Mục lục

Bảng chữ viết tắt 5

Lời mở đầu 7

Chương 1: Tổng quan về nguồn vốn ODA và hoạt động hỗ trợ phát triển của Nhật Bản 9

1.1. Tổng quan về ODA 9

1.1.1. Khái niệm về nguồn vốn ODA 9

1.1.2. Một số đặc điểm của ODA 9

1.1.2.1. Tính ưu đãi của nguồn vốn ODA 9

1.1.2.2. ODA gắn liền với yếu tố chính trị 10

1.1.2.3. ODA gắn với điều kiện kinh tế 10

1.1.2.4. ODA gắn liền với các nhân tố xã hội 10

1.1.3. Phân loại ODA 11

1.1.3.1. Phân loại theo nguồn cung cấp 11

1.1.3.2. Phân loại theo tính chất nguồn vốn 11

1.1.3.3. Phân loại theo điều kiện 11

1.1.3.4. Phân loại theo hình thức 12

1.1.4 Vai trò của ODA đối với sự phát triển kinh tế các nước 12

1.1.4.1. Vai trò của ODA đối với nước đi tài trợ 12

1.1.4.2. Vai trò của ODA đối với nước nhận ODA 14

a. Mặt tích cực 14

b. Mặt tiêu cực 15

1.2. Hoạt động hỗ trợ phát triển của Nhật Bản 15

1.2.1. Các cơ quan quản lý và tổ chức thực hiện cung cấp ODA tại Nhật Bản 15

1.2.2.1. ODA song phương 17

1.2.2.2. ODA đa phương 18

1.2.3. Tình hình cung cấp ODA Nhật Bản trên thế giới 19

1.2.3.1. Giai đoạn 1990-1999 19

1.2.3.2. Giai đoạn 2000-2007 20

1.3. Chính sách ODA của Nhật Bản 24

1.4. Kinh nghiệm một số nước trong thu hút và sử dụng ODA Nhật Bản 27

1.4.1. Kinh nghiệm 27

1.4.1.1. Kinh nghiệm Trung Quốc 27

1.4.1.2. Kinh nghiệm Ba Lan 27

1.4.1.3. Kinh nghiệm Malaysia 28

1.4.2. Bài học đối với Việt Nam 29

Chương 2: Thực trạng việc thu hút và sử dụng ODA Nhật Bản tại Việt Nam 30

2.1. Vấn đề huy động và sử dụng nguồn vốn ODA tại Việt Nam 30

2.1.1. Tình hình huy động và sử dụng vốn ODA tại Việt Nam 30

2.1.2. Một số vấn đề hiện tại của ODA 33

2.1.2.1. Hiệu quả sử dụng 33

2.1.2.2. Giải ngân 34

2.1.2.3. Cơ cấu tổ chức và năng lực cán bộ 36

2.1.2.4. Phân cấp 36

2.1.2.5. Trả nợ 36

2.1.2.6. Sử dụng ODA với chiến lược phát triển vùng 37

2.2. Chính sách ODA Nhật Bản dành cho Việt Nam 37

2.2.1. Vị trí của Việt Nam trong chính sách ODA của Nhật Bản 37

2.2.2. Cơ cấu và hình thức cung cấp ODA của Nhật Bản vào Việt Nam 39

2.2.2.1. Viện trợ không hoàn lại 39

2.2.2.2. Hỗ trợ kỹ thuật 39

2.2.2.3. Tín dụng ưu đãi của Nhật Bản 40

2.2.3. Các lĩnh vực Việt Nam được ưu tiên nhận ODA của Nhật Bản 41

2.2.3.1. Hỗ trợ chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường 41

2.2.3.2. Điện năng và giao thông vận tải 41

2.2.3.3. Nông nghiệp 41

2.2.3.4. Phát triển các nguồn nhân lực và giáo dục 42

2.2.3.5. Các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khoẻ 42

2.2.3.6. Môi trường 42

2.2.4. Quy trình của việc thực hiện ODA Nhật Bản tại Việt Nam 43

2.2.4.1. Điều kiện cấp ODA của Nhật Bản cho Việt Nam 43

2.2.4.2. Vài nét về quy trình thực hiện ODA của Nhật Bản ở Việt Nam 44

a. Vận động ODA 44

b .Chuẩn bị và phê duyệt nội dung các chương trình, dự án ODA 45

c. Đàm phán và ký kết các Điều ước quốc tế về ODA 45

d. Thực hiện các chương trình, dự án sử dụng vốn ODA 46

2.3. ODA của Nhật Bản dành cho Việt Nam những năm qua 47

2.3.1. Đánh giá chung 47

2.3.2. Tình hình thu hút và sử dụng ODA của Nhật Bản ở Việt Nam 48

2.3.2.1. Tình hình thu hút và vận động ODA Nhật Bản vào Việt Nam 48

a. Giai đoạn trước 1992 48

b. Giai đoạn 1992 đến nay 50

2.3.2.2. Tình hình thực hiện ODA Nhật Bản 56

a. Cơ cấu quản lý ODA tại Việt Nam 56

b. Tình hình thực hiện ODA Nhật Bản tại Việt Nam 58

2.3.2.3. Những thành tựu đạt được trong tiếp nhận và sử dụng ODA Nhật Bản tại Việt Nam và nguyên nhân 61

a. Thành tựu 61

b. Nguyên nhân 62

2.3.2.4. Những tồn tại trong tiếp nhận và sử dụng ODA Nhật Bản tại Việt Nam và nguyên nhân 63

a. Tồn tại 63

b. Nguyên nhân 63

2.4. Xu hướng ODA của nhật Bản cho Việt Nam trong thời gian tới 66

Chương 3: Định hướng và giải pháp thu hút và sử dụng hiệu quả ODA Nhật Bản tại Việt Nam 69

3.1. Định hướng việc thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA đến năm 2010 69

3.2. Một số giải pháp nhằm thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ODA Nhật Bản tại Việt Nam 71

3.2.1. Nhóm giải pháp về chính sách và thể chế 71

3.2.1.1. Hiểu đúng bản chất và xây dựng chiến lược thu hút và sử dụng ODA phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội 71

3.2.1.2. Công tác vận động tài trợ ODA phải theo đúng chiến lược thu hút và sử dụng ODA 72

3.2.1.3. Hoàn thiện các khuôn khổ điều phối ODA 73

3.2.1.4. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá các dự án ODA 74

3.2.2. Nhóm giải pháp tăng cường năng lực thu hút và sử dụng ODA 74

3.2.2.1. Đẩy mạnh tốc độ giải ngân 74

3.2.2.2. Đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện dự án ODA 79

3.2.2.3. Xây dựng hệ thống thông tin hữu hiệu về ODA 80

3.2.2.4. Tăng cường công tác đào tạo và điều phối bố trí cán bộ trong quản lý và sử dụng ODA 81

3.2.3. Nhóm giải pháp tăng cường quan hệ đối tác với nhà tài trợ 81

3.2.3.1. Điều phối giữa các nhà tài trợ 81

3.2.3.2. Hợp tác tốt với nhà tài trợ 82

Kết luận 83

Danh mục tài liệu tham khảo 84

Phụ lục 86