Các mạch điện tử rất quan trọng đối với cuộc sống hiện đại. Chúng có mặt

trong hầu hết các thiết bị điện tử sử dụng hằng ngày vì thế việc nghiên cứu, chọn lọc

chúng đưa vào giảng dạy cho sinh viên ở trường đại học là rất cần thiết. Đáp ứng yêu

cầu đó, đề tài nghiên cứu các lý thuyết về kỹ thuật điện tử, vô tuyến điện để chọn lọc,

đưa ra nội dung môn thực hành vô tuyến điện gồm 7 bài thí nghiệm với các board

mạch tự chế và các dụng cụ đo được trang bị sẵn của Phòng thí nghiệm. Bộ thí

nghiệm này được dùng cho sinh viên hệ đại học có tài liệu hướng dẫn đi kèm. Thêm

vào đó, đề tài cũng hướng dẫn sử dụng một số dụng cụ đo phổ biến hiện nay đặc biệt

là dao động ký điện tử hai chùm tia, một thiết bị đo điện đang hết sức phổ dụng.

Thí nghiệm vô tuyến điện

MỤC LỤC

Trang

TÓM TẮT 1

Các mạch điện tử rất quan trọng đối với cuộc sống hiện đại. Chúng có mặt

trong hầu hết các thiết bị điện tử sử dụng hằng ngày vì thế việc nghiên cứu,

chọn lọc chúng đưa vào giảng dạy cho sinh viên ở trường đại học là rất cần

thiết. Đáp ứng yêu cầu đó, đề tài nghiên cứu các lý thuyết về kỹ thuật điện

tử, vô tuyến điện để chọn lọc, đưa ra nội dung môn thực hành vô tuyến điện

gồm 7 bài thí nghiệm với các board mạch tự chế và các dụng cụ đo được

trang bị sẵn của Phòng thí nghiệm. Bộ thí nghiệm này được dùng cho sinh

viên hệ đại học có tài liệu hướng dẫn đi kèm. Thêm vào đó, đề tài cũng

hướng dẫn sử dụng một số dụng cụ đo phổ biến hiện nay đặc biệt là dao

động ký điện tử hai chùm tia, một thiết bị đo điện đang hết sức phổ dụng. 1

PHẦN I .3

PHẦN II . 6

Chương 1 6

1. Chất bán dẫn và linh kiện bán dẫn 6

2. Mạch RLC nối tiếp . 14

3. Mạch khuếch đại 15

4. Mạch làm toán dùng OP-AMP 18

5. Mạch đếm 19

Chương 2 24

1. Các dụng cụ đo . 24

2. Các board mạch điện tử .27

3. Máy phát tần số . 30

4. Nguồn điện 31

5. Dây nối 32

Chương 3 33

Bài 1 33

Bài 2 39

Bài 3 42

Bài 4 45

Bài 5 48

Bài 6 53

Bài 7 56

PHẦN III 60

KẾT LUẬN 60

PHỤ LỤC . 62

P1. SỬ DỤNG DAO ĐỘNG KÝ HAI CHÙM TIA . 62

P2. MẠCH KHUẾCH ĐẠI DÙNG TRANSITOR . 63

P3. MẠCH KHUẾCH ĐẠI DÙNG OP-AMP 64

P4. MẠCH LÀM TOÁN 64

P5. CỔNG LOGIC 65

Nguyễn Văn Mện 2

Thí nghiệm vô tuyến điện

PHẦN I

MỞ ĐẦU

1. Khái quát chung cho đề tài:

Ngày nay, các mạch điện tử cơ bản được sử dụng rất phổ biến trong các

thiết bị điện tử (radio, ampli, đồng hồ điện tử, biển quảng cáo, ). Chúng trở thành

một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại và do đó việc giảng dạy các học

phần cơ sở có liên quan đến công nghệ thông tin cho sinh viên là rất cần thiết. Ở hầu

hết các trường đại học, bộ môn vô tuyến điện được đưa vào giảng dạy cả phần lý

thuyết và thực hành với những tên gọi khác nhau. Việc làm này không những trang

bị những kiến thức cơ bản nhất về kỹ thuật điện tử cho sinh viên mà còn rèn luyện

cho các em những kỹ năng thực nghiệm khoa học.

Phòng thí nghiệm Vật lý Trường Đại học An Giang đảm nhận tất cả các học

phần thí nghiệm Vật lý, kỹ thuật điện, kỹ thuật điện tử của trường. Đáp ứng nhu cầu

của tình hình mới, Bộ môn Vật lý có đề nghị mua một số bộ dụng cụ thí nghiệm vô

tuyến do Công ty sách và thiết bị giáo dục Thắng Lợi cung cấp nhưng với thành giá

rất cao. Trong khi đó, nếu sử dụng các dụng cụ đo có sẵn, mua sắm linh kiện và tự

thiết kế, lắp ráp mạch thì ta cũng thu được các bài thí nghiệm tương tự có kết quả

không kém nhưng hiệu quả kinh tế thì rất đáng kể. Nhận thấy những điều thực tế

trên, tôi quyết định thực hiện đề tài: "Thiết kế bảy bài thí nghiệm vô tuyến dùng

cho sinh viên Đại học An Giang".

