1. Lý do chọn đề tài

MỞ ĐẦU

Gần một thế kỉ qua ngành chăn nuôi gia cầm được cả thế giới quan tâm và phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng. Chăn nuôi gia cầm chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình cung cấp protein động vật cho con người. Gia cầm chiếm 20-25% trong tổng sản phẩm thịt, ở các nước phát triển thịt gà chiếm tới 30% hoặc hơn thế nữa.

Ở nước ta ngành chăn nuôi gia cầm là một nghề sản xuất truyền thống, giữ vị trí quan trọng thứ hai trong tổng giá trị sản xuất. Đàn gia cầm ở nước ta phân bố không đều, đàn gà tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc (66%), ở các tỉnh phía Nam chiếm 34%. Đàn vịt thì ngược lại phân bố chủ yếu ở các tỉnh phía Nam (60%) và ở miền Bắc đàn vịt chỉ chiếm khoảng 40%.

Theo số liệu của Tổng cục thống kê, số lượng đàn gia cầm của nước ta đến ngày 1/8/2004 là 218,15 triệu con, tương đương với số đầu con năm 2001 (218,1 triệu con) thấp hơn năm 2002 ( 233,3 triệu con) và năm 2003 (254,06 triệu). Sản lượng thịt là 316,41 ngàn tấn, thấp hơn năm 2001 (322,6 ngàn tấn), năm 2002 (338,4 ngàn tấn) và 2003 (372,72 ngàn tấn). Sản lượng trứng là

3,94 tỷ quả, thấp hơn năm 2001 (4,16 tỷ quả), 2002 (4,85 tỷ quả) và 2003 (4,85 tỷ). Nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch cúm gia cầm .Năm

2005, Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn đã hoàn thành việc xây dựng đề án đổi mới hệ thống chăn nuôi gia cầm ở nước ta. Theo đề án, ngành chăn nuôi gia cầm phải chuyển đổi mạnh từ chăn nuôi phân tán, quy mô nhỏ sang sản xuất hàng hóa lớn theo hướng công nghiệp hóa và bán công nghiệp trên cơ sở có quy hoạch vùng chăn nuôi hàng hóa tập trung tại từng địa phương; mục tiêu là đến năm 2015, tổng đàn gia cầm đạt 560-580 triệu con, khối lượng thịt 1000 nghìn tấn , sản lượng trứng 11,0 tỷ quả và tổng giá trị sản xuất chăn nuôi gia cầm đạt xấp xỉ 20000 tỷ đồng .

Hiện nay 75-80% chăn nuôi gà ở nước ta là sử dụng các giống địa phương, nuôi gà chăn thả với các giống truyền thống địa phương cũng không ngừng phát triển và hiệu quả ngày càng tăng bởi các giống địa phương đã được đầu tư để bảo tồn quỹ gen nhằm chọn lọc nâng cao năng suất. Các giống gà nội của ta mặc dù có hạn chế về năng suất, nhưng khả năng thích ứng với điều kiện chăn nuôi Việt Nam cao, phẩm chất trứng thịt tốt đặc biệt là một số giống gà còn có giá trị dược liệu cao, tốt cho việc bồi bổ sức khỏe của con người. Gà Ri của ta, gà của người H'Mông là một trong những giống gà có phẩm chất quý đó.Và một giống gà hiện được rất nhiều người quan tâm về phẩm chất, tác dụng của nó đó là gà Đa cựa.

Bên cạnh việc đánh giá chọn giống vật nuôi dựa vào những đặc điểm hình thái còn dựa vào đặc tính di truyền, sinh lí, sinh hóa. Các đặc tính này chịu sự kiểm soát bởi các gen, thuộc hệ gen của cơ thể sinh vật và sự tương tác giữa các gen với môi trường. phân tích đa hình protein huyết thanh của các giống gà để thấy được chất lượng của các giống gà thí nghiệm, so sánh trình tự đoạn D-loop của các giống gà Ri, gà Mông, gà Đa cựa nhằm xác định mối quan hệ di truyền giữa các giống gà, đó là một việc làm cần thiết nhằm cung cấp thêm thông tin khoa học cho nghành chọn giống, tạo cơ sở cho việc lai tạo các giống mới đáp ứng được các nhu cầu thị trường hiện nay. Vì vậy chúng tôi lựa chọn đề tài:

"Nghiên cứu đa hình protein huyết thanh và trình tự vùng điều khiển D-loop ty thể của ba giống gà: Ri, Mông và Đa cựa" .

