i. tổng quan vấn đề nghiên cứu

1.Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước:

- Hiện nay rác thải sinh hoạt và phế thải nông công nghiệp là một thảm họa khó

lường trong sự phát triển mạnh mẽ của quá trình sản xuất, chế biến nông công

nghiệp và hoạt động của toàn xã hội. Phế thải không chỉ làm ô nhiễm môi

trường sinh thái, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm đất, gây độc hại đến sức khỏe

con người, vật nuôi và cây trồng, mà còn làm mất đi cảnh quan văn hóa đô thị

và nông thôn.

- ở các nước phát triển như EU - Mỹ - úc - Nhật Bản - Singapo đều có hệ thống

thu gom và phân loại rác thải gia đình, nơi công cộng ngay cả ở các vùng nông

thôn. Sau đó tái chế phần rác thải hữu cơ thành phân hữu cơ bón cho cây trồng.

- Tại nhiều nước đang phát triển của Châu á như: Thái Lan, Inđônêsia, Malaysia

cũng đã có nhiều chương trình giáo dục và nghiên cứu khoa học về thu gom rác

thải hữu cơ tại gia và nơi công cộng của thị trấn, thành phố, góp phần làm sạch

môi trường và tạo nguồn phân hữu cơ bằng công nghệ sinh học cho sản xuất

nông nghiệp.

- Tại các nước phát triển - Châu Âu và các nước đang phát triển - Thái Lan,

Malaysia, ấn Độ đã xây dựng nhiều cơ sở chế biến rác thải hữu cơ sinh hoạt và

phế thải nông nghiệp bằng công nghệ sinh học để sản xuất phân hữu cơ bón

cho rau, hoa cây cảnh đem lại hiệu quả kinh tế cao.

- ở úc, ấn Độ, Thái Lan, Malaysia đã thu gom tàn dư thực vật trên đồng ruộng

dùng chế phẩm vi sinh vật xử lý thành phân hữu cơ tại chỗ để trả lại cho đất,

làm sạch đồng ruộng và chống ô nhiễm môi trường

- ở Đài Loan với công nghệ sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ phế thải

mùn rác, phế thải chăn nuôi công suất hàng trăm ngàn tấn/ năm (Lei

Chu Enterprise Co., Ltd 2000)

- ở ấn Độ dùng công nghệ vi sinh vật xử lý hèm rượu, bã bùn lọc trong quá trình

sản xuất đường để thành phân hữu cơ bón cho cây trồng với công suất hàng

chục ngàn tấn/ năm (Công nghệ Bioearth của Alfa- Lavan Ltd, 1998)

2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước

ở Việt Nam vấn đề chống ô nhiễm môi trường mới được nghiên cứu nhiều vào cuối thập kỷ 90 với các chương trình, các đề tài Nhà nước:

- Đề tài KHCN 02- 04 (A,B) giai đoạn 1996- 2000 do GS Lê Văn Nhương chủ trì

xử lý phế thải hữu cơ rắn (lá mía, vỏ cà phê ) băng công nghệ sinh học chống

ô nhiễm môi trường

- Đề tài cấp bộ: B 99-32-46; B 001- 32- 09 giai đoạn 1999- 2001 do PGS Nguyễn

Xuân Thành chủ trì xử lý phế thải mùn mía, bùn mía bằng công nghệ vi sinh

thành phân hữu cơ bón cho cây mía đường

- Đề tài cấp Tổng công ty: Xử lý phế thải của nhà máy đường bằng công nghệ

sinh học do PGS Nguyễn Xuân Thành, PGS Nguyễn Đình Mạnh phối hợp với

tổng công ty mía đường Việt Nam, tổng công ty mía đường Lam Sơn - Thanh

Hóa để thành phân hữu cơ bón cho cây trồng

3

- Đề tài Phân loại rác thải sinh hoạt và tái chế rác thải hữu cơ bằng công nghệ vi

sinh thành phân hữu cơ bón cho cây trồng do PGS Đào Châu Thu chủ trì thực

hiện tại trường Đại học Nông nghiệp I - Hà Nội 2001 - 2002

- Thu gom phân loại rác thải hữu cơ tại một số thị xã, thành phố lớn ở Việt Nam

đã và đang được triển khai do Công ty vệ sinh Môi trường đô thị chịu trách

nhiệm. ở Hà Nội đã có những Dự án thử nghiệm thu gom và phân loại rác thải tại một số xã, phường (Công ty vệ sinh môi trường Cầu Diễn; xã Gia Thụy, trường ĐHNN I Hà Nội).

Hiện nay với sự giúp đỡ của các chuyên gia, các nhà khoa học đã có một số cơ sở là công ty hay HTX tổ chức sản xuất phân bón từ nguyên liệu chất hữu cơ bằng công nghệ vi sinh như: Các xí nghiệp chế biến rác thải, công ty sản xuất phân hữu cơ vi sinh sông Gianh, công ty Tiến Nông thành phố Thanh Hóa sản xuất phân vi sinh, HTX Gia Thuỵ - Hà Nội , các xí nghiệp của các nhà máy đường thuộc tổng công ty mía đường Việt Nam.

Nhìn chung kết quả nghiên cứu của các đề tài, các dự án cho thấy có nhiều triển vọng tốt, đã góp phần vào việc xử lý phế thải công nông nghiệp chống ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, những cơ sở sản xuất chế biến này còn manh mún. đặc biệt cho thấy trong quy trình công nghệ xử lý phế thải còn gặp rất nhiều khó khăn do chưa phân loại rác thải, còn lẫn quá nhiều tạp chất rắn, mà trong công nghệ chưa thể giải quyết được.

Những đề tài được thực hiện trong năm qua chưa tập trung nhiều vào khâu

nghiên cứu phân loại rác thải sinh hoạt, chưa có quy trình xử lý rác thải sinh hoạt

khu gia đình và công đồng, chưa tuyên truyền sâu rộng cho người dân hiểu rõ

những tác hại của rác thải sinh hoạt, dẫn đến chưa có ý thức về phân loại rác thải.

Chính vì vậy chưa tiết kiệm được công lao động, gây nhiều khó khăn và tốn kém

trong công tác xử lý phế thải. Các cơ sở xử lý rác thải, chế biến thành phân hữu cơ

theo công nghệ tiên tiến nhưng với quy mô nhỏ, thích hợp cho cơ sở sản xuất cấp

xã vùng nông thôn chưa được chú trọng đúng mức, mới mang tính chất tự phát ở

một số nơi vì vậy hiện tượng ô nhiễm nông thôn, mất cảnh quan môi trường do việc

vứt rác bừa bãi ngày càng gia tăng và thực sự là vấn đề bức xúc hiện nay

Việc xử lý rác thải hữu cơ và tái chế thành phân hữu cơ bón cho rau để đóng góp thiết thực cho vùng sản xuất rau sạch của các vùng ven đô trong những năm qua còn chưa được đề cập đến.

3. Danh mục các công trình nghiên cứu có liên quan:

1. Đề tài cấp Nhà nước: 52D01- 03; KC 08- 01; KC 08- 20; KHCN 02- 04; KHCN 02- 06

2. Đề tài cấp Bộ : B 99- 32- 46; B 001- 32 - 09

3. Đề tài nhiệm vụ HTQT về KHCNMT với Italy ( 2003-2005