Đề tài nhằm thiết kế một số mạch thí nghiệm điện tử phục vụ cho việc giảng

dạy và thực hành môn vô tuyến điện trong phòng thí nghiệm Vật lý.

2. Giả thuyết khoa học của đề tài:

Hướng dẫn thực hành các môn vật lý đại cương trong phòng thí nghiệm vật

lý, nhất là các bộ môn có liên quan đến điện tử: như vô tuyến điện, mạch RLC, mạch

khuếch đại Nếu giảng viên dựa trên cơ sở sự hiểu biết của sinh viên về kiến thức

lý thuyết điện tử, xác định được hệ thống kỹ năng thí nghiệm, cung cấp đúng và đủ

các linh kiện thí nghiệm, sử dụng phương pháp hướng dẫn phù hợp thì sinh viên sẽ

dễ dàng hình thành được các kỹ năng và sẽ hoàn thành tốt bài thí nghiệm điện tử với

chất lượng cao. Qua đó, sinh viên tự vận dụng được các kiến thức và kỹ năng vừa

trang bị biết thiết kế, lắp đặt các mạch điện tử thông dụng dùng trong việc giảng dạy

cũng như ứng dụng trong cuộc sống sau này.

- Qua khảo sát thực tế cho thấy việc lắp ráp các linh kiện điện tử thành bài

thí nghiệm giúp sinh viên củng cố vững chắc kiến thức lý thuyết, đồng thời dễ dàng

hình thành ở sinh viên các kỹ năng ứng dụng.

- Qua khảo sát thị trường cho thấy việc mua sắm các linh kiện điện tử để

lắp ráp thành mạch là tiết kiệm hơn rất nhiều so với mua trọn bộ thí nghiệm do các

công ty sách và thiết bị giáo dục cung cấp.

Giá thành hiện tại của các bộ thí nghiệm điện tử là rất cao (hàng chục triệu

đồng trên một bài thí nghiệm), vì thế nếu mua sắm tự lắp ráp, cộng thêm cả khoảng

chi phí khảo sát, tham quan thì các bộ thí nghiệm tự chế vẫn còn rẻ hơn nhiều lần mà

vẫn đảm bảo được chất lượng đào tạo.

Nguyễn Văn Mện 3

Thí nghiệm vô tuyến điện

- Có thể nghiên cứu lý thuyết về vô tuyến điện, kỹ thuật điện, kỹ thuật điện

tử để đưa ra các nội dung cơ bản, quan trọng đưa vào giảng dạy cho sinh viên.

Nội dung về các vấn đề trên rất đa dạng, phong phú nên việc lựa chọn đưa

vào chương trình là rất quan trọng. Nội dung giảng dạy về học phần vô tuyến điện

của các lớp Sư phạm lý không đòi hỏi phức tạp, kỹ thuật cao như các lớp chuyên

ngành, cũng không thể sơ sài, qua loa đại khái mà phải rèn luyện được cho các thầy

cô giáo tương lai những kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất.

- Có thể thiết kế các mạch điện tử, sử dụng các máy đo có sẵn của phòng thí

nghiệm để tạo thành các bài thí nghiệm hoàn chỉnh, hoạt động đồng bộ.

Do đảm nhận tất cả các học phần về vật lý, kỹ thuật của Trường, Phòng Thí

nghiệm Vật lý được trang bị khá đầy đủ các dụng cụ đo phục vụ cho việc giảng dạy

thí nghiệm vật lý trước đây. Các dụng cụ này có thể được phát huy hết công suất và

sử dụng cho giảng dạy thí nghiệm vô tuyến một cách hiệu quả. Các máy công cụ

cũng được trang bị nên việc sản xuất, gia công, lắp ráp các mạch điện tử cũng có thể

thực hiện được một số công đoạn tại phòng.

- Có thể sử dụng các mạch điện tử thiết kế được, viết thêm tài liệu hướng

dẫn rồi đưa vào giảng dạy cho sinh viên hệ đại học.

Trong chương trình khung hệ đại học của một số chuyên ngành có học phần

vô tuyên điện, kỹ thuật điện tử cả lý thuyết và thực hành vì thế các bộ thí nghiệm

thiết kế được có thể đưa vào giảng thử nghiệm ngay để kịp thời điều chỉnh cho phù

hợp