1. Tìm hiểu làng và văn hoá làng.

Trong truyền thống và bản sắc văn hoá dân tộc, có rất nhiều thành tố văn hoá như: văn húa biển, văn hoá cung đình, văn hoá Tây Nguyờn… Nhưng văn hoá làng là một thành tố có vị trí đặc biệt quan trọng, được đánh giá “là cái gốc của văn hoá dân tộc”. Không phải chỉ có ở Việt Nam mới có làng, nhưng văn hoá làng là một đặc điểm độc đáo của văn hoá truyền thốngViệt Nam.

              Cho đến ngày nay, các nhà nghiên cứu sử học vẫn chưa xác định rõ làng xuất hiện từ khi nào nhưng một điều chắc chắn làng hình thành từ rất xa xưa, có cội nguồn từ chính đời sống Việt, được biểu đạt trong ngôn ngữ thuần Việt. Thuật ngữ này phản ánh sự tồn tại của một kiểu cộng đồng cố kết trên cơ sở một vùng địa lý với các thành viên riêng biệt của nú. Những thành viên khẳng định vai trò của mình thông qua vị trí là dân bản quán hay dân ngụ cư, gắn kết về mặt huyết thống nhiều hay ít với các cư dân khác trong làng. Cộng đồng này có lối sống riêng và thường là có đặc trưng riêng về tâm lý, đặc điểm và truyền thống so với các cộng đồng khác.

              Trong lịch sử làng không phải là một đơn vị hành chính. Xã mới là đơn vị hành chính. Xã không phải là từ thuần Việt mà là từ Hán Việt. Xã có thể chỉ bao gồm một làng nhưng thường thường xã bao gồm vài ba làng. Xã không phải là cái gì đó cao hơn hoặc quyền uy hơn làng mà là một thực thể xã hội khác, mang cấu trúc chính trị xã hội khác với làng. Người xưa có câu “phộp vua thua lệ làng” là để nói lên vai trò cũng như quyền lực của làng.

Về kinh tế: làng là một đơn vị quản lý và phân cấp công điền, công thổ cho dân bản quán. Có làng còn có những nghề thủ công riêng, giữ bí mật nghề nghiệp với người làng khác.

Về bình diện hành chính, xã là thiết chế có tính chất pháp lý. Còn đối với người dân bình thường của hàng bao thế kỷ thì người ta chỉ biết có làng. Các chỉ dụ, luật phỏp…của triều đình, các thể chế, quy định của xa, thụn… đều thể hiện sức mạnh thông qua làng.

Làng có bộ máy kỳ hào, chức dịch trông coi mọi việc trong làng, đối nội và đối ngoại. Làng có luật lệ riêng, có khi trái cả với luật pháp nhà nước: phép vua thua lệ làng, kỳ hào có thể tổ chức thành một thứ pháp định riêng của làng để phạt vạ… Tập tục làng, truyền thống làng là chất keo đặc thù gắn kết mọi thế hệ thành viên của làng. Làng có thành hoàng làng, có đình miếu có ruộng tế, có kho đồ tế, thành một đơn vị có tính tôn giáo. Làng không chỉ được duy trì bằng tổ chức chặt