1. Tính cấp thiết của đề tài

Cà phê cung cấp loại thức uống nóng được nhân loại ưa thích, ngày nay hầu như

không có nhân dân của một Quốc gia nào là không dùng cà phê. Nhu cầu tiêu thụ ngày một

tăng nên cây cà phê được xác định là cây mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế - xã

hội của đất nước. Ở Dak Lak, sau ngày giải phóng chỉ có vài ngàn ha nhưng đến nay (2007)

diện tích cà phê đã ổn định đến 169.345 ha với sản lượng hàng năm đạt khoảng 330.000 tấn

nhân, kim ngạch xuất khẩu cà phê trên 300 triệu USD, chiếm 80% kim ngạch xuất khẩu của

tỉnh. Nhờ cà phê mà đời sống của người dân trồng cà phê từng bước được đổi mới. Song

không phải thế mà không chấp nhận thực tế: quy luật thị trường chi phối cũng làm cho

người trồng cà phê ít vốn lao đao khốn khổ. Rõ ràng vốn ít, đầu tư thấp, năng suất thấp, thu

nhập kém là điều không tránh khỏi, nhưng cũng phải thừa nhận rằng trên cùng một loại đất

với cùng một giống năng suất cà phê phụ thuộc rất lớn vào phân bón và năng lực tay nghề

của người quản lý chăm sóc. Hơn nữa, khi cà phê đạt được năng suất cao thì dinh dưỡng bị

mất đi thông qua sản phẩm càng lớn, cân bằng dinh dưỡng trong cây trở nên không phù hợp,

cần phải nghiên cứu nhu cầu dinh dưỡng của cây theo từng giai đoạn để đáp ứng yêu cầu

năng suất cao, độ phì đất không giảm sút mà còn mang lại hiệu quả kinh tế nữa. Để làm

được điều đó thì phải kiểm soát và phát hiện sớm những việc thừa, thiếu các nguyên tố dinh

dưỡng trong lá trước khi chúng thể hiện ra triệu chứng bên ngoài nên Sylvain đã nhấn

mạnh: 'vấn đề chẩn đoán dinh dưỡng trên lá cà phê là cơ sở khoa học để đưa ra công thức

phân bón hợp lý'. Để góp phần giải quyết vấn đề nêu trên chúng tôi tiến hành:"Nghiên cứu

xây dựng thang dinh dưỡng khoáng trên lá và bước đầu thử nghiệm bón phân theo chẩn

đoán dinh dưỡng cho cà phê vối kinh doanh tại Dak Lak”.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở thực trạng sử dụng phân bón cho cà phê vối kinh doanh của người dân

Dak Lak phân tích các mối quan hệ của hàm lượng các nguyên tố dinh dưỡng khoáng trong

đất, trong lá với năng suất cà phê để xây dựng một thang dinh dưỡng các nguyên tố khoáng

(N, P, K) trong lá cà phê vối kinh doanh trước khi bón phân, làm cơ sở cho việc điều chỉnh lượng

phân bón theo chẩn đoán dinh dưỡng qua lá đối với cà phê vối kinh doanh ở Dak Lak.

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

+ Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ cung cấp các dẫn liệu khoa học về sự tương quan

của các nguyên tố khoáng N, P, K, Ca, Mg trong đất, trong lá với năng suất cà phê vối và là

cơ sở khoa học cho phép thông qua phân tích lá để xây dựng thang dinh dưỡng khoáng trên

lá và đánh giá thực trạng dinh dưỡng của vườn cà phê;

2

+ Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc giảng dạy

và nghiên cứu khoa học theo hướng bón phân dựa theo chẩn đoán dinh dưỡng qua lá;

+ Thang hàm lượng các nguyên tố dinh dưỡng khoáng N, P, K trong lá cà phê vối

kinh doanh tại Dak Lak là cơ sở cho việc nghiên cứu để đề xuất một biện pháp bón phân

tiên tiến cho cà phê vối, đó là phương pháp bón phân theo chẩn đoán dinh dưỡng qua lá. Biện

pháp này cho phép đánh giá tình hình dinh dưỡng của cây theo từng giai đoạn, khiến người

sản xuất có thể bón phân đúng lúc và sát với yêu cầu của cây, vừa sử dụng tiết kiệm phân bón

mà không gây ô nhiễm môi trường, vừa nâng cao năng suất mà giảm chi phí sản xuất khiến

cho giá thành sản phẩm hạ thấp có thể cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường thế giới.

4. Phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu này chỉ giới hạn trên phạm vi cà phê vối kinh doanh ở độ tuổi 10 - 15

trồng trên đất nâu đỏ basalt của Dak Lak;

- Đây là đề tài rất phức tạp và chưa được quan tâm nghiên cứu ở Việt Nam, nên

nghiên cứu của chúng tôi chủ yếu hướng tới việc đưa ra một thang dinh dưỡng của các

nguyên tố khoáng N, P, K trong lá cà phê trước khi bón phân vào đầu mùa mưa để làm cơ

sở cho các nghiên cứu ứng dụng theo hướng này nên chưa đưa ra được các ứng dụng cụ thể

của thang dinh dưỡng này. Vì vậy, cần có các nghiên cứu tiếp tục theo hướng này để có thể

hoàn chỉnh được phương pháp bón phân theo chẩn đoán dinh dưỡng qua lá cho cây cà phê;

- Việc thử nghiệm thang dinh dưỡng khoáng trên lá theo DRIS (Diagnosis and

Recommendation Integrated Systems) để bón phân cho cà phê cũng chỉ bước đầu thực hiện ở

công ty cà phê Thắng Lợi, Êa Pok đại diện cho các vùng trồng cà phê vối của Dak Lak.

5. Những đóng góp mới của luận án

+ Đã xây dựng được thang dinh dưỡng các nguyên tố khoáng trong lá cà phê vối Dak

Lak vào đầu mùa mưa một cách hoàn chỉnh từ rất thiếu, thiếu, trung bình, tối ưu, thừa, làm

tiền đề cho việc bón phân theo chẩn đoán dinh dưỡng qua lá;

+ Lần đầu tiên ở Việt Nam đã sử dụng phương pháp DRIS (N/P, P/K, N/K) để chẩn

đoán dinh dưỡng, đề xuất và kiểm nghiệm bón phân theo chẩn đoán dinh dưỡng cho cà phê;

+ Bước đầu đã thử nghiệm thang dinh dưỡng khoáng trong lá để điều chỉnh lượng phân

bón theo DRIS cho 2 công ty cà phê Thắng Lợi và Êa Pok đạt kết quả tốt