MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1

PHẦN I : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 4

I – Khái niệm, đặc điểm của ngành nuôi trồng thủy sản. 4

1. Khái niệm ngành nuôi trồng thủy sản. 4

2. Đặc điểm ngành nuôi trồng thủy sản. 5

2.1. Nuôi trồng thủy sản phát triển rộng khắp đất nước và tương đối phức tạp so với các ngành sản xuất vật chất khác. 5

2.2. Số lượng, chất lượng nguồn nước và nguồn lợi thủy sản rất khác nhau. 5

2.3. Hoạt động nuôi trồng thủy sản có tính mùa vụ rõ nét. 5

2.4. Nuôi trồng thuỷ sản có từ rất lâu đời nhưng đi lên từ điểm xuất phát rất thấp: nhỏ bé, manh mún và phân tán. 6

3. Các hình thức nuôi trồng thủy sản. 7

3.1. Các phương thức nuôi lấy thịt điển hình. 7

3.2. Các hình thức nuôi năng suất cao ở Việt Nam. 7

3.2.1. Nuôi cá nước ngọt ở các loại hình mặt nước. 8

3.2.2. Nuôi cá nước lợ và cá biển. 9

3.2.3.Nuôi tôm và các thủy sản khác. 9

4.1. Ngành nuôi trồng thuỷ sản có vai trò quan trọng trong việc duy trì, tái tạo các nguồn lợi thuỷ sản. 10

4.2. Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến thuỷ sản và thương mại quốc tế thuỷ sản. 10

4.3. Giải quyết việc làm và tăng thu nhập. 11

4.4. Cung cấp thực phẩm đáp ứng nhu cầu nội địa. 12

4.5. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp. 12

III. Các nhân tố tác động đến sự phát triển bền vững ngành nuôi trồng thuỷ sản. 13

1. Đối tượng nuôi trồng thủy sản. 13

2. Điều kiện tự nhiên về mặt nước. 14

3. Những thuận lợi về khí hậu, thủy văn và lao động. 15

4. Nhân tố tiến bộ khoa học – công nghệ kỹ thuật 16

5. Vốn đầu tư đối với phát triển bền vững NTTS 17

6. Công tác quản lý và chỉ đạo của Nhà nước. 17

II – Sự cần thiết phải phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản. 18

1.Khái niệm về phát triển bền vững: 18

2. Tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững của ngành nuôi trồng thủy sản. 18

2.1. Về mặt kinh tế: 18

2.1.2. Về mặt chất: 19

2.2. Về mặt xã hội: 19

2.3. Về mặt môi trường – sinh thái: 19

3.Sự cần thiết phải phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản. 20

3.1. Về mặt kinh tế: 20

3.2. Về mặt xã hội 20

3.3. Về mặt môi trường: 21

III – Kinh nghiệm một số nước về phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản. 22

1. Kinh nghiệm của Trung Quốc. 22

2. Kinh nghiệm NTTS của Thái Lan. 25

3. Bài học kinh nghiệm cho VN. 26

PHẦN II: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TRỒNG THỦY SẢN Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2000 – 2008. 28

I - Lịch sử phát triển ngành thủy sản nói chung và NTTS nói riêng. 28

1. Ngành thuỷ sản được ra đơi từ rất sớm, trải qua các giai đoạn sau: 28

2.Quá trình phát triển của ngành NTTS nói riêng: 29

II – Thực trạng phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản từ năm 2000 đến nay. 30

1. Về quy mô, sản lượng và diện tích ngành NTTS : 30

2. Hoạt động ngoại thương của ngành TS cũng như ngành NTTS : 39

3. Tác động của ngành nuôi trồng thủy sản: 42

3.1. Về mặt xã hội: 42

3.2. Về mặt môi trường: 43

III .Phân tích các nhân tố tác động đến sự phát triển bền vững của ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam trong thời gian vừa qua 46

1. Khí hậu thuỷ văn, nguồn lực lao động : 46

2. Về giống loài thuỷ sản của ngành NTTS Việt nam. 47

4. Khoa học công nghệ, khuyến ngư phục vụ NTTS. 48

4.2. Công tác khuyến ngư về nuôi trồng thuỷ sản: 48

5. Đầu tư phục vụ NTTS. 49

6.Công tác quản lý nhà nước. 50

IV. Hạn chế, yếu kém cần khắc phục, nguyên nhân. 51

1. Hạn chế 51

1.1. Về mặt kinh tế: 51

1.1.1. Cơ sở hạ tầng yếu kém, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển, nhất là hạ tầng thuỷ lợi. 51

1.1.2. Hàm lượng khoa học – công nghệ trong các sản phẩm còn thấp, dẫn đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa thủy sản chưa mạnh. 52

1.2. Về mặt xã hội 53

1.2.1. Việc làm của ngành thuỷ sản mang tính thời vụ, giá cả thuỷ sản thường xuyên biến động. 53

1.2.2. Thu nhập của người lao động thấp 53

1.2.3. Cung cấp thực phẩm chưa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 55

1.3. Về mặt môi trường: 55

2. Nguyên nhân 56

2.1. Nguyên nhân khách quan: 56

2.1.1. Ngành nuôi trồng thuỷ sản chịu nhiều tác động của tự nhiên: 56

2.1.2. Xuất phát điểm thấp 56

2.2. Nguyên nhân chủ quan: 56

2.2.1. Quy hoạch của ngành không theo kịp tốc độ phát triển: 56

2.2.2. Công tác quản lý nhà nước còn nhiều bất cập, năng lực cán bộ làm công tác quản lý thuỷ sản còn yếu kém. 58

2.2.3. Đầu tư dàn trải, không theo tiêu chuẩn và không đồng bộ: 60

2.2.3. Sản xuất giống còn nhiều bất cập, nhất là các giống an toàn và sạch bệnh: 60

2.2.4. Công tác khuyến ngư và thú y chưa đủ mạnh: 61

2.2.5. Chưa đào tạo được nguồn nhân lực có trình độ cao: 62

PHẦN III: 63

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NUÔI TRỒNG 63

THỦY SẢN ĐẾN NĂM 2020. 63

I – Định hướng và mục tiêu phát triển bền vững ngành nuôi trồng thuỷ sản Việt Nam từ nay đến năm 2020. 63

1. Định hướng phát triển NTTS thời kỳ 2010-2020 63

1.1. Định hướng phát triển: 63

1.2 Định hướng cho các giai đoạn phát triển. 65

1.2.1 Giai đoạn 2011-2015. 65

1.2.2. Giai đoạn 2016-2020. 65

2. Mục tiêu: 66

2.1. Mục tiêu chung: 66

2.2.Mục tiêu cụ thể: 66

II - Cơ sở của các giải pháp phát triển bền vững NTTS . 68

1. Dự báo các xu thế phát triển NTTS nội địa và trên thế giới đến năm 2020. 68

1.1. Dự báo các biến động giá sản phẩm thuỷ sản trên thế giới đến năm 2020. 68

1.2. Xu hướng và dự báo tiêu dùng và xuất khẩu sản phẩm thuỷ sản trên thị trường thế giới và Việt Nam. 69

1.2.1. Dự báo tiêu dùng sản phẩm thuỷ sản trong nước. 69

1.2.2 Dự báo về sản lượng thuỷ sản xuất khẩu của Việt Nam năm 2020. 70

2. Quan điểm của Nhà nước đối với sự phát triển ngành nuôi trồng thuỷ sản. 70

III – Nhóm các giải pháp phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản 71

1. Nhóm giải pháp về kinh tế: 71

1.1. Giải pháp về quy hoạch. 71

1.2. Nhóm giải pháp về chính sách phát triển nuôi trồng thủy sản. 72

1.3. Giải pháp về giống nuôi trồng thủy sản. 74

1.4 .Nhóm giải pháp về khoa học công nghệ và khuyến ngư. 75

1.5 Giải pháp về sản xuất thức ăn, công nghiệp chế biến 78

1.6. Giải pháp về vốn đầu tư. 79

1.6.1. Nguồn vốn từ ngân sách nhà nước. 79

1.6.2. Đầu tư từ vốn ngân sách các địa phương. 80

1.6.3. Các nguồn vốn khác. 80

2.Nhóm giải pháp về xã hội: 81

2.1.Giải pháp về tăng cường thể chế quản lý, hoàn chỉnh bộ máy tổ chức và tổ chức sản xuất NTTS. 81

2.2. Các giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực. 83

2.3. Mở rộng quan hợp tác quốc tế. 83

3.Nhóm giải pháp về bảo vệ môi trường: 84

3.1. Công tác quy hoạch: 84

3.2. Công tác quản lý : 84

3.3. Bảo vệ môi trường nước: 85

IV – Một số kiến nghị đề xuất Chính phủ. 86

KẾT LUẬN 87

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 88