PHẦN I. MỞ ĐẦU

1 - Lý do chọn đề tài:

Giáo dục pháp luật cho học sinh ở các trường phổ thông là một trong những vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng của chương trình giáo dục của Việt Nam.

Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VIII (tháng 6 năm 1996) đã ghi nhận:"Tăng cường giáo dục công dân, giáo dục lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đẩy mạnh giáo dục pháp luật, đạo đức, thẩm mĩ, môi trường, dân số, rèn luyện thể chất cho học sinh”.

Trong thời gian qua, công tác giáo dục pháp luật trong hệ thống giáo dục quốc dân đã có những chuyển biến tích cực về cả nội dung, phương pháp và hình thức tiến hành.

Tuy nhiên, trong một thời gian khá dài, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh trong các nhà trường nói riêng chưa thực sự được chú trọng đúng mức, cho nên sự hiểu biết pháp luật của học sinh còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật xảy ra khá nhiều, với mức độ ngày càng gia tăng.

Trong thời gian tới, chúng ta phải thực hiện những biện pháp gì để nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông, từ đó nâng cao ý thức pháp luật của học sinh, góp phần giảm thiểu những vi phạm pháp luật của học sinh phổ thông ?

Để góp phần làm rõ vấn đề trên cũng như để nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế, trao đổi kinh nghiệm và đề xuất các biện pháp thích hợp, chúng tôi lựa chọn đề tài“Một số biện pháp của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông.”.

2. Mục đích nghiên cứu.

Đề xuất một số biện pháp của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về giáo dục pháp luật ở các trường THPT

- Tìm hiểu thực trạng công tác giáo dục pháp luật trong một số trường THPT

- Đề xuất một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục pháp luật trong các trường THPT.

4. Đối tượng nghiên cứu.

Các biện pháp của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông.

5. Phương pháp nghiên cứu.

- Phương pháp nghiên cứu lý luận (thông qua việc đọc và phân tích các văn bản và tài liệu có liên quan);

- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế (bằng phiếu hỏi, toạ đàm trực tiếp với các đối tượng có liên quan);

- Phương pháp phỏng vấn, trao đổi, phân tích các số liệu;

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.

6. Phạm vi nghiên cứu.

Đề tài tập trung chủ yếu vào nghiên cứu chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông thông qua ba nhóm đối tượng nghiên cứu là: cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh; bao gồm:

- 100 học viên K51 về học bồi dưỡng lớp CBQL trường (trường trung học phổ thông) tại Học viện Quản lý giáo dục bao gồm các Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng của các trường THPT thuộc 19 tỉnh tại thời điểm tháng 9 đến tháng 11 năm 2006.

- Tổ chức 02 buổi hội thảo kết hợp với việc phát phiếu điều tra đối với 100 cán bộ, giáo viên, học sinh của các trường:

+ Trường THPT Hồng Thái, Đan Phượng, tỉnh Hà Tây,

+ Trường THPT Bắc Lý, Lí Nhân, tỉnh Hà Nam ;

+ 100 em học sinh của các trường đã kể trên.

7. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu.

- Tìm hiểu, phân tích, đánh giá thực trạng về chất lượng giáo dục pháp luậttrong một số trường trung học phổ thông.

- Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông.

- Đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong các trường trung học phổ thông.

PHẦN II. NỘI DUNG

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.

1.1- Một số khái niệm.

Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự do nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị trong xã hội, là nhân tố điều chỉnh về mặt giai cấp các quan hệ xã hội.

Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo thủ tục, trình tự luật định, trong đó các quy tắc xử sự chung, được Nhà nước bảo đảm thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tuyên truyền pháp luật là sự chuyển tải những thông tin về pháp luật tới mọi thành viên trong xã hội nhằm đạt được một mục đích cụ thể của Nhà nước .

Phổ biến pháp luật là sự chuyển tải những thông tin cụ thể của pháp luật tới một loại đối tượng nhất định nhằm đạt được một mục đích cụ thể của Nhà nước.

Giáo dục pháp luật là sự chuyển tải những thông tin pháp luật theo mục đích chung, nhằm mục đích nâng cao ý thức pháp luật, để từ đó hình thành lối sống tuân thủ pháp luật đối với các thành viên trong xã hội .

1.2. Cơ sở lý luận về giáo dục pháp luật ở các trường trung học phổ thông.

1.2.1. Cơ sở chính trị về giáo dục pháp luật:

Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VI (năm 1986) đã ghi nhận:"Coi trọng giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, pháp luật, giáo dục thể chất và quốc phòng cho học sinh “.

Văn kiện Đại hội Đảng VIII (6/1996)đã ghi nhận: Tăng cường giáo dục công dân....Đẩy mạnh giáo dục pháp luật, đạo đức, thẩm mĩ, môi trường, dân số, rèn luyện thể chất cho học sinh “’

Hội nghị lần thứ 2 BCHTƯ (khoá VIII, tháng 12/1996) đã nhấn mạnh:” Đặc biệt đáng lo ngại là trong một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái đạo đức, mờ nhạt về lí tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân.”, “Xây dựng các môn khoa học kinh tế, quản lý, pháp luật phù hợp với điều kiện nước ta và quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ”.

1.2.2. Cơ sở pháp lí về giáo dục pháp luật

Hiến pháp Việt Nam năm 1992 (đã sửa đổi theo Nghị quyết số: 51, Quốc hội khoá X, (12/2001), Điều 35, Chương III ghi nhận:

" Mục tiêu của giáo dục là hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân.”

Nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân mà đặt ra ở đây là: Công dân VN phải có những kiến thức cần thiết về Nhà nước, pháp luật, góp phần hình thành và phát triển thói quen tuân thủ pháp luật.

Công dân Việt Nam, khi ở độ tuổi học sinh phổ thông phải được giáo dục một cách cơ bản những kiến thức về Nhà nước và pháp luật.

Quốc hội khoá X đã thông qua Nghị quyết số: 40/2000/NQ-QHX (09/12/2000,)về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Ngày 17/01/2003 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 13/2003/QĐ-TTg, phê duyệt Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm 2003 đến năm 2007;

Ngày 14/3/2003 Bộ Tư pháp đã ra Thông tư số 01/2003/TT-BTP hướng dẫn thực hiện Quyết định số 13/2003/QĐ-TTg ngày 17/01/2003 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm 2003 đến năm 2007;

Căn cứ vào Chương trình giáo dục pháp luật đối với các nhà trường, năm 1989 Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo việc biên soạn sách giáo khoa bộ môn Giáo dục công dân. Sách giáo khoa môn Giáo dục công dân lớp 12 (năm 1989) gồm những bài sau:

Bài 1. Nhà nước quản lý xã hội pháp luật

1. Pháp luật là gì ?

2. Vì sao Nhà nước cần quản lý xã hội pháp luật ?

3. Làm thế nào để Nhà nước quản lý xã hội pháp luật?

4. Hệ thống pháp luật của Việt Nam.

5. Các văn bản pháp luật Việt Nam.

Bài 2. Luật Nhà nước và Hiến pháp năm 1992

1. Khái niệm về Luật Nhà nước và Hiến pháp

2. Nội dung chủ yếu của Hiến pháp năm 1992 (SĐ 2001)

Bài 3. Luật Dân sự và hợp đồng dân sự

I. Khái niệm pháp luật dân sự

1. Quyền dân sự.

2. Công dân có những quyền dân sự gì ?

3. Luật Dân sự .

2. Hợp đồng dân sự

Bài 4. Luật lao động

1. Khái niệm Luật Lao động

2. Hợp đồng lao động .

3. Giải quyết tranh chấp lao động.

Bài 5. Pháp luật về Thuế

1. Thuế là gì ?

2. Hệ thống thuế và pháp luật về thuế.

3. Quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm pháp lí của công dân trong lĩnh vực thuế.

Bài 6. Luật Hôn nhân và gia đình.

1. Khái niệm Luật Hôn nhân và gia đình

2. Những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình

3. Kết hôn.

4. Nghĩa vụ và quyền của vợ chồng.

5. Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ và con

6. Ly hôn

Bài 7. Luật Hành chính, Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính

1. Khái niệm Luật Hành chính

2. Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính(02/7/2002)

Bài 8. Luật hình sự và Bộ Luật hình sự Việt Nam

1. Khái niệm Luật Hình sự.

3. Hình phạt và các biện pháp tư pháp

Bài 9. Bộ luật tố tung dân sự (Ngày 15/6/2004)

1. Khái niệm:

2. Trình tự, thủ tục để giải quyết các vụ án dân sự tại Toà án.

3. Quyền, nghĩa vụ của công dân trong tố tụng dân sự.

Bài 10. Bộ luật tố tụng hình sự

. 1. Khái niệm:

2. Các giai đoạn tố tụng hình sự: Khởi tố vụ án hình sự ; Điều tra vụ án hình sự; Truy tố bị can trước Toà án bằng bản cáo trạng; Xét xử vụ án hình sự ; Thi hành án

Bài 11. Pháp luật về khiếu nại, tố cáo

1. Khái niệm (Điều 2, Luật khiếu nại, tố cáo):

2. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại.

3. Thẩm quyền giải quyết tố cáo.

4. Các quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại, tố cáo: