MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

sự nghiệp giáo dục của nhân dân Việt Nam trong những năm qua đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào, góp phần đắc lực vào quá trình bảo vệ và xây dựng đất nước. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, về mặt lýluận cũng như thực tiễn, giáo dục - đào tạo còn có mét trong những thiếu sót là chưa kế thừa một cách có hệ thống các tư tưởng và di sản giáo dục của cha ông, chưa tiếp thu được đầy đủ và kịp thời những thành tựu giáo dục của thế giới. Hay nói cách khác, chưa giải quyết tốt vấn đề kết hợp truyền thống và hiện đại trong quá trình đổi mới giáo dục ở nước ta, đây là mét trong những vấn đề mà giáo dục hiện đại phải đương đầu.

Trong thời đại ngày nay, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ phát triển như vũ bão, quá trình giao lưu quốc tế trên tất cả mọi mặt của đời sống xã hội được tăng cường, phát triển với tốc độ nhanh. Đa số các nước đều rất chú trọng chính sách giáo dục - đào tạo. Để những chính sách đó không phải là sù sao chép, " lai căng", không trở thành bóng mờ của người khác, đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc, vấn đề kết hợp truyền thống và hiện đại trong quá trình đổi mới nền giáo dục - đào tạo đang được nhiều nước quan tâm, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển.

Trong quá trình đổi mới giáo dục - đào tạo (từ năm 1987 đến nay), bên cạnh những mặt tích cực thì sự nghiệp giáo dục - đào tạo ở Việt Nam vẫn còn có khuynh hướng lệch lạc, chưa khắc phục được những truyền thống xấu, lạc hậu của nền giáo dục cũ như chạy theo bằng cấp, nặng lý thuyết, coi nhẹ thực hành; có khuynh hướng thương mại hóa trong giáo dục; môi trường giáo dục có chỗ chưa lành mạnh; phương pháp giảng dạy và học tập lạc hậu... Những truyền thống tốt của giáo dục như truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, coi trọng giáo dục đạo đức... chưa phát huy đúng mức. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng giáo dục trên tất cả mọi phương diện. Hơn bao giờ hết, giáo dục - đào tạo phải ngăn chặn những xu hướng sai lầm, xác lập những xu hướng đúng đắn, xây dựng tinh thần độc lập tự chủ, ý chí tự lực tự cường, phát huy năng lực nội sinh của dân tộc, đi đôi với tiếp thu tinh hoa giáo dục - đào tạo của thế giới, góp phần hình thành mẫu người hiện đại, đậm đà bản sắc Việt Nam. Vấn đề kết hợp hài hòa những giá trị truyền thống giáo dục - đào tạo của dân tộc với những tinh hoa giáo dục - đào tạo của nhân loại trong quá trình đổi mới giáo dục - đào tạo, nắm bắt tính quy luật, đánh giá đúng thực trạng của mối quan hệ này, đề xuất những biện pháp nhằm thúc đẩy mối quan hệ này phát triển vừa có ý nghĩa lý luận vừa có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, giúp cho việc lãnh đạo quản lý giáo dục - đào tạo được tốt hơn.

Vì vậy, việc nghiên cứu "Kết hợp truyền thống và hiện đại trong quá trình đổi mới giáo dục - đào tạo ở Việt Nam hiện nay" là vấn đề có ý nghĩa cấp bách.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Giáo dục - đào tạo liên quan đến mọi gia đình, mọi ngành nghề. Vì vậy, nhiều nhà khoa học khi nghiên cứu chuyên môn của mình đều giành một phần nói về giáo dục - đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Viện Nghiên cứu phát triển giáo dục, Viện Nghiên cứu khoa học giáo dục, Báo Giáo dục và Thời đại đã đề cập nhiều đến nội dung này ở từng mảng vấn đề với góc độ khác nhau như vai trò của giáo dục - đào tạo, đặc điểm của nền giáo dục - đào tạo, nội dung, chương trình, cơ cấu ngành nghề, tổ chức quản lý giáo dục - đào tạo... Hầu như tất cả các báo, tạp chí ra hàng ngày, hàng tháng đều dành một tỷ lệ thích đáng đề cập đến giáo dục - đào tạo, mỗi tháng có tõ 300 - 400 bài viết về giáo dục - đào tạo. Liên quan đến đề tài của luận án, có thể chia thành nhóm các vấn đề sau đây:

1- Nhóm vấn đề về quan hệ giữa truyền thống và hiện đại trong các lĩnh vực đời sống vật chất, tinh thần của xã hội và những biểu hiện của nã trong lịch sử dân tộc và trong đời sống văn hóa hiện nay, bao gồm: Nghị quyết Hội nghị lần thứ V Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa