PHẦN 1

MỞ ĐẦU

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong xu thế phát triển của nền nông nghiệp thế giới, những năm gần đây nền nông nghiệp nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn. Sản xuất gạo không những đáp ứng đủ nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu đến các nước lớn trên thế giới như Mỹ. Ngoài cây lương thực, cây công nghiệp, các cây thực phẩm cũng phát triển mạnh mẽ trong sản xuất. Song sản xuất nông nghiệp cũng gặp không ít khó khăn như thời tiết bất lợi, dịch hại do sâu bệnh, cỏ dại, chuột, ốc bươu vàng…, đã làm giảm năng suất và phẩm chất nông sản. Theo thống kê của FAO (1984) hàng năm bệnh hại cây trồng không những làm giảm năng suất, phẩm chất cây trồng mà còn làm tăng chi phí sản xuất. Bởi vậy để bảo vệ sản xuất, chúng ta phải áp dụng hàng loạt các biện pháp như canh tác, cơ giới vật lý…, đặc biệt biện pháp hiện đang được sử dụng phổ biến trong sản xuất nông nghiệp là biện pháp hoá học đã gây ra hàng loạt vấn đề ảnh hưởng tới môi sinh, môi trường như ô nhiễm nguồn nước, đất, dư lượng vượt quá ngưỡng cho phép. Vì vậy tìm kiếm biện pháp phòng trừ bệnh hại tối ưu là một trong những hướng đi đúng đắn và cần thiết cho một nền nông nghiệp sạch và bền vững.

Một số cây thực phẩm trồng trên cạn như cây cà chua, cây dưa chuột, cây đậu tương… là những cây có giá trị dinh dưỡng cao, đem lại hiệu quả kinh tế. Nhưng hàng năm cây thực phẩm thường bị nhiều loại bệnh gây hại làm tổn thất khá nặng nề trong sản xuất do vậy việc nghiên cứu các bệnh hại cây thực phẩm để tìm ra các biện pháp phòng trừ bệnh có hiệu quả là rất cần thiết.

Một nhóm bệnh hại cây trồng nguy hiểm trong sản xuất là nhóm nấm có nguồn gốc trong đất như: Fusarium, Phytophthora, Rhizoctonia, Phythium, Sclerotium…. Nhóm nấm này có phổ ký chủ rộng, gây hại trên nhiều loại cây trồng khác nhau như: Đậu đỗ, cây họ cà, họ bầu bí và gây ra nhiều triệu chứng khác nhau như: Lở cổ rễ, héo rũ gốc mốc trắng, thối thân khi bệnh nặng cây ký chủ bị chết rất nhanh. Đặc biệt là nấm Fusarium oxysporum gây bệnh héo vàng làm cây chết nhanh.

Nguồn bệnh các loài nấm trên thường bảo tồn chủ yếu là dạng hạch nấm, sợi nấm và hậu bào tử ở trong đất và trong tàn dư cây bệnh, khả năng bảo tồn chủ yếu là dạng hạnh nấm, khả năng bảo tồn của hạnh nấm cũng như của sợi nấm tuỳ thuộc vào điều kiện môi trường và tuỳ từng loài nấm khác nhau.

Ở nước ta kết quả nghiên cứu về đặc điểm sinh học, sinh thái, khả năng tấn công, xâm nhiễm của các loài nấm gây bệnh có nguồn gốc trong đất còn chưa nhiều, điển hình là nấm Fusarium oxysporum gây bệnh héo vàng trên một số cây trồng cạn. Để góp phần làm sáng tỏ những vấn đề trên và tìm ra biện pháp phòng trừ có hiệu quả cao, đặc biệt là biện pháp phòng trừ sinh học vừa có tác dụng hạn chế được tác hại của bệnh, vừa hạn chế được tác hại của thuốc hoá học bảo vệ thực vật gây ra, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:

“Nghiên cứu bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum) hại một số cây trồng cạn vụ hè thu năm 2007 tại vùng Gia Lâm - Hà Nội và thử nghiệm chế phẩm sinh học phòng trừ bệnh.”

II. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU

1. Mục đích

- Điều tra bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum) hại một số cây trồng cạn vụ hè thu năm 2007 ở vùng Gia Lâm – Hà Nội.

- Tìm hiểu ảnh hưởng của một số yếu tố liên quan tới sự phát triển của bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum) trên đồng ruộng.

- Sử dụng thuốc hoá học và chế phẩm sinh học nấm đối kháng Trichoderma viride để phòng chống bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum).

