PHÂN TÍCH ẢNH HƯỞNG CỦA QUY MÔ ĐẤT ĐAI VÀ CHÍNH SÁCH HẠN ĐIỀN ĐẾN SINH KẾ NÔNG HỘ

Ở HUYỆN THOẠI SƠN TỈNH AN GIANG

CHƯƠNG 1 MỞ ĐẦU 1

1.1 Đặt vấn đề . 1

1.2 Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu . 2

1.3 Mục tiêu nghiên cứu 3

1.3.1 Mục tiêu tổng quát . 3

1.3.2 Mục tiêu cụ thể . 3

1.4 Các giả định nghiên cứu . 4

1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu 4

1.6 Phạm vi và giới hạn của đề tài nghiên cứu . 4

1.7 Cấu trúc luận văn . 5

CHƯƠNG 2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU . 6

2.1 Tổng quan về sở hữu và sử dụng tài nguyên đất đai . 6

2.1.1 Vai trò của Nhà nước đối với sở hữu và quản lý đất đai 6

2.1.2 Sở hữu và sử dụng đất đai ở Việt Nam . 7

2.1.2.1 Sở hữu đất đai trong giai đoạn 1945-1981 7

2.1.2.2 Sở hữu đất đai trong giai đoạn 1981-1988 9

2.1.2.3 Sở hữu đất đai trong giai đoạn từ năm 1988 đến nay 10

2.1.3 Một số nội dung cơ bản của Luật Đất đai năm 2003 . 11

2.2 Khung sinh kế bền vững và các nguồn vốn sinh kế 13

2.2.1 Khung sinh kế bền vững 13

2.2.2 Các nguồn vốn sinh kế . 13

2.2.2.1 Vốn tự nhiên 13

2.2.2.2 Vốn con người . 14

2.2.2.3 Vốn tài chính . 15

2.2.2.4 Vốn vật chất . 16

2.2.2.5 Vốn xã hội . 17

2.3 Một số cơ sở lý luận về tích tụ ruộng đất để phát triển nông nghiệp . 18

2.3.1 Tích tụ ruộng đất để sản xuất nông nghiệp quy mô lớn 18

2.3.2 Tính tất yếu của tích tụ ruộng đất trong nền kinh tế thị trường 18

2.3.3 Một số quan điểm của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai và tích tụ ruộng đất 19

CHƯƠNG 3 NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 21

3.1 Phương pháp luận 21

3.1.1 Định nghĩa các thuật ngữ . 21

3.1.2 Phương pháp tiếp cận . 22

3.1.3 Khung phân tích lý thuyết 22

3.2 Phương pháp thu thập số liệu . 23

3.2.1 Địa bàn và thời gian thực hiện nghiên cứu . 23

3.2.2 Số liệu thứ cấp . 23

3.2.3 Số liệu sơ cấp . 24

3.3 Phương pháp phân tích số liệu . 34

CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ THẢO LUẬN 26

4.1 Mô tả điểm nghiên cứu 26

4.1.1 Tổng quan tỉnh An Giang . 26

4.1.2 Tổng quan huyện Thoại Sơn 28

4.1.3 Tổng quan xã Định Mỹ 29

4.2 Tình hình biến động đất đai tại địa bàn nghiên cứu 29

4.2.1 Biến động sở hữu đất đai vượt hạn điền ở An Giang và Thoại Sơn 29

4.2.2 Biến động sở hữu đất đai của Xã Định Mỹ giai đoạn 2004-2008 31

4.2.3 Tình hình chuyển nhượng đất đai tại xã Định Mỹ 34

4.3 Vốn nhân lực của nông hộ 35

4.3.1 Giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn chủ hộ . 35

4.3.2 Lao động trong độ tuổi và lao động nông nghiệp 36

4.4 Vốn tài chính của nông hộ . 37

4.4.1 Thu nhập của nông hộ 37

4.4.2 Chi phí sinh hoạt của nông hộ 38

4.5 Vốn xã hội của nông hộ . 40

4.6 Ảnh hưởng của quy mô đất đai đến sinh kế nông hộ 42

4.6.1 Sở hữu nguồn lực đất đai (vốn tự nhiên) của nông hộ 42

4.6.2 Tính kinh tế theo quy mô liên quan đến diện tích đất canh tác 43

4.6.3 Tích lũy thu nhập theo quy mô đất đai 45

4.7 Ảnh hưởng của chính sách hạn điền đến sinh kế nông hộ . 47

4.7.1 Nhận thức của người dân với chính sách hạn điền 47

4.7.2 Phương cách ứng xử của người dân với chính sách hạn điền 49

4.7.3 Sinh kế của nhóm hộ bán đất . 50

4.7.3.1 Nguyên nhân bán đất . 50

4.7.3.2 Hiệu quả sử dụng tiền bán đất 51

4.7.3.3 Sinh kế của hộ sau khi bán đất . 52

4.8 Gợi ý giải pháp liên quan đến tích tụ đất đai và chính sách hạn điền 55

CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . 57

5.1 Kết luận . 57

5.2 Kiến nghị . 58

5.2.1 Về phương diện chính sách 58

5.2.2 Về phương diện nghiên cứu . 59

TÀI LIỆU THAM KHẢO 60

PHỤ LỤC . 66

Phụ lục 1 Một số văn bản pháp quy liên quan đến đất đai . 66

Phụ lục 2 Nội dung phỏng vấn bán cấu trúc 67

Phụ lục 3 Phiếu câu hỏi phỏng vấn hộ 69

Phụ lục 4 Mô tả địa bàn và cỡ mẫu điều tra phỏng vấn hộ 79

Phụ lục 5 Tỉ lệ và diện tích bình quân các mô hình canh tác chính 80

Phụ lục 6 Kết quả phân tích số liệu bằng phần mềm SPSS 8