Dưa leo (Cucumis sativus L., họ Cucurbitaceae) là loại thực phẩm sử dụng hàng ngày, được trồng

phổ biến ở nhiều nơi. Chất lượng hạt giống là yếu tố quan trọng để đảm bảo được mật độ cây trồng

ban đầu và tăng năng suất thu hoạch. Độ chín của hạt khi đã tích lũy khối lượng đầy đủ để đạt độ

chín sinh lý và có độ nảy mầm cao vào lúc thu hoạch là giai đoạn quan trọng giúp cho hạt có thể đạt

tiêu chuẩn nảy mầm khi tồn trữ hạt. Tỉ lệ nảy mầm của hạt ngoài đồng được biểu thị bằng phương

trình: e=v*f, trong đó: e: tỉ lệ nảy mầm của hạt, v: tỉ lệ nảy mầm của hạt được xác định trong phòng

thí nghiệm và f: hệ số đồng ruộng. Hệ số đồng ruộng thay đổi tùy địa điểm gieo trồng và có trị số từ

0,5 đến gần 1 nếu như các điều kiện ngoại cảnh hoàn toàn thích hợp cho hạt nảy mầm. Vì vậy tỉ lệ

nảy mầm của hạt giống ảnh hưởng rất lớn đến việc đảm bảo mật độ cây trồng trên một đơn vị diện

tích và qua đó ảnh hưởng đến năng suất thu hoạch. Tuy nhiên độ chín của hạt khi còn trên quả

trước khi thu hoạch ảnh hưởng đến cường lực hạt và tỉ lệ nảy mầm. Nếu quả chín non thì hạt chưa

chín khối lượng (mass maturity) tạo nên nảy mẩm kém, nếu quả quá chín thì hạt có thể bị hư và

thời gian thu hái kéo dài. Tiêunchuẩn nảy mầmcủa hạt dưa leo cần trên 85% (Vavrina, 2001). Quả

và hạt dưa leo thường có 3 giai đoạn chín. a) Chín sinh lý (bắt đầu chín): phôi đã phát triển đầy đủ

và có năng lực nảy mầm, nhưng các quá trình tích lũy chất hữu cơ và hoàn chỉnh vỏ hạt chưa kết

thúc. Tỉ lệ nảy mầm thấp, hạt nhỏ, cây con mọc yếu. b) chín hình thái: hạt chín hoàn toàn, tích lũy

đầy đủ chất hữu cơ, vỏ hạt có biến đổi so với lúc đầu (thường có màu xám, nâu, vàng nâu hoặc vàng

tro). c) chín sắp rụng (quá chín): chất khô của hạt không tăng, lượng nước trong hạt tiếp tục giảm,

vỏ hạt cứng hơn. Thời kỳ này nếu không thu hái kịp thời thì hạt có thể bị ảnh hưởng làm giảm sức

sống của hạt.

Vì vậy mục tiêu nghiên cứu của bài này là xác định giai đoạn chín của quả lúc thu hoạch ảnh hưởng đến tỉ lệ nảy mầm và cường lực của hạt dưa leo để đảm bảo tiêu chuẩn nảy mầm của hạt trước khi đóng gói tồn trữ