Vào những năm đầu của thập kỷ 90, công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng đ• bước đầu thu được kết quả. Hiến pháp 1992 được ban hành đ• khẳng định cơ sở pháp lý vững chắc cho việc thực hiện cơ chế kinh tế thị trường với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng x• hội chủ nghĩa. Sự nghiệp này đ• trở thành ý chí thống nhất của toàn Đảng, toàn dân.

Những thành tựu của công cuộc đổi mới đ• ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ đời sống kinh tế x• hội Việt Nam. Hàng loạt những vấn đề mới xuất hiện và cũng hàng loạt vấn đề của cơ chế cũ đang được xem xét, nhìn nhận lại, thậm chí đứng trước nguy cơ: tồn tại hay không tồn tại ? Câu hỏi này được đặc biệt đặt ra đối với các hợp tác x• - hình thức tổ chức kinh tế tập thể - một trong hai thành phần kinh tế cơ bản của cơ chế kế hoạch hóa tập trung đ• từng tồn tại gần 40 năm nay.

Trong thời kỳ cao điểm (năm 1987) cả nước có 33.000 hợp tác x• với hàng triệu lao động. Đến năm 1990 giảm xuống còn 13.000 hợp tác x• với 450.000 lao động và năm 1991 chỉ còn 6.900 hợp tác x• với 337.000 lao động. Như vậy, năm 1991 so với năm 1987 khu vực kinh tế tập thể đ• giảm 70% số cơ sở và 72% số lao động [21, tr. 86]. Có thể nói đây là một sự suy giảm, tan r• đáng báo động, tạo nên những tác động không nhỏ đối với nền kinh tế cũng như đối với tâm lý của hàng triệu người lao động đ• và đang làm việc trong loại hình tổ chức kinh tế này. Hợp tác x• đ• trở thành mối quan tâm lớn của toàn x• hội Việt Nam trong những năm đầu của công cuộc chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế. Trong điều kiện mới, với sự hội nhập quốc tế và khu vực, bằng sự đánh giá khách quan, khoa học giữa phong trào hợp tác hóa của Việt Nam với thế giới, chúng ta càng nhận thức rõ hơn những bất hợp lý của mô hình hợp tác x• - tập thể hóa.

Năm 1996, trước những đòi hỏi bức xúc của thực tiễn cuộc sống, Luật Hợp tác x• đ• được ban hành. Đây là một cơ sở pháp lý quan trọng, tạo môi trường thuận lợi cho việc tổ chức và hoạt động của các hợp tác x• kiểu mới. Tuy nhiên, qua 4 năm thi hành, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan việc áp dụng và thực hiện Luật Hợp tác x• vẫn còn nhiều bất cập. Do đó, ngay cả khi Luật Hợp tác x• đ• được ban hành, vấn đề đổi mới tổ chức và quản lý các hợp tác x• theo Luật vẫn là một vấn đề cấp bách và thiết thực bởi vì, sự thi hành pháp luật còn quan trọng hơn là sự tạo ra nó.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: cơ sở lý luận của việc đổi mới tổ chức và quản lý các hợp tác xã

Chương 2: cơ sở pháp lý và thực tiễn của việc đổi mới tổ chức và quản lý các hợp tác xã