG

NGHIỆP KHI GIA NHẬP WTO .

1. Tính thiết yếu chung của việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp đối với

các nước trên thế giới .

1.1. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp, trước hết, nhằm thực hiện cam

kết khi gia nhập WTO .

1.2. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp nhằm tận dụng những tác động

tích cực đồng thời giảm thiểu những tác động tiêu cực của quá trình toàn cầu hóa

nông nghiệp .

1.3. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp nhằm phát huy vai trò của nhà

nước trong việc giảm thiểu những thất bại của thị trường nông nghiệp .

2. Sự cần thiết phải điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp đối với Việt Nam

2.1. Nhìn trên góc độ chủ quan .

2.2. Nhìn trên góc độ khách quan .

CHƯƠNG 2:

THỰC TẾ ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP CỦA TRUNG

QUỐC VÀ THÁI LAN - BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT

NAM . 23

I. ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP CỦA TRUNG QUỐC

SAU KHI GIA NHẬP WTO

1. Nông nghiệp Trung Quốc và những cam kết về trợ cấp nông nghiệp của Trung

Quốc khi gia nhập WTO

1.1. Tổng quan về nông nghiệp Trung Quốc .

1.2. Một số cam kết của Trung Quốc về trợ cấp nông nghiệp khi gia nhập WTO .

2. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp của Trung Quố

2. .

.

3. Đánh giá tác động của việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp Trung

Quốc hậu WTO

3.1. Tác động tích cực của việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp

3.2. Những vấn đề tồn tại của việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp

II. ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP CỦA THÁI LAN

SAU KHI GIA NHẬP WTO

1. Nông nghiệp Trung Quốc và những cam kết về trợ cấp nông nghiệp của Thái

Lan sau khi gia nhập WTO .

1.1. Tổng quan về nông nghiệp Thái Lan .

1.2. Một số cam kết của Thái Lan về trợ cấp nông nghiệp khi gia nhập WTO.

2. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp củ

t giảm .

3. Đánh giá điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp hậu WTO của Thái Lan

3.1. Tác động tích cực của việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp

3.2. Những tồn tại trong việc điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp .

III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM TỪ VIỆC ĐIỀU CHỈNH CHÍNH

SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP CỦA TRUNG QUỐC VÀ THÁI LAN SAU

KHI GIA NHẬP WTO .

1. Bài học kinh nghiệm chung của Trung Quốc và Thái Lan .

2. Bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc

3. Bài học kinh nghiệm từ Thái Lan . .

CHƯƠNG 3:

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỂ VIỆT NAM VẬN DỤNG BÀI HỌC KINH

NGHIỆM TỪ TRUNG QUỐC VÀ THÁI LAN TRONG VIỆC ĐIỀU CHỈNH CHÍNH

SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP SAU KHI GIA NHẬP WTO

49

I. DỰ BÁO XU HƯỚNG ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG

NGHIỆP CỦA VIỆT NAM SAU KHI GIA NHẬP WTO 49

1. Chính sách trợ cấp nông nghiệp của Việt Nam trước khi gia nhập WTO 49

2. Đánh giá tác động của các chính sách trợ cấp nông nghiệp tới nền kinh tế Việt

Nam .

3. Dự báo xu hướng điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp của Việt Nam trong

thời gian tới

II. PHƯƠNG HƯỚNG ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP

CỦA VIỆT NAM SAU KHI GIA NHẬP WTO

1. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp theo hướng đảm bảo an ninh lương

thực cho Việt Nam .

2. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp theo hướng nâng cao năng lực cạnh

tranh, hướng mạnh vào xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam

3. Điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp theo hướng đẩy mạnh công cuộc

công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn Việt Nam .

III. CÁC GIẢI PHÁP CỤ THỂ ĐỂ VIỆT NAM VẬN DỤNG NHỮNG KINH

NGHIỆM CỦA TRUNG QUỐC VÀ THÁI LAN TRONG VIỆC ĐIỀU CHỈNH

CHÍNH SÁCH TRỢ CẤP NÔNG NGHIỆP

1. Nhóm giải pháp hỗ trợ phát triển dịch vụ chung . .

1.1. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn .

1.2. Hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học trong nông nghiệp, công tác đào tạo

và khuyến nông

1.3. Hỗ trợ phát triển hoạt động tín dụng nông thôn

2. Nhóm giải pháp hỗ trợ phát triển sản phẩm nông nghiệp .

2.1. Đầu tư phát triển hệ thống thông tin thị trường .

2.2. Hỗ trợ phát triển quy trình sản xuất đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng và vệ sinh

an toàn thực phẩm .

2.3. Hỗ trợ sau thu hoạch, hỗ trợ tiếp thị và vận tải .

3. Nhóm giải pháp hỗ trợ người nông dân .

3.1. Nhà nước tham gia đóng góp kinh phí cho các chương trình bảo hiểm và bảo

đảm thu nhập .

3.2. Hỗ trợ nông dân có đất nông nghiệp bị giải tỏa, thu hồi để sử dụng cho mục

đích khác .

4. Đề xuất mô hình liên kết trong nông nghiệp ở Việt Nam .

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