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

- So sánh trình tự đoạn điều khiển trong DNA ty thể giữa các giống gà.

- Xác định mối quan hệ di truyền của ba đại diện của ba giống gà.

- Phân tích đa hình protein huyết thanh của ba đại diện của ba giống gà.

3. Nội dung nghiên cứu

- Tách chiết và tinh sạch DNA tổng số từ mô máu của gà Ri, gà Mông,

và gà Đa cựa.

- Phân lập vùng D-Loop của hệ gen ty thể bằng kỹ thuật PCR.

- Xác định trình tự vùng D-Loop và so sánh với trình tự tham khảo đã được công bố trên Ngân hàng trình tự gen quốc tế.

Trên cơ sở đó, đánh giá sơ bộ về sự khác biệt di truyền giữa ba đại diện của ba giống gà nói trên. Từ đó cung cấp dữ liệu ban đầu cho các nghiên cứu về đa dạng di truyền và cải tạo giống gà bằng Công nghệ gen và Công nghệ tế bào.

- Dùng phương pháp điện di để điện di huyết thanh của ba đại diện của ba giống gà từ đó phân tích đa hình protein huyết thanh của ba đại diện của ba giống gà nói trên.

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU . 1

1. Lý do chọn đề tài 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài . 2

3. Nội dung nghiên cứu . 3

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

1.1. SƠ LưỢC VỀ HỆ THỐNG PHÂN LOẠI GÀ VÀ MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM

CỦA CÁC GIỐNG GÀ NGHIÊN CỨU 4

1.1.1. Sơ lược về nguồn gốc và vị trí phân loại của gà nhà . 4

1.1.2. Một số đặc điểm của ba giống gà nghiên cứu . 5

1.2. ĐẠI CưƠNG VỀ SINH HỌC PHÂN TỬ . 7

1.3. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI . 8

1.3.1. Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu chỉ tiêu sinh lý, hóa sinh máu

của gia cầm 8

1.3.2. Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu tính đa hình protein huyết

thanh máu 10

1.3.3. Thành phần protein huyết thanh của gia súc và một số động vật . 11

1.4. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TY THỂ GÀ 12

1.4.1. Cấu trúc và chức năng của ty thể 12

1.4.2. Sự tổng hợp protein trong ty thể . 13

1.4.3. Chủng loại phát sinh của ty thể . 14

1.4.4. MtDNA của động vật có xương sống và mtDNA gà . 14

1.4.5. Tình hình nghiên cứu DNA ty thể gà trên thế giới 17

1.4.6. Tình hình nghiên cứu DNA ty thể gà ở Việt Nam . 20

Chương 2. VẬT LIỆU VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 22

2.1. VẬT LIỆU .22

2.2. HÓA CHẤT VÀ THIẾT BỊ 22

2.2.1. Hóa chất . 22

2.2.2. Thiết bị . 23

2.3. PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 23

2.3.1. Tách chiết và tinh sạch DNA tổng số từ máu của động vật . 23

2.3.2. Kĩ thuật điện di DNA trên gel agarose 24

2.3.3. Phương pháp điện di SDS-PAGE . 25

2.3.4. Nhân vùng điều khiển D-Loop bằng kĩ thuật PCR 27

2.3.5. Tinh sạch sản phẩm DNA . 29

2.3.6. Phương pháp xác định trình tự 30

Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 31

3.1. ĐÁNH GIÁ ĐA DẠNG DI TRUYỀN CỦA BA MẪU GIỐNG GÀ 31

3.1.1. Tách chiết và tinh sạch DNA tổng số từ máu gà . 31

3.1.2. Nhân vùng điều khiển D-Loop của DNA ty thể 33

3.1.3. Xác định trình tự vùng điều khiển của DNA ty thể . 37

3.2. THÀNH PHẦN ĐIỆN DI PROTEIN HUYẾT THANH GÀ THÍ NGHIỆM .43

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 46

TÀI LIỆU THAM KHẢO 47