[FONT=Times New Roman]

Đặt vấn đề

Quy hoạch sử dụng đất là một hoạt động vừa mang tính khoa học vừa mang

tính pháp lý của hệ thống các biện pháp kỹ thuật, kinh tế, xã hội. Quy hoạch sử

dụng đất thực chất là quá trình ra quyết định sử dụng đất nh- một t- liệu sản xuất

đặc biệt, nhằm mục tiêu sử dụng đất một cách hiệu quả.

Công tác QHSD đất luôn đ-ợc chú trọng và coi là nhiệm vụ chiến l-ợc trong

việc quản lý đất đai, đặc biệt là QHSD đất cấp xã. Từ năm 1991 đến năm 2000 phần

lớn các xã đã tiến hành phân chia địa giới hành chính và tiến hành phân bổ đất đai

cho phát triển sản xuất lâm nông nghiệp theo quyết định 364/CT của Chủ tịch Hội

đồng bộ tr-ởng và thông t- 106/QHTK . Từ đó tiến hành áp dụng các ph-ơng

pháp quy hoạch nhằm đ-a ra những ph-ơng pháp phù hợp với điều kiện tự nhiên,

kinh tế - xã hội cho từng địa ph-ơng.

Theo điều 118 của hiến pháp n-ớc Cộng hoà xã hội Chủ nghĩa Việt Nam

1992, xã là cấp hành chính thấp nhất, là đơn vị hành chính cơ sở có quan hệ trực tiếp

với nhân dân. Nh- vậy, d-ới góc độ quản lý nhà n-ớc, xã là cấp có chức năng hành

pháp và quản lý nhà n-ớc về đất đai, sản xuất lâm nghiệp, nông nghiệp, là cấp quản

lý về kế hoạch sử dụng đất và sản xuất của xã. Do đó việc làm rõ chức năng, nhiệm

vụ của cấp xã đối với công tác QHSD đất là cần thiết, đặc biệt là đất cho sản xuất

lâm nông nghiệp.

Tuy nhiên, công tác QHSD đất cấp xã vẫn còn nhiều điểm hạn chế về quan

điểm quy hoạch, ph-ơng pháp tiến hành và các cơ sở lập kế hoạch sử dụng đất.

Hệ thống chính sách phức tạp, không thống nhất và khó áp dụng vào điều

kiện cụ thể ở từng địa ph-ơng. Sự phân định ranh giới trên thực địa, tiêu chuẩn phân

chia các loại đất, các loại rừng ch-a cụ thể gây khó khăn cho công tác quy hoạch

cũng nh- phân bổ sử dụng đất đai giữa các ngành sản xuất.

Quy hoạch sử dụng đất cấp xã ch-a có sự thống nhất về mặt quan điểm.

Nhiều nơi còn tách biệt giữa công tác quy hoạch và quản lý thực hiện kế hoạch,

phân biệt giữa những ng-ời quy hoạch và ng-ời sản xuất, không cho rằng ng-ời sản

xuất phải là ng-ời tiến hành quy hoạch, vì vậy không phát huy đ-ợc vai trò và khả

năng tham gia của ng-ời dân và cộng đồng của họ trong quá trình QHSD đất cấp xã.

Ph-ơng pháp quy hoạch th-ờng phức tạp, ch-a phân biệt rõ giữa quy hoạch

và kế hoạch sử dụng đất cấp xã. Phần lớn các quy hoạch dựa trên hiện trạng, đo đạc

bản đồ, phân định ranh giới các loại đất, 3 loại rừng và phân bổ đất đai mà ch-a áp

dụng ph-ơng pháp đánh giá tiềm năng đất đai, nhu cầu và khả năng của thị tr-ờng

cũng nh- phân tích hệ thống canh tác, khả năng thích hợp của cây trồng. Việc

QHSD đất đã và đang đ-ợc thực hiện chủ yếu dựa trên ph-ơng pháp quy hoạch

truyền thống với cách tiếp cận từ trên xuống, do vậy hạn chế sự tham gia của ng-ời

dân, không có sự hài hoà giữa nhu cầu sử dụng đất của ng-ời dân địa ph-ơng và -u

tiên của Chính phủ trong sử dụng đất đai.