2. Yêu cầu

- Mô tả, nhận xét triệu chứng và chụp ảnh bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum).

- Theo dõi sự phát sinh, phát triển và đánh giá mức độ thiệt hại của bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum)

- Xác định nguyên nhân gây bệnh và các đặc điểm hình thái sinh học của nấm gây bệnh Fusarium oxysporum (nhiệt độ, pH môi trường ,…)

- Tìm hiểu ảnh hưởng của một số yếu tố tới sự phát triển của bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum) trên đồng ruộng (giống, thời vụ, chân đất, luân canh, mật dộ trồng).

- Thí nghiệm lây bệnh nhân tạo trên cây trồng trong điều kiện bán đồng ruộng để xác định mức độ gây bệnh của nấm Fusarium oxysporum, xác định thời kỳ tiềm dục của bệnh.

- Khảo sát hiệu lực của chế phẩm sinh học nấm đối kháng Trichoderma viride trong phòng thí nghiệm và ngoài đồng ruộng.

PHẦN 4

KẾT LUẬN – TỒN TẠI VÀ ĐỀ NGHỊ

I. KẾT LUẬN

Qua thời gian thực hiện đề tài “Nghiên cứu bệnh héo vàng (Fusarium oxysporum) hại một số cây trồng cạn vụ hè thu năm 2007 tại vùng Gia Lâm - Hà Nội và thử nghiệm chế phẩm sinh học phòng trừ bệnh”. Chúng tôi rút ra một số nhận xét và kết luận sau:

1. Bệnh héo vàng do nấm Fusarium oxysporum gây ra thiệt hại đáng kể trên các cơ sở trồng cà chua, đậu tương và một số cây trồng cạn khác thuộc huyện Gia Lâm – Hà Nội.

2. Bệnh héo vàng do nấm Fusarium oxysporum gây ra chịu ảnh hưởng trực tiếp của các giống khác nhau. Khi so sánh trên 3 giống cà chua thí nghiệm thì giống cà chua Mỹ VL2200 nhiễm nặng nhất, còn giống cà chua Ba Lan trắng bị nhiễm bệnh nhẹ nhất.

3. Mật độ trồng cũng ảnh hưởng trực tiếp đến bệnh héo vàng. Ở mật độ trồng dầy bệnh hại nặng hơn mật độ trồng thưa.

4. Sự phát triển của bệnh héo vàng do nấm Fusarium oxysporum gây ra trên chân đất cao nhẹ hơn ở chân đất thấp.

5. Biện pháp luân canh cây trồng cạn với cây trồng nước có tác dụng hạn chế sự phát triển của bệnh héo vàng do nấm Fusarium oxysporum gây ra trên đồng ruộng.

6. Qua thử nghiệm hiệu lực của một số thuốc hoá học đối với nấm Fusarium oxysporum gây bệnh héo vàng trên đồng ruộng cho thấy sau 7 ngày, 14 ngày , 21 ngày trong 3 loại thuốc tiến hành chỉ có thuốc Tilt super 300ND và thuốc Daconil 72WP là có khả năng hạn chế tốt hơn đối với bệnh héo vàng cà chua ngoài đồng ruộng, còn thuốc Zineb 80WP có hiệu lực thấp đối với bệnh héo vàng.

7. Hiệu quả phòng trừ của chế phẩm đối nấm kháng Trichoderma viride tốt hơn và nhanh hơn so với thuốc hoá học Rovral 50WP 0.1%.

8. Tìm hiểu liều lượng của chế phẩm Trichoderma viride xử lý đất trước khi gieo trồng cho thấy ở liều lượng Trichoderma viride (3 – 5 g/1000g phân chuồng) có hiệu quả cao phòng trừ bệnh héo vàng.

9. Nhiệt độ thích hợp nhất cho nấm Fusarium oxysporum sinh trưởng và phát triển là 250C – 300C và pH môi trường thích hợp nhất là từ 6 - 7.

10. Thông qua thí nghiệm thử hiệu lực của một số loại thuốc hoá học trong phòng thí nghiệm đối với nấm Fusarium oxysporum gây bệnh héo vàng cho thấy thuốc Topsin M75WP và Ricide 72WP có hiệu lực cao ức chế nấm gây bệnh.

11. Thử khả năng đối kháng của nấm Trichoderma viride đối với nấm Fusarium oxysporum trên môi trường PGA cho thấy nếu nấm Trichoderma viride được chiếm chỗ trước 24 giờ cho khả năng ức chế cao nấm gây bệnh.