MS: LVQLGD083

SỐ TRANG: 106

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NĂM: 2009

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục hướng nghiệp là một bộ phận của giáo dục phổ thông. Hoạt động giáo dục

hướng nghiệp được chính thức đưa vào chương trình và kế hoạch giáo dục phổ thông nhằm

giúp học sinh biết cách chọn nghề phù hợp với hứng thú, năng lực của bản thân, đồng thời phù

hợp với nhu cầu nhân lực và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhờ đó học sinh

dễ tìm được công việc phù hợp với ngành nghề được đào tạo, phát huy tối đa năng lực, sở

trường của mình trong công việc và thành đạt trong lao động nghề nghiệp. Giáo dục hướng

nghiệp còn là biện pháp hữu hiệu, góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc phân luồng học

sinh, chuẩn bị cho học sinh đi vào cuộc sống lao động nếu như các em không có điều kiện tiếp

tục học lên ngay sau khi tốt nghiệp phổ thông. Vì lẽ đó, từ nhiều năm nay, yêu cầu đẩy mạnh và

nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông là nhu cầu

cấp thiết. Điều này cũng được khẳng định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật và các Nghị

quyết về giáo dục đào tạo như Luật Giáo dục, Quyết định 126/CP ngày 19/3/1981 của Chính

phủ, Nghị quyết 40/2000/QH 10 của Quốc hội, Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010, Chỉ

thị 33/CT-BGD&ĐT ngày 23/7/2003 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nghị định số

75/2006/NĐ-CP ngày 02/8/2006 …

Thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước, ngành giáo dục đã có nhiều cố gắng để

đẩy mạnh công tác giáo dục hướng nghiệp và đã đạt được những kết quả bước đầu. Nhiều địa

phương, nhiều trường đã triển khai thực hiện chương trình giáo dục hướng nghiệp theo hướng

dẫn, chỉ đạo của Bộ, mặc dù các điều kiện để thực hiện chương trình hầu như chưa có. Nhìn

chung, hiệu quả của hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong thời gian qua còn thấp, chưa đáp

ứng yêu cầu của xã hội, nhiều học sinh rất lung túng trong việc lựa chọn hướng đi cho mình sau

khi tốt nghiệp trung học phổ thông và thiếu tâm thế, năng lực để bước vào cuộc sống lao động.

Đa số học sinh có tâm lý học xong trung học cơ sở phải vào trung học phổ thông và học xong

trung học phổ thông phải vào được đại học hoặc cao đẳng, rất ít học sinh có nguyện vọng học

nghề. Nhiều trường dạy nghề có chất lượng cao, thị trường lao động rất cần và trả lương cao

nhưng vẫn thiếu học sinh học nghề. Chính điều này đã dẫn đến tình trạng mất cân đối trong cơ

cấu trình độ nguồn nhân lực đã đào tạo và cơ cấu ngành nghề đào tạo ở nước ta. Những ngành

nghề có nhu cầu phát triển thì chỉ có ít sinh viên theo học. Trong khi đó, rất đông học sinh theo

học các ngành có nhu cầu về nhân lực qua đào tạo thấp, nên sau khi tốt nghiệp đại học, nhiều

em không xin được việc làm hoặc làm những công việc trái với ngành nghề được đào tạo, gây lãng phí lớn cho gia đình và xã hội. Như vậy, mục tiêu hướng nghiệp của giáo dục phổ thông

hầu như chưa đạt được.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là do nội dung công tác giáo

dục hướng nghiệp chưa được thực hiện đầy đủ; các trường phổ thông thiếu các điều kiện cần

thiết cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp đặc biệt là điều kiện giáo viên. Cho đến nay, nước ta

vẫn chưa có cơ sở giáo dục đào tạo nào làm nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng giáo viên chuyên

trách hướng nghiệp. Giáo viên làm công tác giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ

thông đều là giáo viên kiêm nhiệm …

Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học phổ thông là một trong

những nội dung của quản lý các hoạt động sư phạm. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp

ở trường trung học phổ thông bao gồm quản lý tốt việc thực hiện chương trình giáo dục hướng

nghiệp, phát huy hiệu quả các trang thiết bị phục vụ giảng dạy, đầu tư đúng mức cho cơ sở hạ

tầng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo đúng yêu cầu của giáo dục hướng nghiệp, phối hợp

tốt các lực lượng tham gia công tác giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học phổ thông. Quản

lý tốt hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh là góp phần vào việc giáo dục và đào tạo

con người hoàn thiện về phẩm chất đạo đức, có năng lực, đủ trình độ kiến thức cống hiến cho

sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tuy nhiên, trong những năm vừa qua, việc quản lý công tác này ở các trường trung học

phổ thông chưa thật sự đạt hiệu quả, phần lớn các trường chỉ giao khoán cho giáo viên chủ

nhiệm, các nhà quản lý trường học chưa thật sự quan tâm đến việc tổ chức thực hiện, kiểm tra

đánh giá việc thực hiện công tác giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở các trường trung học

phổ thông. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để các nhà quản lý trường học quản lý tốt công tác giáo

dục hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường.

Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu:

“Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông

thành phố Cần Thơ”.

2. Mục đích nghiên cứu

Đánh giá đúng thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung

học phổ thông thành phố Cần Thơ. Từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu

quả quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông thành phố Cần

Thơ.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông

thành phố Cần Thơ.

4. Giả thuyết khoa học

Công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở các trường trung học

phổ thông thành phố Cần Thơ đã đạt được một số thành tựu như chương trình giáo dục hướng

nghiệp học sinh phổ thông đã được chính thức đưa vào giảng dạy chính khoá, kế hoạch giáo

dục hướng nghiệp khá chu đáo, phương pháp thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp có

nhiều tiến bộ… Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại trong quá trình quản lý hoạt động giáo dục

hướng nghiệp về xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình, tổ chức chỉ đạo, kiểm tra đánh giá,

…

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường

trung học phổ thông.

5.2. Khảo sát thực trạng quản hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học

phổ thông thành phố Cần Thơ.

5.3. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục hướng

nghiệp ở các trường trung học phổ thông.

6. Giới hạn đề tài

Đề tài chỉ nghiên cứu về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở một số

trường trung học phổ thông thành phố Cần Thơ.

7. Các phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp luận

7.1.1. Quan điểm hệ thống – cấu trúc

Vấn đề được nghiên cứu một cách toàn diện, khách quan: Quản lý hoạt động giáo dục

hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông thành phố Cần Thơ phải được xem xét trong

mối quan hệ với các hoạt động khác trong nhà trường với việc thực hiện đồng bộ bốn con

đường giáo dục hướng nghiệp, việc giảng dạy hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh

trung học phổ thông cũng như việc bồi dưỡng đội ngũ tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông trong phạm vi toàn quốc so với mục tiêu giáo dục và

đào tạo chung.

7.1.2. Quan điểm thực tiễn

Qua điều tra, nghiên cứu thực tế, phân tích để phát hiện những tồn tại trong quản lý hoạt

động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở các trường trung học phổ thông thành phố Cần

Thơ, trên cơ sở đó, đề ra những giải pháp quản lý nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục hướng

nghiệp ở các trường trung học phổ thông.

7.1.3. Quan điểm lịch sử, logic

Tìm hiểu sự hình thành và phát triển của hoạt động giáo dục hướng nghiệp trên thế giới

và ở Việt Nam. Đồng thời, xem xét xu thế phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu nguồn nhân lực

của đất nước và trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong những năm vừa qua cùng với những

thành tựu cần phát huy và những tồn tại cần khắc phục.

7.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể

7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Phương pháp phân tích - tổng hợp, phân loại, hệ thống hoá những vấn đề lý luận trong

các văn bản, tài liệu, sách báo, thông tin trên mạng Internet có liên quan đến vấn đề nghiên cứu,

từ đó xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.

7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.2.1. Phương pháp quan sát

Người nghiên cứu tiến hành quan sát có chủ định cách tổ chức, tiến hành quản lý hoạt

động giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học phổ thông, quản lý cơ sở vật chất, trang thiết

bị, phương tiện dạy học phục vụ cho công tác giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học

phổ thông… nhằm thu thập thông tin về thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng

nghiệp ở các trường trung học phổ thông thành phố Cần Thơ.

7.2.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi

Người nghiên cứu xây dựng hai loại phiếu hỏi: một, dành cho cán bộ quản lý, giáo viên,

các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông

thành phố Cần Thơ; hai, dành cho học sinh ở các trường trung học phổ thông nhằm khảo sát

thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông thành

phố Cần Thơ.

7.2.2.3. Phương pháp phỏng vấn Người nghiên cứu tiến hành phỏng vấn hoặc trao đổi với các cán bộ quản lý, giáo viên về

công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông thành phố

Cần Thơ.

7.2.2.4. Phương pháp chuyên gia

Tác giả trao đổi, lấy ý kiến chuyên gia về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các

trường trung học phổ thông.

7.2.2.5. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động

Nghiên cứu các kế hoạch hoạt động giáo dục hướng nghiệp, kế hoạch bài dạy giáo dục

hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông thành phố Cần Thơ nhằm thu thập thông tin về

quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp.

7.3. Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng phương pháp thống kê toán học và phần mềm SPSS FOR WINDOW phiên bản 16.0 để xử lý các số liệu thu được trong quá trình khảo sát.