Những cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc lập kế hoạch ch-a đ-ợc phân tích

đánh giá một cách đầy đủ. Việc lập kế hoạch chủ yếu dựa vào chỉ tiêu kinh tế là

chính, ít quan tâm đến các biện pháp kỹ thuật và các quy định mang tính pháp lý.

Chính vì vậy đã có sự không đồng nhất quan điểm giữa các địa ph-ơng trong công

tác QHSD đất. Hơn nữa việc QHSD đất cấp xã ch-a tính đến sự phát triển lâu dài

của địa ph-ơng, ph-ơng pháp quy hoạch th-ờng ít xem đến mối quan hệ tổng hoà

giữa các yếu tố. Trong phân tích lựa chọn biện pháp canh tác chủ yếu dựa vào hiện

trạng sử dụng đất mà ít hoặc không áp dụng các ph-ơng pháp đánh giá đất đai, ch-a

phân tích và đánh giá đ-ợc hiệu quả của các hệ thống canh tác vì vậy thiếu cơ sở lý

luận thực tiễn khi đề ra định h-ớng, chiến l-ợc phát triển cũng nh- các giải pháp

kinh tế - xã hội và kỹ thuật hợp lý trong quá trình sử dụng đất lâm nông nghiệp cấp

xã. Từ đó cho thấy, QHSD đất cấp xã còn thiếu cơ sở lý luận và thực tiễn.

Do dân số tăng nhanh, cùng với sự phát triển của xã hội đã gây sức ép không

nhỏ tới nhu cầu sử dụng đất đai ở xã Huyền Sơn. Những nguyên nhân trên đã làm

cho quỹ đất giành cho sản xuất lâm nông nghiệp đang dần bị thu hẹp, điều này dẫn

đến sự bất hợp lý về cơ cấu sử dụng đất đai giữa các ngành sản xuất. Những hạn chế trên

đây một phần là do công tác QHSD đất tr-ớc đây của xã có nhiều điểm ch-a phù hợp.

Xã tiến hành QHSD đất sản xuất lâm nông nghiệp trong khi ch-a có quy

hoạch sử dụng đất chung cho các ngành. Vấn đề quy hoạch ch-a tính đến sự phát

triển lâu dài của địa ph-ơng nên việc QHSD đất cho xây dựng các công trình phúc

lợi công cộng gặp khó khăn ngay từ cơ sở thôn bản. Ph-ơng pháp quy hoạch còn nhiều lúng túng, các số liệu về hiện trạng sử

dụng đất sản xuất lâm nông nghiệp của xã chủ yếu là mang tính kế thừa mà ch-a

phúc tra lại diện tích một cách tỷ mỉ vì vậy dẫn đến những sai lệch giữa bản đồ và

thực địa. Đó là nguyên nhân dẫn đến việc phân bổ đất đai giữa các ngành sản xuất

ch-a hợp lý và thiếu căn cứ thực tiễn. Bên cạnh đó, việc quy hoạch và lập kế hoạch

sử dụng đất th-ờng tách rời nhau và ch-a rõ ràng, hệ thống quản lý đất đai từ cấp

xã - thôn - HGĐ thiếu sự thống nhất, sản xuất manh mún gây khó khăn cho công

tác quy hoạch.

Xuất phát từ lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi tiến hành thực hiện đề tài

“Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn cho quy hoạch sử dụng đất sản xuất lâm

nông nghiệp xã Huyền Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang” nhằm góp phần

vào phát triển cơ sở lý luận và quy hoạch sử dụng đất cho sản xuất lâm nông nghiệp

ở phạm vi cấp xã, đồng thời góp phần vào việc quản lý sử dụng đất một cách hiệu

quả ở mỗi địa ph-ơng.

Luận văn dài 90 trang, chia làm 3 chương