PHẦN I. MỞ ĐẦU

Nền thể dục thể thao Việt Nam đã và đang trên đà vươn lên sánh ngang với các quốc gia có tiềm năng và trình độ cao ở khu vực các nước Đông Nam á. Nhiều môn thể thao của nước ta đã vươn tới tầm cao của thế giới như môn: Whusu có Nguyễn Thuý Hiền vô địch thế giới, cờ vua có Đào Thiện Hải vô địch thế giới lứa tuổi từ 15 – 16 năm 1993, Nguyễn Thị Dung vô địch thế giới lứa tuổi từ 11- 12 năm 1994. Các giải trẻ thế giới trong môn cờ vua thi đấu nhanh, vận động viên Châu Thị Ngọc Giao giành cúp đoạt chức vô địch thế giới .

Đặc biệt, ở môn thể thao cờ vua – môn thể thao trí tuệ này rất phù hợp với tư chất của người Việt Nam song các vận động viên cờ vua đã thể hiện được tài năng và đã đem về cho nền TDTT của nước nhà những tấm huy chương quý giá, trong số các VĐV cờ vua Việt Nam đạt những đẳng cấp cao nhất ở môn này phải nói đến gương mặt trẻ tuổi như : Đào Thiện Hải và Hoàng Thanh Trang đều đạt danh hiệu đại kiện tướng và đứng trong hàng ngũ những vận động viên trẻ mạnh nhất thế giới.

Với những thành tích rực rỡ đó, Nhà nước và nghành TDTT ngày càng quan tâm và tạo điều kiện để phổ cập rộng rãi, phát triển môn thể thao này coi đó là một trong những môn thể thao trọng điểm của Việt Nam đạt thành tích cao trên đấu trường quốc tế .

Thực tế cho thấy ở nhiều địa phương môn thể thao trí tuệ này được quảng đại quần chúng say mê tập luyện và phát triển ngày càng mạnh mẽ. Các giải thi đấu với nhiều quy mô không ngừng được tăng lên cả về chất lượng chuyên môn cũng như số lượng VĐV, đơn vị tham gia. Đó là những dấu hiệu rất đáng khích lệ cho những người làm chuyên môn cờ vua. Đặc biệt, tại Hội Khoẻ Phù Đổng toàn quốc lần thứ 7 ,số VĐV thi đấu đã tăng lên nhiều và có tới 52/53 tỉnh thành trong cả nước tham dự .

Thực tế ở mỗi địa phương, các giáo viên, huấn luyện viên đều giảng dạy theo kinh nghiệm của mình hoặc theo các sách đã hưỡng dẫn mà ít có những phương pháp đa dạng, phong phú trong quả trình giảng dạy . Điều này đã gây ra cho các em học sinh sự tiếp thu kiến thức gò bó cứng nhắc không hoàn thiện. Cũng từ đó, gây cho các em có nhiều lỗ hổng về kiến thức, thiếu sự sáng tạo trong tư duy chiến thuật, chiến lược. Do vậy, trình độ của các em tiến bộ chậm và không chắc.

Với mục đích nâng cao trình độ cho các VĐV cờ vua trẻ trong trường phổ thông trung học xây dựng cho các em phong cách tư duy phong phú, sáng tạo trong cờ vua, đồng thời xây dựng phong trào cờ vua ở địa phương ngày càng phát triển.

Muốn đạt được như vậy cần giải quyết các khâu cơ sở vật chất phục vụ học tập, lực lượng giáo viên và các điều kiện khác . Phục vụ cho huấn luyện và học tập. Đặc biệt là theo chúng tôi một trong những khâu quan trọng đó là : Đưa được các biện pháp nâng cao hiệu quả quá trình giảng dạy huấn luyện kiến thức về cờ vua nói chung cũng như kiến thức cơ bản như: Khai cuộc, trung cuộc, tàn cuộc kế hoạch chơi, các tình huống cờ điển hình các đòn phối hợp các ván cờ thi đấu nhanh .

Trong đó rèn luyện kỹ năng chơi và thực hiện tốt các dạng bài tập khai cuộc, một dạng bài tập phát triển tư duy rất có hiệu quả là cơ sở vững chắc cho quá trình tiến hành thi đấu một ván cờ đi đến hiệu quả cao. Trong quá trình giảng dạy- huấn luyện môn cờ vua, có thể nói rằng cho đến nay các tài liệu về thi đấu tập luyện về khai cuộc đã có nhiều để cho huấn luyện viên và giáo viên áp dụng.

Tuy vậy, không phải VĐV nào cũng áp dụng được các kiến thức đó một cách có hệ thống và có lợi về “ temp” ngay từ đầu ván đấu và những bước tiếp theo trong quá trình tập luyện và thi đấu . Có thể đánh giá vấn đề này do nhiều nguyên nhân:

- Do trình độ nhận thức của học sinh tức khả năng vận dụng các bài tập khai cuộc chưa cao.

- Do phương pháp huấn luyện, học tập chưa đúng.

- Do chọn lựa các biện pháp giảng dạy, huấn luyện chưa đúng, chưa phù hợp với đối tượng.

- Theo chúng tôi nhận thấy quá trình giảng dạy – huấn luyện cờ vua ( lứa tuổi từ 15-17 ) thường nguyên nhân thứ ba đóng vai trò rất lớn. Vì chỉ trên cơ sở lựa chọn đúng các biện pháp tác động rõ các tác dụng khắc phục được sự chậm trễ trong nhận thức và hoàn thiện được phương pháp giảng dạy cho giáo viên và huấn luyện viên.

Song rất tiếc rằng, vấn đề này chưa được ai quan tâm nghiên cứu một cách đúng mức hoàn thiện và triệt để. Xuất phát từ các vấn đề nêu trên nên tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài “Khai Cuộc cờ Vua