Đặt vấn đề

Rối loạn lipid máu được xác định khi có thay đổi có tính chất bệnh lý của một hay nhiều thành phần lipid trong máu như cholesterol, triglycerid . Vì lipid không hoà tan trong trong huyết thanh, di chuyển trong máu dưới dạng lipoprotein, nên nhiều tác giả gọi một cách chính xác là chứng rối loạn lipoprotein máu .

Rối loạn lipid máu đã được coi là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng trong việc hình thành bệnh vữa xơ động mạch và là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất trong việc gây nên các tai biến của thể vữa xơ động mạch vành. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới, ở các nước phát triển, tử vong nhiều nhất là do bệnh tim (32%) mà chủ yếu là do vữa xơ động mạch, rồi đến tai biến mạch máu não (13%), nhiều hơn hẳn các loại bệnh khác , , .

ở nước ta, bệnh vữa xơ động mạch với các biểu hiện lâm sàng như suy vành, đột tử, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não trước đây ít gặp, đang có xu hướng tăng nhanh theo nhịp độ phát triển của xã hội và theo dự báo sẽ trở thành một bệnh đáng lo ngại cho sức khỏe của những người có tuổi. Ngoài bệnh vữa xơ động mạch, rối loạn lipid máu cũng còn được coi là yếu tố nguy cơ quan trọng của một số bệnh tim mạch khác như tăng huyết áp, đái tháo đường Giải quyết rối loạn lipid máu đã trở thành một mục tiêu trong các biện pháp dự phòng tiên phát và thứ phát của các bệnh đó , .

Hiện nay với những thiết bị hiện đại, các nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng điều trị chứng rối loạn lipid máu không những làm hạn chế được sự tiến triển của các mảng xơ mạch, mà còn làm thoái triển các mảng vữa xơ ngăn ngừa được các tai biến gây tử vong cao , , .

Y học hiện đại có nhiều loại thuốc điều trị rối loạn lipid máu có hiệu quả như: Nhựa trao đổi ion, acid nicotinic, fibrat, statin . Tuy nhiên thuốc còn có một số các tác dụng phụ bất lợi như: Tiêu cơ, rối loạn tiêu hoá, đau đầu, chóng mặt, đỏ da, ngứa, nhịp tim nhanh . Hơn nữa giá thành của thuốc lại khá cao chưa phù hợp với điều kiện kinh tế của đa số bệnh nhân ở Việt Nam hiện nay , , .

Y học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc đã có nhiều nghiên cứu về chứng rối loạn lipid máu và nhận thấy chứng đàm thấp và chứng rối loạn lipid máu có nhiều điểm tương đồng. Vì vậy có thể sử dụng phương pháp điều trị chứng đàm thấp để điều trị chứng rối loạn lipid máu. Một số vị thuốc, bài thuốc có nguồn gốc thảo mộc đã và đang được dùng phổ biến trên lâm sàng. Do thuốc sẵn có, giá thành rẻ, ít độc tính nên có thể dùng kéo dài , .

Thuốc cholestin gồm những vị thuốc y học cổ truyền được bào chế dưới dạng viên nang, đã được dùng để điều trị cho bệnh nhân tăng cholesterol máu. Song trên lâm sàng chưa có một nghiên cứu đánh gía đầy đủ, khách quan khoa học về tác dụng điều trị và tác dụng không mong muốn của thuốc. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu tác dụng điều trị rối loạn lipid máu của viên cholestin” nhằm hai mục tiêu sau:

1. Đánh giá tác dụng viên cholestin lên một số chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng của chứng rối loạn lipid máu nguyên phát.

2. Theo dõi tác dụng không mong muốn của thuốc.

Mục lục

Đặt vấn đề 1

cHƯƠNG 1: Tổng quan tài liệu 3

1.1. Hội chứng rối loạn lipid máu 3

1.1.1. Đại cương về lipid 3

1.1.2. Cấu trúc và thành phần của lipoprotein: 4

1.1.3. Chuyển hoá của lipoprotein 5

1.1.4. Phân loại hội chứng rối loạn lipid máu: 8

1.1.5. Hội chứng rối loạn lipid máu và vữa xơ động mạch: 10

1.1.6. Điều trị hội chứng rối loạn lipid máu : 13

1.2. Quan niệm của y học cổ truyền về rối loạn lipid máu 17

1.2.1. Chứng đàm thấp: 17

1.2.2. Sự tương đồng giữa chứng đàm thấp và chứng rối loạn lipid máu 20

1.2.3. Điều trị chứng đàm thấp 21

1.2.4. Tình hình nghiên cứu thuốc và ứng dụng thuốc y học cổ truyền điều trị chứng rối loạn lipid máu 22

1.3. Thuốc nghiên cứu 25

1.3.1. Thành phần thuốc nghiên cứu 25

1.3.2. Các nghiên cứu đã làm với viên nang cholestin 26

CHƯƠNG 2: Chất liệu, Đối tượng và phương pháp 27

2.1. Chất liệu nghiên cứu 27

2.1.1. Thuốc nghiên cứu: cholestin 27

2.1.2. Thuốc đối chứng : cholestan 27

2.2.2. Tiêu chuẩn loại khỏi nhóm nghiên cứu 29

2.3. Phương pháp nghiên cứu 29

2.4. Chỉ tiêu theo dõi 30

2.4.1. Lâm sàng 30

2.4.2. Cận lâm sàng 30

2.5. Tiêu chuẩn đánh giá kết quả 31

2.5.1. Tiêu chuẩn đánh giá trên cận lâm sàng 31

2.5.2. Tiêu chuẩn đánh giá triệu chứng lâm sàng theo y học cổ truyền 32

2.5.3. Các chỉ tiêu khác 32

2.6. Phương pháp xử lý số liệu 33

CHƯƠNG 3: kết quả nghiên cứu 34

3.1. Đặc điểm của nhóm nghiên cứu 34

3.2. Thay đổi triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân trước sau điều trị 41

3.2.1. Thay đổi triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân trước và sau điều trị 41

3.2.2. Thay đổi triệu chứng cận lâm sàng của bệnh nhân trước và sau điều trị 47

CHƯƠNG 4: bàn luận 60

4.1. Đặc điểm bệnh nhân tham gia nghiên cứu 60

4.1.1. Giới tính và tuổi 60

4.1.2. Nghề nghiệp 61

4.1.3. Yếu tố nguy cơ 62

4.2. Tác dụng của cholestin đối với triệu chứng lâm sàng 64

4.2.1. Triệu chứng cơ năng 64

4.2.2. Triệu chứng thực thể 66

4.3. Tác dụng của viên cholestin đối với các chỉ tiêu cận lâm sàng 69

4.3.1. Tác dụng lên thành phần lipid máu 69

4.3.2. Các xét nghiệm khác 71

4.4. Đặc điểm của thuốc nghiên cứu 72

4.5. Tác dụng không mong muốn của viên cholestin 73

Kiến nghị 77

Tài liệu tham khảo

phiếu nghiên cứu

danh sách bệnh nhâ