(Luận văn hoàn chỉnh, có thể copy và chỉnh sửa được, dài 104 trang)

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH, LỊCH SỬ VÀ

THỰC TRẠNG KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH Ở NƯỚC TA 6

1.1 Khái lược lịch sử khiếu kiện hành chính và tổ chức giải quyết khiếu kiện hành

chính ở nước ta 6

1.1.1. Thời phong kiến 6

1.1.2. Thời Ngụy quyền Sài Gòn 9

1.1.3 Ở miền Bắc sau 1954 và trên cả nước sau 1975 9

1.2. Khái niệm và tính chất của khiếu kiện hành chính 11

1.2.1. Khái niệm khiếu kiện hành chính 11

1.2.2. Tính chất của khiếu kiện hành chính 13

1.3. Phân loại khiếu kiện hành chính 15

1.4. Ý nghĩa của khiếu kiện hành chính trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp

quyền, nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ở Việt Nam 17

1.5. Thực trạng khiếu kiện hành chính ở nước ta hiện nay 20

1.5.1. Thực trạng khiếu nại hành chính 21

1.5.2 Thực trạng khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án 24

Chương 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI PHÁN HÀNH CHÍNH , THỰC TRẠNG PHÁP

LUẬT VÀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TÀI PHÁN HÀNH CHÍNH Ở NƯỚC TA

28

2.1. Cơ sở lý luận về tài phán hành chính 28

2.1.1. Khái niệm và tính chất cuả tài phán hành chính 28

2.1.2. Vai trò của tài phán hành chính 33

2.1.3 Mô hình tổ chức giải quyết khiếu kiện hành chính ở một số quốc gia 36

2.1.4. Các quan điểm và các nguyên tắc tổ chức và hoạt động tài phán hành chính

ở nước ta 47

2.2. Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về tài phán hành chính ở Việt Nam

52

2.2.1. Thực trạng pháp luật về tài phán hành chính ở Việt Nam 52

2.2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về tài phán hành chính ở Việt Nam 67

Chương 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HÒAN THIỆN MÔ HÌNH TỔ CHỨC VÀ

HOẠT ĐỘNG GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH Ở NƯỚC TA 75

3.1. Mô hình tài phán hành chính thuộc Chính phủ 75

3.2. Vấn đề hòan thiện mô hình tài phán hành chính ở nước ta 77

3.2.1 Các quan điểm cần quán triệt 78

3.2.2. Mô hình tài phán hành chính được đề xuất 79

KẾT LUẬN 90

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1 Tổng hợp số liệu án hành chính thụ lý tại Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí

Minh trong 5 năm 2002-2006 [Nguồn báo cáo tổng kết họat động của TAND

tp.HCM, 79-83]: 92

Bảng 2.1 Tổng hợp số liệu đơn khiếu nại và giải quyết khiếu nại hành chính tại

thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1999 – 2005 .93

Bảng 2.2 Tổng hợp số lượng các vụ án hành chính mà ngành Tòa án nhân dân đã thụ

lý, giải quyết từ năm 2002 đến 2006[73-77] .93

Bảng 2.3 Tổng hợp số lượng khiếu kiện hành chính mà Tòa án nhân dân thành phố Hồ

Chí Minh đã thụ lý, giải quyết từ năm 2002- 2006 [79-83] 94

MỞ ĐẦU

Nhà nước XHCN Việt Nam là nhà nước của dân, do dân, vì dân, quyền làm chủ

về mọi mặt của nhân dân được Nhà nước bảo đảm. Công dân , tổ chức có quyền khiếu

nại với cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có căn cứ để cho rằng có QĐHC, HVHC

của cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính

nhà nước là trái pháp luật, xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Do vai trò , vị trí quan trọng của quyền khiếu nại trong đời sống chính trị, xã hội

ngay từ khi ra đời, Đảng và Nhà nước ta đã chú ý đặc biệt đến công tác giải quyết khiếu

nại của công dân, cơ quan, tổ chức, nên hoạt động giải quyết khiếu nại cuûa Nhà nước

ta ngày càng được đổi mới và hoàn thiện. Điều này được phản ánh trước hết thông qua

tổ chức và hoạt động của hệ thống các cơ quan thanh tra nhà nước. Trong việc thực

hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình, cùng với các cơ quan trong bộ máy nhà nước,

hệ thống thanh tra nhà nước đã góp phần đáng kể trong việc giải quyết các khiếu nại

hành chính. Bên cạnh đó, chúng ta vẫn phải thừa nhận một thực tế là trong nhiều lĩnh

vực thuộc đời sống xã hội vẫn còn tình trạng thiếu dân chủ, kỷ cương lỏng lẻo, bộ máy

nhà nước của chúng ta vẫn còn kồng kềnh gây lãng phí ngân quỹ nhà nước, việc giải

quyết khiếu nại còn chậm, chồng chéo, trùng lắp, hiệu quả chưa cao.

Nhằm đổi mới tổ chức, hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính, cùng với việc

tiếp tục trao quyền giải quyết các khiếu nại hành chính cho các cơ quan hành chính nhà

nước, từ ngày 01/7/1996 hệ thống Tòa án nhân dân cũng được củng cố và trao thêm

thẩm quyền giải quyết một số KKHC.

1. Lý do chọn đề tài

Qua giải quyết các KKHC, Tòa án đã góp phần tích cực vào việc bảo vệ quyền,

lợi ích hợp pháp của người khởi kiện, tăng cường pháp chế XHCN và xây dựng nhà Tuy nhiên, việc thiết lập hệ thống các cơ quan nhà nước để giải quyết các KKHC

cũng đặt ra nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn cần nghiên cứu như:

- Cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động giải quyết KKHC. Việc tổ chức hoạt động

giải quyết KKHC cuả chúng ta có phù hợp với cơ sở lý luận này hay không?

- Các nước khác tổ chức hoạt động giải quyết KKHC ra sao, những ưu điểm và

hạn chế của các mô hình này?

- Pháp luật của nhà nước ta quy định thế nào về mô hình giải quyết KKHC; Thực

tế hoạt động giải quyết KKHC của chúng ta?

- Tại sao hoạt động giải quyết KKHC của Tòa án đã trải qua hơn 10 năm nhưng số

lượng đơn khởi kiện vẫn ít, tỷ lệ các phán quyết hành chính được thi hành còn thấp.

Trong khi đó số lượng đơn khiếu nại gửi đến các cơ quan hành chính vẫn còn nhiều.

Đâu là nguyên nhân của tình trạng trên? Chúng ta phải làm gì để khắc phục ?

- Việc duy trì hai hệ thống giải quyết các tranh chấp hành chính như hiện nay có

còn phù hợp hay không. Nếu còn phù hợp thì cần hoàn thiện như thế nào để các cơ

quan này hoạt động có hiệu quả hơn? Nếu việc tổ chức mô hình giải quyết như hiện nay

không còn phù hợp thì nên đổi mới như thế nào. Cơ sở lý luận và thực tiễn để đề ra mô

hình mới?

Là người trực tiếp tham gia giải quyết các KKHC ngay từ khi Toà hành chính-

Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh được thành lập, trên cơ sở các kiến thức tiếp

thu được trong quá trình theo học khoá đào tạo cao học luật, tôi chọn đề tài “Đổi mới

mô hình tổ chức giải quyết khiếu kiện hành chính ở nước ta hiện nay.” làm luận văn tốt

nghiệp của mình.